Geçtiğimiz hafta Uludağ’ın genel yapısı ile ilgili bilgilere yer verdim. Bu hafta ise Uludağ’ın biyolojisini, daha çok çiçek türlerini tanıtacağım. Uludağ’ın endemik ve nadir çiçek türleri listesinde 30 çiçek yer alıyor.

Uludağ’da, Mayıs ile Temmuz ayları arasında çiçeklenen Düğün Çiçeği (Ranunculus fibrillosus C. Koch) 1800 ile 2400 metreler arasında Alpin nemli çayırlıklar ve bodur ardıç topluluklar arasında yayılış gösteriyor. Düğün Çiçeği; Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Hassas, Tehlike Altına Girebilir’ sınıfında yer alıyor. 

Mayıs ile Haziran ayları arasında çiçek açıp, 1850 metre ile 2080 metreler arasında yayılan Ayıgülü (Paeonia mascula (L.) Mill supsp. arasicola Kaynak, Daşkın & Yılmaz subsp. nova) Fagus-Quercus ormanı açıklılarında ve kenarlarında, J. communis toplulukları arasında yaşamaktadır. Ayıgülü; Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Çok Tehlikede’ sınıfında yer alıyor. 

Ulu Kazteresi ya da Kaz Otu (Arabis drabiformis Boiss), Haziran ile Ağustos ayları arasında çiçek açar. Uludağ’ın 2100 ile 2300 metreleri arasında kayalık, taşlık yamaçlar ve kayalıklar arasında yetişen çiçek, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Hassas, Tehlike Altına Girebilir’ sınıfında yer alıyor.

Bursa Karanfili (Dianthus geokayi Kaynak, Yılmaz & Daşkın), Haziran ile Temmuz ayları arasında çiçek açıp, 800 ile 1000 metreler arasında yayılış gösteriyor. Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Çok Tehlikede’ sınıfında yer alan Bursa Karanfili, serpantin alanlarda, Pinus bruta, Juniperus oxycedus subsp. oxycedrus, Quercus coccifera, Cistus creticus, Linum pamphylicum subps. olympicum, Promethum chrysanthum subps. uludagense, Alyssum dudleyi ile birlikte yaşamaktadır. 

Uludağ’da, 2200 ile 2300 metreler arasında Temmuz ve Ağustos aylarında çiçeklenen Çevgen (Gypsophila olympica Boiss), taşlık, kayalık yamaçlar ve kaya yarıkları arasında yaşamaktadır. Çevgen, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Tehlike Altında’ sınıfında yer alıyor.

Kuzukulağı, Labada ya da Efelek (Rumex olympicus Boiss) olarak bilinen çiçek, Haziran ve Ağustos aylarında çiçek açar. 1800 ile 2200 metre arasında yol su kenarlarında yetişen çiçek, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Yetersiz Veri’ sınıfında yer alıyor.

Kaynak Keteni (Linum pamphylicum Boiss. & Heldr. ex Planch. subps. olympicum Kaynak & Yılmaz), Mayıs ile Haziran aylarında çiçek açıp, Pinus orman altı, orman kenarları yamaçlarda yetişmektedir. Kaynak Keteni; Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Çok Tehlikede’ sınıfında yer almaktadır.

Çobaniğnesi (Erodium sibthorpianum Boiss. subps. sibthorpianum), Temmuz ile Eylül ayları arasında çiçek açıp, 2200 ile 2400 metreler arasında taşlık ve kayalık yamaçlarda yetişmektedir. Çobaniğnesi; Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Tehlike Altında’ sınıfında yer almaktadır.

Ulu İğnelik (Erodium olympicum Gemici & Leblebici), Temmuz ile Ağustos ayları arasında çiçek açıp, taşlık ve kayalık yamaçlarda, 2200 ile 2400 metreler arasında yaşamaktadır. Ulu İğnelik; Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Tehlike Altında’ sınıfında yer almaktadır.

Uludağ Geveni (Astragalus sibthorpianus Boiss), Uludağ’ın Alpin kuşağının taşlık yamaçları üzerinde, 2100 ile 2400 metreler arasında, Haziran ile Temmuz ayları arasında çiçeklenmektedir. Uludağ Geveni; Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Çok Tehlikede’ sınıfında yer almaktadır.

