24 Haziran seçimlerinin ardından iki ay geçti. Zamanın ne kadar hızlı akıp gittiğinin bu gibi durumlarda anlıyor insan. Daha dün gibi gözümün önünde televizyonlarda yapılan açık oturumlar, reklamlar ve yoğun kampanyalar.

Seçimlerin bitmesinin ardından bir akademik çalışma yaparak sosyal medya kullanımının seçimlerdeki etkisini araştırdım. Araştırmada Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Cumhurbaşkanı adaylarının seçim dönemi boyunca sosyal medyayı nasıl kullandığını merak ettiğim için bu konuyu araştırdım. Akademik düzeyde ekibimle beraber gerçekleştirdiğim bu araştırmanın verilerini Yunanistan’da düzenlenen “International Conference on Multidisciplinary Research Advancement in Social Sciences” adlı konferansta sundum. Yurt dışında konferansı takip eden uluslararası akademisyenler de bu araştırmayı epey bir inceledi. Türkiye’nin siyasi atmosferinin sosyal medyaya yansıması ile ilgili bana epey soru sordular. Araştırma verilerini derlemek epey bir zaman aldı. Bu araştırma verileri sosyal medya ile seçim sonuçları arasında kısmi de olsa bir ilişkinin olduğunu gösterdi bana.

Araştırmada 1 Mayıs 2018 ile 24 Haziran 2018 23:59 (seçim kampanyalarının bittiği an)’a kadar Cumhurbaşkanı adaylarının Twitter ve Facebook hesaplarını inceledim. Bu hesaplarda bu tarih dilimi içinde adayların yaptığı paylaşım sayısı, en kazandıkları takipçiler, aldıkları etkileşim gibi bilgileri derledim. İşte Cumhurbaşkanı adaylarının 24 Haziran Seçim karnesi:

Recep Tayyip Erdoğan:

Recep Tayyip Erdoğan adaylar arasında hem Twitter’da hem de Facebook’ta en fazla takipçisi olan politikacı. Seçim dönemi boyunca Twitter’da 191 ileti paylaşmış. 217 bin 578 takipçi kazanmış. 4 milyon 521 bin 318 beğeni ve 1 milyon 153 bin 920 retweet almış.

En çok iletişim alan iletisi 18 Haziran günü yazdığı “Şimdi elini uzat, en güçlü devir #ZümrüdAnka Türkiye için kanatlansın” konulu ileti oldu. Bu ileti toplam 119 bin 604 kişilik bir etkileşim almış. Erdoğan hemen hemen her gün Twiter’ı kullanmış. En çok tweet yazdığı gün pazar günleri olmuş. İletileri daha çok öğleden sonra yazmış, en çok iletiyi 15:00 -17:00 saatlerinde yazmış.

Facebook hesabına bakıldığında ise, Erdoğan’ın Facebook hesabı seçim kampanyası döneminde 160 bin 868 kişi artmıştır. 168 adet ileti yazan Erdoğan iletilerinde yüzde 50 oranında video kullanmıştır. Yüzde 44,6 oranında fotoğraf paylaşan Erdoğan iletilerinin yüzde 94.6’ında multimedya içeriği kullanmıştır. Recep Tayyip Erdoğan’ın seçim kampanyası boyunca Facebook hesabında yazdığı iletiler içinde en çok etkileşim alan iletisi “Yeni sistemde yeniden büyük değişime ve şahlanışa hazırız Türkiye” olmuştur. Bu ileti toplamda 311 bin 764 kişilik bir etkileşim almıştır.

Muharrem İnce

2018 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde en çok oy alan ikinci aday olan Muharrem İnce kampanya süresi boyunca 422 adet tweet yazmıştır. Bu süre içinde takipçi sayısı 894 bin 809 kişi arttıran İnce’nin bu artışı günlük ortalama 16 bin 267 kişilik bir takipçi artışına denk gelmektedir. 15 milyon 897 bin 562 beğeni alan İnce, 2 milyon 537 bin 961 retweet almıştır. İnce, Erdoğan’ın aksine Twitter’da daha çok fotoğraf kullanmayı tercih etmiştir. Yazdığı tweetlerin yüzde 44.7’si fotoğraf içerikli tweetler içerirken, yüzde 22,7’si link, yüzde 19.6’sı ise metin içerikli tweetler olmuştur. İnce Twitter’da en yüksek ivmeyi yakalayan aday oldu.

