GIDA GÜVENLİĞİ VE ORTADOĞU ÇATIŞMALARI (2)

Hasan KÖNİ 05 May 2016

Hasan KÖNİ
Tüm Yazıları
Gıda güvenliğinin Afrika, Asya ve Ortadoğu'daki çatışmaların arkasında yatan en önemli faktörlerden biri olduğunu açıklamaya çalışmıştık. Bu yazımızda ele alınan çözüm yollarını açıklayacağız.

Gıda güvenliğinin Afrika, Asya ve Ortadoğu’daki çatışmaların arkasında yatan en önemli faktörlerden biri olduğunu açıklamaya çalışmıştık. Bu yazımızda ele alınan çözüm yollarını açıklayacağız. Uluslararası toplumun temiz enerji kaynağı olarak barajlar yapılmasını önerdiğini belirtmiştik. Ancak bu hususta da bazı sorunlar var. Su gücünü elektrik üretiminde kulanmak bazı ülkeler için sulama ve gıda üretimi için kullanmaktan daha avantajlı olabiliyor. Nihayet, çağımızda medeniyet enerji kullanımı ile yakından ilişkili. Bir konuşmamızda Amerikalı enerji uzmanına , Çin’in yakında Amerikan  üretimini aşacağını, söylediğimde kendisi  “bana iki ülke arasındaki kişi başına elektrik  tüketimi arasındaki farkı göstererek bu fark kapanmadıkça bizi geçemezler” demişti. Sınır aşan suların bulunduğu bölgelerde, örneğin Fırat ve Dicle su havzalarındaki ülkelerin arasında kurumlaşmış su yönetimi yapısı bulunmadığı için, su kullanımı, gıda üretimi gibi konularda ortak yönetim yapısı kurmak mümkün olamamaktadır. Oysa, önerilen çözüm entegre yönetimlerin oluşturulmasıdır. Biyo-yakıt uygulamaları da tahıl üretimini azaltan ve gıda güvenliğini tehlikeye atan uygulamalardır. Büyük su havzalarının bulunduğu alanlarda suyun kaynağında bulunan ülkelerin aşağıda bulunan ülkelere gidecek suyu azaltmalarını, kirletmelerini önlemek için uluslararası antlaşmalar yapılmıştır. Hatırlanacağı üzere İsrail ile komşu Arap ülkeleri arasında su kullanma ile ilgili önemli sorunlar bulunmaktadır. Aynı şekilde Laos ve Kamboçya arasındaki Mekong  Nehri havzası üzerinde inşa edilen 12 baraj nedeniyle tatlı su balıklarının göçü önlenmiş olduğundan, Laos’lular ana gıdaları olan tatlı su balıklarına erişememişlerdir.

Devletlerin gelecekteki sorunları önlemek için, gıda, su, enerji, iklim değişikliği ve güvenlik konularında entegre sistemler yaratmalarının önünde iki türlü engel bulunmaktadır. Birincisi, ulusal düzeyde değişik üretim sektörleri arasındaki bağları sağlamlaştırmaktadır. İkinci husus ise yukarda  belirttiğimiz konularda uluslararası işbirliğini sağlamak. Maalesef günümüzde  ülkelerin daha insancıl konularda bile anlaşamadıkları dikkate alınırsa dünyamızda  daha ıstıraplı dönemlerin yaşanacağını göz önünde tutmak gerekiyor. Küresel  gıda güvenliğinin sağlanması için devletlerin güvendiği yeni uluslararası kurumların yaratılması gerekiyor. Dünyanın  aynı zamanda gıda fiyatlarının artışı ve gıda kıtlığı dönemlerinde hükümetlerin korumacı önlemlere yönelmelerini inleyecek anlaşmalara gitmesi öngörülüyor. Küresel gıda pazarlarının yöneticilerin yeni gıda teknolojileri, iklim değişiklerinin gıda güvenliğine etkileri konusunda bilgi paylaşımında bulunmaları bekleniyor. Gıda üretiminde büyük pazarları temsil eden Amerika, Avrupa ve Brezilya’nın bu husustaki yasal düzenlemeleri yapmaları bekleniyor.Gıda sorunlarını çözmede ileri sürülen diğer bir husus göçmenlere yapılan insancıl yardımlarla, gelişmekte olan ülkelere yapılan gıda alt yapı yatırımlarını birbirine karıştırmamak ve bu ikisi arasında dengeli yardımlar yapmak. Son olarak önerilen husus G-20 ülkelerinin küresel gıda yönetiminin bütünü kapsayan bir yönetim sistemi oluşturmalarıdır

Günümüzde gıda güvenliği ile ilgili sorunlar hızla gelişmeye başlamıştır. Etopya, elli yıldır süren kuraklık nedeniyle ürün ve hayvan kaybına uğramaktadır. Suriye şehirlerinde binlerce insan Birleşmiş Milletler’in yardımı sayesinde yiyecek bulmuşlardır.Papua Yeni Gine’de sekiz yüz bin kişi kuraklık nedeniyle açlığa mahkum olmuştur. Dünya Gıda Programının tahminlerine göre 2016 yılında 795 milyon kişi gıda güvensizliğiyle karşı karşıya kalacaktır. Gıda ve su sorunlarının Afrika ülkelerinde doğuracağı sorunlar daha büyük acılara yol açacak gibi gözükmektedir. Umudumuz, devletlerin sorunlar yaşanmadan aralarında bu hususta diyaloglara başlamalarıdır.