Ulu Kayagöbeği (Promethum chrysanthum Boiss.) Hart subps. uludagense Kaynak, Yılmaz & Daşkın), Uludağ’da sadece Temmuz ayı içerisinde çiçek açıp, 890 metrede kaya yarıkları içerisinde yetişmektedir. Ulu Kayagöbeği; Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Çok Tehlikede’ sınıfında yer almaktadır.

Civanperçemi (Achillea multifida (DC.) Boiss), Haziran ile Ekim ayları arasında çiçek açıp, 1700 metreden başlayarak zirveye kadar olan alan içerisinde, Uludağ Göknarı açıklıları, Alpin yamaçlar, su ve yol kenarlarında yetişmektedir. Civanperçemi; Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Tehlike Altında’ sınıfında yer almaktadır.

Uludağ’ın 1600 metrelik yükseltisinde, Abies orman açıklıkları ve kayalıklar arasında Temmuz ayında çiçek açan Turanotu (Senecio hypochionaeus Boiss.var. hypochionaeus), Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Çok Tehlikede’ sınıfında yer almaktadır.

Yalancı Papatya (Tripleurospermum pichleri), Ağustos ayında çiçek açan, Abies-Fagus orman açıklıkları, orman yolları kenarlarında 1500 ile 1690 metre yükseltiler arasında yetişmektedir. Yalancı Papatya; Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Yetersiz Veri’ sınıfında yer almaktadır.

Uludağ Kangalı (Carduus olympicus Boiss. subsp. olympicus), Haziran ile Eylül ayları arasında çiçek açıp, 1800 ile 2200 metrelik yükseltiler arasında kayalık yamaçlar, açık alanlar, bodur ardıç toplulukları arasında, su ve yol kenarlarında yetişmektedir. Uludağ Kangalı; Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Tehlike Altında’ sınıfında yer almaktadır.

Uludağ’ın güneyinde, 900 ile 1000 metrelik yükseltiler arasında yetişen Ece Dikeni (Centaurae kaynakiae Daşkın & Yılmaz), Haziran ile Temmuz ayları arasında yetişmektedir. Ece Dikeni; Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Çok Tehlikede’ sınıfında yer almaktadır.

Mavi Şahinotu (Hieracium bithynicum (Zahn) P.D. Sell & C. West), Temmuz ayında çiçek açıp, 1750 metrelik yükseltide, taşlık, kayalık yamaçlarda ve açık alanlarda yetişmektedir. Mavi Şahinotu; Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Yetersiz Veri’ sınıfında yer almaktadır.

Meşe Şahinotu (Hieracium leptodermum (Zahn) P.D. Sell & C. West), Haziran ile Temmuz ayları arasında çiçek açıp, 300 ile 2200 metrelik yükseltiler arasında, Fagus-Pinus-Quercus orman açıklıkları, Abies-Fagus orman kenarları, Abies-Fagus-Pinus orman altları, Fagus-Carpinus-Corylus-Castanea orman kenarları, gölgeli yamaçlar ve kayalık yamaçlarda yetişmektedir. Meşe Şahinotu; Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Yetersiz Veri’ sınıfında yer almaktadır.

Uludağ’da, Temmuz ayında çiçek açan Oğul Şahinotu (Hieracium crinitum Sm), 1600 metrelik yükseltide, Abies orman açıklıları ve kayalık yamaçlarda yetişmektedir. Oğul Şahinotu; Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Yetersiz Veri’ sınıfında yer almaktadır.

Uludağ Kıskısı (Crepis aurea (L.) Cass. subsp. olympica (C.Koch) Lemond), Ağustos ayında çiçek açıp, 2200 metreden Alpin kuşağın taşlık yamaçlarında yetişmektedir. Uludağ Kıskısı; Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Tehlike Altında’ sınıfında yer almaktadır.