İnce’nin seçim kampanyası boyunca Twitter’da en çok etkileşim alan tweeti 21 Haziran 2018 tarihinde yazdığı ileti olmuştur. Türkiye’nin devlet televizyonu TRT’yi eleştiren tweetinde İnce, “RTE’nin bütün mitinglerini baştan sona canlı yayınlayıp İzmir’de 3 milyon kişinin katıldığı mitingimizi canlı yayınlamayan TRT yöneticileri bu milletin vergilerinden aldığınız para haram olsun size! Yazıklar olsun size! Utanmazlar!” tweeti 242 bin 133 beğeni, 55 bin 008 retweet alarak toplamda 297 bin 141’lik bir etkileşim sağladı.

Seçim dönemi boyunca en çok iletiyi Pazar günleri yazmıştır. Pazar günleri toplam 76 tweet yazan İnce, Cuma günleri 76, Cumartesi günleri ise 64 ileti yazmıştır. İnce’nin yazdığı tweetlerin saat dağılımın bakıldığında iletilerin saat 12:00’de artış göstermeye başladığı saat 15:00 – 17:00 aralığında ise en yüksek noktaya ulaştığı görülmektedir.

İnce’nin Facebook hesabına bakınca gördük ki, Muharrem İnce seçim dönemi boyunca 558 bin 697 Facebook takipçisi kazanmış. Kampanya dönemi boyunca 440 ileti yazan İnce, iletilerinde yüzde 55.0 oranında fotoğraf, 37.0 oranında video kullanmıştır. İnce’nin Facebook iletilerinde multimedya kullanım oranı yüzde 92,0 olmuştur.

Selahattin Demirtaş:

Demirtaş’ın ekibi seçim dönemi boyunca 449 tweet yazmıştır. Bu dönem içinde 114 bin 66 takipçi kazanan hesap, günde ortalama 2 bin 74 adetlik takipçi kazandı. Demirtaş’ın Twitter hesabında da tıpkı İnce’nin hesabında olduğu gibi tweetlerde daha çok fotoğraf kullanılmıştır. İletilerde yüzde 44.3 fotoğraf kullanılırken, yüzde 41.4 metin, yüzde 12.2 link kullanılmıştır.

Demirtaş’ın seçim kampanyası boyunca Twitter hesabından atılan tweetlerin çok büyük bir bölümü Cuma günleri yazılmıştır. Yazılan 449 adet tweetin 263 tanesi Cuma günleri yazılmıştır. Yazılan tweetlerin zamanlamasına bakıldığında ise tweet zaman aralıklarının iki farklı zaman kuşağında olduğu görülmektedir. En çok tweet 10:00-13:00 saatleri ile 20:00-24:00 saatleri arasında yazılmıştır. Demirtaş’ın ekibi Twitter hesabını gündüz ve gece eşit oranda kullanmıştır.

Facebook hesabına bakıldığında, Demirtaş’ın Facebook hesabını yönetenler 228 ileti yazmıştır. Demirtaş’ın Facebook hesabı seçim dönemi boyunca 2 bin 64 takipçi kaybetmiştir. Seçim dönemi boyunca sosyal medyada tek takipçi kaybeden aday Demirtaş oldu.

Meral Akşener

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aldığı oylar sonucunda altı aday içinde dördüncü olan Meral Akşener seçim dönemi boyunca 635 tweet yazdı. Bu dönemde takipçi sayısı 299 bin 986 kişi artmıştır, bu günlük ortalama 5 bin 454 kişilik bir artışa denk gelmektedir. Akşener’in yazdığı tweetler kampanya boyunca toplam 4 milyon 201 bin 956 beğeni almış, 903 bin 740 retweet aldı.

Akşener tweetlerinde en çok fotoğraf kullanmıştır. Yüzde 38.1 fotoğraflı tweetler yazan Akşener yüzde 30.7 oranında metin içerikli, yüzde 16.4 oranında da link içerikli tweetler yazdı.

