1 Mayıs Çarşamba günü Resmi Gazete'de yayınlanan Cumhurbaşkanı Kararları ile ülkemizde satılan cep telefonlarına uygulanan ÖTV oranlarında değişikliğe gidildi. Genel anlamda arttırıldı. Hatta satış fiyatı 1.500 TL'nin üzerinde olan cep telefonlarında (ki bu oran toplam cep telefonu pazarının büyük bir kısmını ifade ediyor) ÖTV yüzde 50 olarak revize edildi.

Bugüne kadar cep telefonunun satış fiyatı üzerine (tüm diğer vergilerle birlikte) toplam yüzde 62 civarında bir vergi maliyeti eklenirken yeni düzenlemeyle birlikte satış fiyatı 1.500 TL’nin üzerinde olan telefonlardaki vergi yükü yaklaşık olarak yüzde 94’e çıkmış oldu.

Vergiye herhangi bir vatandaşın itiraz etme hakkının olmadığını düşünenlerdenim. Sonuç olarak hazinenin de gelire ihtiyacı var. Ancak toplamı yüzde yüze yaklaşan vergileri de savunabilecek kadar kamu yönetimi veya iktisat bilimine de vakıf değilim. Sadece kazanırken de harcarken de vergisini ödeyen bir vatandaş olarak konuşabilirim ki zaten yaptığım da tam olarak bundan ibaret.

Bu nedenle de yakın zamanda cep telefonu ekseninde yapılan vergisel düzenlemelerden memnun değilim. Yurt dışından getirilen telefonların IMEI kaydı için alınan tutarın arttırılması, TRT bandrolü eklenmesi, ÖTV’nin yeniden düzenlenmesi sonucunda neredeyse bir telefon parası kadar ekstra ödeme yapmaktan kimsenin de mutlu olacağını sanmıyorum.

Bu vergiler nedeniyle cep telefonu satışlarının azalması durumunda cep telefonu operatörlerinin kazançlarının (ve doğal olarak sektörün ödediği toplam verginin) azalacağını, doğal olarak telefon satışı ile ilgilenen şirketlerdeki çalışan sayısının da azalacağını ve bu zincirleme reaksiyonun daha büyük sorunlara neden olabileceğini düşünüyorum.

Pek mümkün olmamakla birlikte son birkaç yıl içinde cep telefonu vergilerinde yapılan tüm düzenlemelerin gözden geçirilmesi, geri alınması ile cep telefonu ekosisteminin daha çok vergi üretebilen bir forma kavuşturulabileceği fikrini savunuyorum. Ama asıl yapılması gerekenin yerli üreticiye destek vermek olduğu da unutulmamalı.

Yerli üreticiye destek var mı?

Cep telefonu satışının dış ticaret açığını arttırdığı savı doğru olabilir mi? Genel anlamda bu doğru olsa bile dolaylı vergiler nedeniyle daha çok vergi tahsilatına neden olan bir sektörden bahsediyoruz. O nedenle de dış ticaret açığını azaltmak için toplam vergi gelirini azaltmayı mantıklı bulmuyorum. Öte yandan eğer dış ticaret açığı büyük bir tehlike ise bu tehlikenin üzerine yerli üreticilere destek vererek gitmek bana daha mantıklı bir çözümmüş gibi geliyor. Şu an Türkiye’de yerli markalar tarafından üretilen ve kutularında “Türk Malı” yazan cep telefonları satılıyor.

Bu üreticilere bazı istisnalar vermek, üzerlerindeki vergi yükünü azaltıcı düzenlemeler yapmak onların daha ekonomik satış fiyatları belirlemesine yardımcı olacaktır. Daha uygun fiyatlara satılan modeller, daha çok satacağından ithal ürünlerin satışında bir azalmaya neden olabilir.

Ayrıca yerli üretimdeki vergi avantajlarından yararlanmak isteyen yabancı şirketler de üretimlerinin bir kısmını Türkiye’ye kaydırabilir. Bu da işsizlik oranının azalmasını sağlayacaktır. Yani neresinden bakarsak bakalım ülke ekonomisine pozitif katkı oluşturacaktır.

Hem sanayileşme hem ekonomi hem de ihracat – ithalat dengesi konusunda atılabilecek pek çok adım varken sadece ÖTV’nin yükseltilmesini ve bunun nihai bir çözüm olacağının düşünülmesini doğru bulmuyorum.

Tahmin ediyorum ki çok kısa bir zamanda Mobil İletişim Araçları ve Bilgi Teknolojileri İş Adamları Derneği (MOBİSAD) da benzer bir açıklama yaparak sektörü zor durumda bırakabilecek bu ÖTV düzenlemesinin tekrar gözden geçirilmesi konusunda hükümete çağrı yapacaktır. Çünkü yaklaşık 200 bin kişiye istihdam sağlayan “cep telefonu satış” sektörünün en büyük sivil toplum örgütü olan MOBİSAD, telefon satışlarında yaşanan yüzde 10’luk düşüşün bile ülke ekonomisine nasıl bir negatif etki yaptığını çok iyi biliyor. Çok umutlu olmasam da bence ÖTV konusundaki yeni düzenlemenin bir an önce geri çekilmesi ev ticaretin önünün açılması; fiyatların yükselmemesinin sağlanması gerekiyor.