Geçtiğimiz Perşembe Facebook’un sahibi, Elon Musk’a meydan okumak için yeni bir sosyal medya platformu açtı. Yeni platformun adı “Threads” Twitter’a meydan okuyacakmış. Bu görünen amaç peki bunun altında başka ne var?

Threads’in açılmasına insanların gösterdiği coşkuyu çok garipsedim. Herkes sanki çok önemli bir olaymış gibi “bende Threads’teyim” diyerek hesap açtı. Bir günde 30 milyonun üstünde kullanıcıya ulaşan sosyal medya platformu AB ülkelerinde açılmadı. Bunun nedeni ise kullanıcı haklarını kollayan kurallar. AB’nin bu yönünü seviyorum hemen teslim olmuyor sosyal medya platformlarına hatta arada bir onlara çatıyor. 

Türkiye’de coşku ile karşılandı

Dünyada yüze yakın ülkede hizmete giren Threads platformu Türkiye’de büyük coşku ile karşılandı. Buna şaşırdım mı? Hayır, ama çok sinirlendim. Hani derler ya görmemiş gibi saldırdı herkes. Bu bizim toplum olarak sosyal medyaya olan bağımlılığımızın da göstergesi oldu. Bu bilinçsizce gelişen sosyal medya bağımlığının bilinçli yönetilmesi durumunda başımıza gelecek bilinçsizlikleri düşünmek istemiyorum. Ben düşünmemeyim ama ülkenin ulusal güvenlik politikasından sorumlu olanların düşünmesi lazım.

Türkiye’de özellikle kentlerde yaşayanlar ve gençler sosyal medyaya feci kaptırmış durumda. Instagram kullanımında bir ara dünya birincisiydik, Facebook ilk çıktığında Türkiye kullanıcı sayısı açısından dünyada ilk beş içindeydi. Sosyal medyanın adeta kölesi olmuş bir toplum olduk. Tatile giderler tatil görüntülerini paylaşır, yemek yer tabağını, rakısını, masasını paylaşır, sevgilisi olur sevgilisini paylaşır. 

Sosyal medyada Twitter’da siyaset kavgası Instagram’da ise promosyon savaşı var. Ben özellikle genç kızlarımıza çok üzülüyorum. Kendi bedenlerini sosyal medyada pazarlayan fotoğraflarla kendi benlik duygularını bastırıyorlar. Bir araştırma yapılsa ve dünya üzerinde sosyal medyada yapılan görsel paylaşımlar ülkeler bazında incelense kalıbımı basarım en boş, niteliksiz ve kalitesiz içerikler Türkiye’den çıkar. Böyle bir ortamda Threads’e bizim toplumumuzun da saldırmasına hiç şaşırmadım.

Göründüğü gibi masum bir rekabetin ürünü değil

Bu Threads denen çakma Twitter her ne kadar uzaktan Facebook’un sahibi Meta şirketi ile Twitter’ın sahibi Elon Musk arasında bir rekabet gibi gözükse de işin temelinde farklı bir şey: Birincisi Mark Zuckerberg’in sosyal medyada tekelleşme hırsı, ikincisi ise tek kutuplu küreselleşmeyi yaratan ABD’nin sosyal medyadaki genişleme politikası. 

Herkes işin goy goyunda ama maalesef sosyal medya ve onun tasmasını elinde tutanlar bir bela daha sardı başımıza. Böylece emperyalizmin dayattığı tek kutuplu dünyaya hedeflediği popüler kültürün DNA’sını dayatmak için bir sosyal medya platformu daha daha çıktı. 

Rekabet kurallarına aykırı bir durum var 

Bu Threads denen uygulamanın ortaya çıkışı da bir garip. Sözde rekabeti, adaleti, hukuku savunan batı dünyasının bu sosyal medya platformunu hayata geçirme şeklide ayrı bir tartışma konusu. Neden mi?

Bir kere Threads’i açan şirket yani Mark Zuckerberg sosyal medyada Facebook, Instagram, Whatsapp, Messenger adlı şirketlere de sahip. Bu rekabet kurallarına aykırı. Bu, Oligopol bir pazarda tekelleşme yaratmaya çalışan bir şirketin tekelleşmeyi arttırma girişimi. 

Threads kullanıcılarını üye yaparken işlemi direkt Instagram üzerinden yapıyor. Yani iki tıkla Instagram şifrenizle üye olabiliyorsunuz ve tüm bilgilerinizi Instagram’dan aktarabiliyorsunuz. Her ne kadar sizin kullanıcı olarak onayınızla gerçekleşse de bu işlem kullanıcı verilerinin kullanımında etik tartışmalara gebe. 

Giriş var çıkış yok!

Threads’in bir de güzel zorbalığı var. Eğer bir Instagram kullanıcısı iseniz ve Threads’e üye oluyorsanız gelecekte bu platformdaki üyeliğinizi iptal etmek isterseniz Instagram hesabınız da iptal oluyor. Yani Meta şirketi nazikçe “Üye oldun artık üyeliğini iptal edemezsin, etmek istersen Instagram hesabın da kapanacak, seve seve üyem olarak kalacaksın” diyor. Bu hiç etik değil ve kullanıcının özgürlüğünü kısıtlayan bir hareket. Canı sıkıldığı zaman “eşitlik” diye “vır vır vır” diye anıran batı iş kendi menfaatine geldi mi ne adalet ne de başka bir şeyi görmüyor. 

Diyelim ki Threads’e üye oldunuz, beğenmediniz ve üyeliğinizi iptal etmek istiyorsunuz. Bunu yapamazsınız, eğer yapmaya kalkışırsanız Instagram hesabınızda iptal olacak. Bu evrensel rekabet kurallarına aykırı bir yaptırım.

Threads başarılı olur mu?

Threads adlı uygulamaya herkes sazan gibi atladı. Bu uygulama aslında Twitter’ın çakması. Başarılı olur mu arkasında bir tekel var olabilir. Twitter’ın popülerliğini elinden alır mı? Zor, çok ciddi bir çalışma lazım ve her şeyden önemlisi “yenilik” lazım. Twitter’ın gerçeği dururken çakmasına sürdürülebilir bir ilgi olmaz. Bunlar işin sektörel boyutları. Ama asıl tartışmamız gereken konu işin ideolojik boyutu.

Threads öyle herkesin sandığı gibi masum bir yenilik filan değil. Bu uygulama sosyal medya canavarının yirmilik dişi gibi. Dünyayı ele geçiren ve tek kutuplu bir dünya yaratmayı hedefleyenlerin gözümüze soktuğu bir zehir daha yayılıyor. Bu zehirler yakında yapay zekanın da katkısıyla hepimizi esir alacak ve tek bir dünya, tek tip bir insan yaratmayı hedefleyecek. Ulusları, dinleri, dilleri kısaca aklınıza gelen her şeye tehdit olacak. Şu an tüm dünya buna boyun eğmiş durumda. Kendi sosyal medya platformlarını yaratan Rusya ve Çin buna karşı hiçbir şey yapmıyor. Yapması lazım ve kendi sosyal medya platformlarını sevdirmesi lazım. Çin bunu Tik Tok ile yaptı. Devamı gelmeli yoksa bu maç böyle giderse 2040’lı yıllarda dünya çok farklı olacak.