Akşener, seçim dönemi boyunca en çok tweeti Çarşamba günleri yazdı. Toplam 136 tweeti Çarşamba günleri yazan Akşener, Pazartesi günleri 129, Cuma günleri ise 98 adet tweet yazdı. Tweetlerin yazılma zamanı incelendiğinde ise sabah başlayan öğle saatlerinde maksimuma çıkan ve akşama doğru azalma olduğu görülmektedir. Buna göre Akşener, tweetlerini en çok 13:00 -15:00 saatlerinde yazmış ve rakiplerine göre gündüzleri Twitter’ı daha çok bir iletişim aracı olarak kullanmayı tercih etti.

Akşener’in Facebook hesabına baktığımızda ise Akşener, seçim dönemi boyunca 445 Facebook iletisi yazmıştır. Facebook hesabı 92 bin 995 takipçi kazanmıştır. İletilerinde yüzde 53,0 oranında fotoğraf, yüzde 41,6 oranında video, yüzde 4,9 oranında metin, yüzde 0,4 oranında link kullandı. Erdoğan ve İnce’ye alternatif olarak iletilerinde link kullanan Meral Akşener Facebook hesabında yüzde 94,6 oranında multimedya içerikli iletiler kullandı.

Temel Karamollaoğlu

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde beşinci olan Temel Karamollaoğlu kampanya döneminde Twitter hesabından 270 adet tweet yazmıştır. Bu sürede 122 bin 452 takipçi kazanan Karamollaoğlu günlük ortalama 2.226 adet takipçi kazanmıştır. Seçim dönemi boyunca yazdığı 270 tweet, 1 milyon 638 bin 149 beğeni, 360 bin 560 adet retweet almıştır.

Temel Karamollaoğlu yazdığı tweetlerde daha çok metin kullanmayı tercih etmiştir. Yazdığı tweetlerin yüzde 57.4’ü metin içerikli tweetler olmuştur. Yüzde 20.7 oranında link içeren tweetleri yüzde 13.0 oranında fotoğraf içeren tweetler takip etmiştir. Bu açıdan ele alındığında Karamollaoğlu’nun Twitter kullanımının rakiplerine göre farklılık gösterdiği görülmektedir. Karamollaoğlu seçim dönemi boyuna en çok tweeti 48 tweet sayısı ile cumartesi günü yazdı.

Temel Karamollaoğlu seçim döneminde 169 Facebook iletisi yazmış ve bu dönem içinde 19 bin 515 takipçi kazanmıştır. İletilerinde yüzde 40,2 video, yüzde 34,9 fotoğraf, yüzde 24,9 oranında metin kullanmıştır. Multimedya kullanım yüzdesi ise 75,1 oldu.

Doğu Perinçek

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde en az oyu alarak seçimler altıncı sırada tamamlayan Doğu Perinçek, seçim dönemi boyunca 156 adet tweet yazmıştır. Bu dönemde takipçi sayısı 8 bin 207 kişi artmıştır, bu günlük ortalama 149 kişilik bir takipçi artışına denk gelmektedir. Bu iletilerinde 77 bin 705 beğeni alan Perinçek 36 bin 669 retweet aldı.

Doğu Perinçek tweelerinde en çok metin kullanmıştır. Yazdığı tweetlerin yüzde 70.5’i metin içerikli tweet olurken, yüzde 19.9’u fotoğraf içerikli tweetler olmuştur. Yaşı diğer rakiplerine göre daha yüksek olan Doğu Perinçek’in Twitter kullanımında daha geleneksel bir yöntem uyguladığı ve multimedya tabanlı tweetler yerine daha çok metin içerikler tweetler yazdı. Benzer durum rakiplerine göre yaşı daha yüksek olan Temel Karamollaoğlu’nda da görülmektedir. O da Twitter’ı daha pasif ve geleneksel bir biçimde kullandı.

Doğu Perinçek Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Facebook hesabında 245 adet ileti yazdı. Bu dönem içinde Facebook hesabı 345 takipçi kazandı. Yazdığı iletilerde en çok fotoğraf kullanan Perinçek, yüzde 41,2 oranında fotoğraf, yüzde 33,7 oranında video, yüzde 23,9 oranında link ve yüzde 1,2 oranında metin kullanmıştır. Perinçek diğer cumhurbaşkanı adayları içinde Facebook hesabında en çok link kullanan aday oldu. Perinçek’in seçim dönemi boyunca iletilerinde multimedya kullanım oranı yüzde 74,9 olmuştur. Bu oran tüm cumhurbaşkanı adayları arasında en düşük multimedya kullanım oranı oldu.

