Yıllık Kurumlar Vergisi Beyannamesi 01 Nisan 2024 tarihi itibariyle artık nihai olarak verilebilir hale geldi, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından bir uzatma gelmediği takdirde 30 Nisan 2024 günü akşamına kadar beyan edilme ve ödenme zorunluluğu taşıyor. 

Geçen hafta ilk kısmını yazdığım Kurumlar Vergisi beyannamesine ilişkin dikkat edilmesi gerekenler ve özellikli hususlara göz atmaya devam edelim.

Binek otomobil giderlerine ilişkin 2023 yılı kısıtlamaları

Gelir Vergisi Kanununun 40’ıncı maddesinin birinci fıkrasında 2023 yılı için;

- Kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin her birine ilişkin aylık kira bedeli 17.000 TL, 

-Gider olarak indirim konusu yapılabilecek özel tüketim vergisi ve katma değer vergisinin toplam tutarı 440.000 TL,

-2023 yılında iktisap edilen binek otomobile ilişkin KDV ve ÖTV’nin maliyet bedeline ilave edilmesi halinde, 950.000 TL tutarı üstünden ayrılabilecek amortisman haddi belirlenmiştir.

Buna göre 7194 sayılı Kanun’la, faaliyetleri binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere;

-Binek otomobillerine ilişkin giderlerin, ticari ve mesleki kazancın tespitinde dikkate alınabilecek kısmı, gider toplamının %70’i ile sınırlandırılmıştır.

- Kiralanan binek otomobillerinin her birine ilişkin kira giderlerinin ticari ve mesleki kazancın tespitinde dikkate alınabilecek tutarı aylık 17.000 lirayla sınırlandırılmıştır.

Bu sınırları aşan kısımlar Kanunen Kabul Edilmeyen Gider olarak dikkate alınacaktır.

Finansman gider kısıtlaması 2023 Kurumlar Vergisi Beyanında var mı?

1 Ocak 2013 tarihinde Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen bir madde ile finansman gider kısıtlaması uygulamaya başlamıştı.

İlgili maddede; “kredi kuruluşları, finansal kuruluşlar, finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri dışındaki mükelleflerce kullanılan yabancı kaynakların, öz kaynak tutarını aşan kısmına isabet eden faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının (yatırımın maliyetine eklenenler hariç) % 10'unu aşmamak üzere Cumhurbaşkanı'nca belirlenen kısmı, vergi matrahının tespitinde dikkate alınamayacağı” hükme bağlanmıştı.  

Ancak bu yetki 8 yıl sonra kullanılmış olup Cumhurbaşkanı Kararı 01.01.2021 tarihinden itibaren başlayan dönem kazançlarına uygulanmak üzere yürürlüğe girdiğinden, 2020 yılı kurum kazançlarının tespitinde finansman gider kısıtlaması yapılmamıştı. 2021 yılı kurum kazançlarında ilk defa uygulamaya konulacaktır.

Finansman Gider Kısıtlaması uygulamasına ilişkin Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ Taslağı (Seri No: 19) 24 Mart 2021 tarihinde yayınlanmıştır. Bu Tebliğ taslağı ile 3490 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla finansman gider kısıtlamasında uygulanacak oranın belirlenmesi üzerine finansman gider kısıtlamasına ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.

Bu açıklamalarımız ışığında; halen 2023 yılı 1.Geçici Vergi döneminden itibaren Finansman Gider Kısıtlaması %10’luk kısıtlamanın uygulanmakta olduğu ve Kurumlar Vergisi Beyannamesinde de uygulamaya konulacağını hatırlatalım.

Finansman gider kısıtlamasında gelir ve giderlerinin netleştirilmesi (Net off durumu)

Finansman gider kısıtlaması uygulamasına ilişkin olarak yayımlanan Genel Tebliğde;

-Finansman giderlerinin yanı sıra finansman geliri de elde etmiş olanların gider kısıtlaması uygulamasında gelir ve giderlerini birbiri ile mukayese etmek suretiyle netleştirmelerinin mümkün olmadığı, dolayısıyla finansman giderleri toplamının gider kısıtlamasına konu edilmesi gerektiği belirtildikten sonra, kısıtlı bir netleştirmeye izin verilmiş olup,

-Aynı kaynağa ilişkin olarak bir hesap dönemi içindeki aynı veya farklı geçici vergilendirme dönemlerinde oluşan kur farkı gelir ve giderlerinin mahsuplaştırılarak, bu kaynağa ilişkin net kur farkı gideri doğması halinde bu tutarın finansman gideri kısıtlamasında dikkate alınacağı belirtilmiştir.

Buna ilave olarak;

-Aynı dönem içinde olsa bile farklı yabancı kaynaklara ilişkin olarak oluşan kur farkı gelirleri ile kur farkı giderlerinin birlikte değerlendirilmesinin mümkün olmadığı,

-Temin edilen yabancı kaynağın mevduat vb. şekillerde değerlendirilmesi sonucu doğacak kur farkı geliri şirketin bilançosunun aktifinde yer alan bir varlığın değerlemesi sonucu oluştuğu için, yabancı kaynağa ilişkin kur farkı giderinden mahsup edilemeyeceği,

açıklanmıştır.