Yayla Gökçesi (Jasione supina Sieber subsp. Supina), Temmuz ve Ekim ayları arasında çiçek açan ve yalnızca Uludağ’da bilinen bu nadir tür, 1900 ile 2400 metreler arasında kayalık taşlık yamaçlar, bodur ardıç ve Festuca birlikleri arasında yetişmektedir. Yayla Gökçesi; Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Hassas, Tehlike Altına Girebilir’ sınıfında yer almaktadır.

Ulu Sığırkuyruğu (Verbascum olympicum Boiss), Haziran ile Eylül ayları arasında çiçek açıp, 900 ile 2000 metrelik yükseltiler arasında, Abies-Fagus orman açıklıklarında, bodur ardıç toplulukları arasında, çayırlık ve bozulmamış alanlar ile yol kenarlarında yetişmektedir. Ulu Sığırkuyruğu; Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Tehdide Açık’ sınıfında yer almaktadır.

Mayıs ile Haziran ayları arasında çiçek açan Uludağ Bitotu (Pedicularis olympica Boiss), 1800 ile 2200 metreler arasında, dere kenarları ve nemli çayırlıklarda yetişmektedir. Çiçek, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Hassas, Tehlike Altına Girebilir’ sınıfında yer almaktadır.

Ulu Kekik (Thymus bornmuelleri Velen), Temmuz ve Eylül ayları arasında çiçek açıp, 1200 ile 2500 metrelik yükseltiler arasında Abies-Fagus-Pinus orman içi açık alanlar, kayalık taşlık ve bodur ardıç toplulukları arasında yetişmektedir. Ulu Kekik; Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Hassas, Tehlike Altına Girebilir’ sınıfında yer almaktadır.

Yoğurtotu ya da Ulu İplikçik (Galium olympicum Boiss), Haziran ile Ağustos ayları arasında çiçek açıp, 1800 ile 2450 metrelik yükseltiler arasında Uludağ’da, Alpin ve supalbin kuşakta, kaya yarıkları, bodur ardıç toplulukları içlerinde, taşlık, kayalık yamaçlarda yetişmektedir. Yoğurtotu; Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Hassas, Tehlike Altına Girebilir’ sınıfında yer almaktadır.

Ulu Sasal (Ornithogalum joschtiae Speta), Mayıs ayında çiçek açıp, 1750 ile 2100 metrelik yükseltiler arasında Pinus-Fagus orman altları, Juniperus communis toplulukları arası, taşlık yamaçlar arasında yetişmektedir. Ulu Sasal; Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Tehlike Altında’ sınıfında yer almaktadır.

Nisan ile Mayıs ayları arasında çiçek açan Uludağ Çiğdemi (Crocus gargaricus Herb. subsp. herbertii B. Mathew), 1388 ile 1500 metrelik yükseltiler arasında, Abies-Fagus ormanı açıklıkları, meralık alanlar ve nemli çayırlık alanlarda yetişmektedir. Uludağ Çiğdemi; Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Tehlike Altında’ sınıfında yer almaktadır.

Kara Ayakotu (Carex nigra (L.) Reich. subsp. nigra), Ağustos ayında çiçeklenip, 1900 ile 2250 metrelik yükseltilerde, Alpin taşlık yamaçlarda yetişmektedir. Kara Ayakotu; Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Çok Tehlikede’ sınıfında yer almaktadır.

Benli Yumak (Festuca punctoria Sibth. & Sm), Temmuz ayında çiçek açıp, 1800 ile 1900 metrelik yükseltiler arasında Juniperus communis toplulukları arası, çayırlık alanlar, Alpin kayalık ve taşlık yamaçlarda yetişmektedir. Benli Yumak; Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Tehlike Altında’ sınıfında yer almaktadır.

Kızıl Yumak (Festuca rubra L. subsp. pseudorivularis Markgr. - Dann), Temmuz ayında çiçek açıp Uludağ’da, Abies ormanı açıklıklarında, J. communis toplulukları arasında, Alpin taşlık yamaçlarda, nemli çayırlıklarda, 1600 ile 2200 metrelik yükseltiler arasında yetişmektedir. Kızıl Yumak; Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Tehlike Altında Kırmızı Listesi’nde ‘Çok Tehlikede’ sınıfında yer almaktadır.

Son…