Cumhurbaşkanı adayları içinde Twitter’da en çok takipçi Erdoğan’da varken, en çok takipçi sayısını İnce arttırdı. Erdoğan iletilerinde daha çok link kullanırken, diğer üç rakibi fotoğraf kullanmayı tercih etti. Seçimlerin yaşça en yüksek olan iki adayı Karamollaoğlu ile Perinçek’in Twitter’la rakiplerine göre daha az haşır neşir olduğu görülüyor. Twitter’da takipçi sayısı ile alınan oy arasında bir benzerlik olduğunu söyleyebiliriz. Yani adayların takipçi sayısına göre sıralanışı ile aldıkları oyların sıralanışı hemen hemen aynı. Bu benzerlik sadece Akşener ile Demirtaş arasında bozuluyor. Akşener’in Twiter’da daha çok takipçisi olmasına rağmen Demirtaş’tan daha az oy aldı.

Aday
Recep Tayyip Erdoğan
52.59
13.128.845
191
217.578
5.675.238

Muharrem İnce

30.64
4.536.190
422
894.709
18.435.523

Selahattin Demirtaş
8.40
1.692.244
449
114.066
4.791.164

Meral Akşener
7.29
2.738.163
635
299.986
5.005.696
Fotoğraflı Tweet
Temel Karamollaoğlu
0.89
284.624
270
122.452
1.998.709
Metinli Tweet
Doğu Perinçek
0.20
206.603
156
8.207
119.574

Sosyal Medyada, hem Twitterda hem de Facebook’ta en fazla iletiyi İnce yazdı. İnce, Twitter’da gösterdiği performansı Facebook’ta gösteremedi. Takipçi sayısı konusunda Demirtaş’ı geçemedi. Erdoğan, Facebook’ta da en fazla takipçisi olan Cumhurbaşkanı adayı oldu.

Aday
Seçimlerde Aldığı Oy Oranı (%)
Takipçi Sayısı
Yazdığı İleti Sayısı
Takipçi Artışı
Toplam Etkileşim
En Çok Kullandığı İleti Türü
Recep Tayyip Erdoğan
52.59
9,078,789
168
27.672
1.468.251
Video
Muharrem İnce
30.64
1,883,174
440
558.697
1.857.970

Selahattin Demirtaş
8.40
2,078,240
228
2,064 (Azalma)
222.183

Meral Akşener

7.29
1,085,116
445
92.995
624.266
Fotoğraf
Temel Karamollaoğlu
0.89
54.949
169
19.515
59.207
Video
Doğu Perinçek
0.20
29.278
245
345
1.806

Başarının Sırrı Multimedya Kullanımında

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde iletilerini yazarken yanına bir fotoğraf, link veya video sunulması önemli bir konudur. Mesajınızı bir görsel ile beraber sunmak o mesajın ilgi çekmesinde önemli bir rol oynar. Multimedya kullanımında en başarılı politikacı Cumhurbaşkanı Erdoğan oldu. Sosyal medyada yazdığı iletilerin yüzde 94.7’sini multimedya içeriği olan Erdoğan’ı Akşener takip etti. Yazılan iletilerde en az multimedya paylaşımı yapan politikacılar Karamollaoğlu ile Perinçek oldu. İkisinin yazdığı iletilerde fotoğraf- video ve link paylaşım oranı yüzde 75lerde kalan bu iki siyasetçi sosyal medyada daha çok düz metin yazmayı tercih etti.

Aday
Seçimlerde Aldığı Oy Oranı (%)
İletilerinde Multimedya Oranı (%)
Recep Tayyip Erdoğan
52.59
94.7
Muharrem İnce
30.64
92.0
Selahattin Demirtaş
8.40
93.9
Meral Akşener
7.29
94.6
Temel Karamollaoğlu
0.89
75.1
Doğu Perinçek
0.20
74.9

Elbette tek başına değil ama sosyal medya kullanımı ve elde edilen etkileşim siyasetçilerin seçimlerdeki başarısını üç aşağı beş yukarı gösteriyor. Ancak şunun altını çizmek lazım, sosyal medyada daha çok paylaşım yapmak ile seçimlerde oy toplamak arasında bir ilişki olmadığı söylemek lazım. Nitelikli paylaşımlar yapmak çok daha önemli.