İhracatta götürü gider uygulaması son kez uygulanacak

 

İhracat, yurt dışında inşaat, onarma, montaj ve taşımacılık faaliyetlerinde bulunan mükellefler, bu faaliyetlerden döviz olarak elde ettikleri hasılatın binde beşini aşmamak şartıyla, yurt dışındaki bu işlerle ilgili giderlerine karşılık olmak üzere götürü olarak hesapladıkları giderleri de indirebiliyorlardı.

İhracatta götürü gider uygulaması 28 Aralık 2023 tarih ve 32413 sayılı Resmî Gazete ’de yayınlanan 7491 sayılı Kanunun 9. Maddesi ile, 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yürürlükten kaldırıldı.

Değişiklik, 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yürürlüğe girdi. Bu düzenleme gereği, götürü gider uygulaması Nisan sonuna kadar verilecek olan 2023 yılı kurumlar vergisi beyannamesinde son kez uygulanacağını hatırlatalım.

 

2023 yılı Kurumlar Vergisi Beyannamesinde taşınmaz ve iştirak hissesi satışı istisna oranı ve uygulama

Kanun’da yer alan şartlara göre, taşınmaz ve iştirak hissesi satışından elde edilen kazançların taşınmaz satışlarında % 50’si, iştirak hissesi satışlarında % 75’i kurumlar vergisinden müstesnadır. Satıştan elde edilen kazancın istisnadan yararlanan kısmının, pasifte özel bir fon hesabına alınması gerekmektedir.

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi çerçevesinde, taşınmaz satışından elde edilen kazancın %50’si kurumlar vergisinden istisna iken, 15 Temmuz 2023 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 7456 sayılı Kanun’la, bu tarihten itibaren iktisap edilen taşınmazların satışından elde edilen kazançlarda istisna uygulamasına son verildi, daha önce iktisap edilen taşınmazların, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra satışında uygulanan istisna ise kazancın % 25’i ile sınırlandırıldı. 

Bu değişiklik doğrultusunda, 2023 yılında taşınmaz satışından elde edilen kazanç için uygulanan istisna, satış tarihine bağlı olarak iki farklı oran kullanılacağını önemle hatırlatmak istiyorum. 

Fon hesabına alınma işleminin, Kurumlar Vergisi Beyannamesinin verildiği tarihe kadar yapılması gerektiği unutulmamalıdır.

Kur korumalı mevduat kapsamında elde edilen kazançlarda istisna 

 

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun geçici 14. maddesinin dördüncü fıkrası kapsamında, kurumların 31 Mart 2022 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 30 Haziran 2024 tarihine kadar Türk lirasına çevirerek mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda, söz konusu hesapların dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere, vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden istisna sayılıyor. 

 

Cumhurbaşkanının bu istisnayı, 30 Haziran 2024 tarihine kadar her bir geçici vergi veya yıllık hesap dönemleri sonu itibarıyla kurumların bilançolarında yer alan yabancı paralar için ayrı ayrı veya birlikte uygulatma konusunda yetkisi oldugunu hatırlatalım. 

7408 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararıyla, 30 Haziran 2023 tarihli bilançolarda yer alan yabancı paraların, 2023 yılı sonuna kadar Türk lirasına dönüştürülmesi ve dönüşümle elde edilen Türk lirası varlığın mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirilmesi durumunda, bu hesapların dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dahil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançların kurumlar vergisinden istisna tutulması sağlandı. 

Kurumlar Vergisi Beyannamesinde 2023 yılı nakit sermaye artırımı faiz indirimi

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun “Diğer indirimler” başlıklı 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde; sermaye şirketlerinin ilgili hesap dönemi içinde, ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan "Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı" dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın %50'sinin kurum kazancından indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.

Buna göre, 2023 yılı için geçerli oran %53,11’dir.

Burada da dikkat çekeceğimiz husus; eğer 2023 yılında kazanç bulunmuyor veya yeterli değil ise Nakit Sermaye Artırımı Faiz İndirimi tutarı ertesi yıla devrebilecek ancak endekleme yapılamayacak olmasıdır.

 

Hizmet ihracından elde edilen kazançlarda indirim 

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinde yer alan düzenlemeye göre, Türkiye’de yerleşmiş olmayanlara Türkiye’den verilen ve yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, veri saklama, ürün testi, sertifikasyon, veri işleme ve veri analizi hizmetlerinden elde edilen kazancın % 50’si beyanname üzerinde kurumlar vergisi matrahından indirilebiliyordu.

 

2023 yılında 7491 sayılı Kanun’la yapılan değişiklikle; 

• Yukarıda sayılan faaliyetlerden elde edilen kazançlara uygulanan istisna oranı % 50’den % 80’e çıkartılırken, 
• Kazancın elde edildiği hesap dönemine ilişkin beyannamenin verilmesi gereken tarihe kadar tamamının Türkiye’ye transfer edilmesi şartı getirildi. 

7491 sayılı Kanundaki 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yürürlüğe girdi. Bu nedenle Nisan ayında verilecek 2023 Kurumlar Vegrisi beyannamesinde indirim yapılabileceğini belirtelim.