Köroğlu, tüfenk icat oldu mertlik bozuldu derken; eskiden insanlar kozlarını karşı karşıya gelip paylaşırlardı, bu ya bir tabanca ile ya bir bıçak ile ama ille de yüz yüze olurdu.
Köroğlu’nun “tüfenk icat oldu, mertlik bozuldu” dediği gibi VAR icat oldu, futbol bozuldu diyesi geliyor insanın, onca yaşanandan sonra.
Köroğlu, tüfenk icat oldu mertlik bozuldu derken; eskiden insanlar kozlarını karşı karşıya gelip paylaşırlardı, bu ya bir tabanca ile ya bir bıçak ile ama ille de yüz yüze olurdu. Düşmanını görür, yapacağı hamleyi az-çok tahmin eder, ona göre sen de hamleni yapardın demek istiyor olsa gerek.
Tüfeğin icat olmasıyla, uzun menzilin verdiği avantajla artık düşmanla karşı karşıya gelmeye gerek kalmadığından tam Çetin Altan’ın çok nefis bir benzetmeyle tarif ettiği gibi; doğu kültüründe pusu vardır, batı kültüründe düello gerçeği daha da öne çıkmıştır. Bizde düello bilinmez, kin ve hınç, pusu ile tedavi edilir bir sızıdır yüreklerde hem de tüfeğin de sağladığı uzun menzil keskinliğiyle.
VAR’dan önce hakem sahada ne görürse –aklındaki tüm tilkilerin kuyruklarıyla birlikte- onun kararını verir, hükmü uygular, infazı sağlar ve oyuna devam ederdi. Bir iki itiraz, yuh-muh derken oyun kaldığı yerden devam eder ve bir şekilde netice sahada yüz-yüze, karşı-karşıya alınırdı.
Oysa şimdi işin içine VAR ve AVAR girdi. Bizim dışımızdaki dünyada VAR futbolun adil oyun/fair play tarafına hizmet ederken bizde standardı belli olmayan (kaotik) bir uygulamaya döndü. VAR odasındakilerin topa son vuruş anında off-side çizgisini çekmeleriyle bir saniye sonra çekmeleri arasında bir gol güme gidebiliyor. Bir ele temas pozisyonu dört buçuk dakika incelenip karar verilirken benzeri başka bir pozisyon değerlendirmeye bile gerek görülmeden geçilebiliyor. Pozisyonu buz gibi açık gösteren bir açı varken verilmeyip muğlak açılar yayına verilebiliyor.
İngiltere ve Almanya başta olmak üzere Avrupa’da VAR’a giden kararlarda aşağı yukarı bir standart ve karar üretim süresi oluşmuşken biz de ne standarttan ne de süreden bahsetmek mümkün. Rusya’daki Dünya Kupası’nda ortalama VAR karar süresi 45 saniye iken bizde dört buçuk dakikayı bulan karar süreleri olmakta ve normal karşılanmaktadır.
TFF’nin Riva Tesislerinde bulunan VAR odası, yayıncı kuruluşun (BeIn Sport) odaya çektiği link hattıyla verdiği görüntüleri kendi video oynatma ve analiz programlarıyla değerlendirerek, sahada görev yapan hakeme yardımcı olmak amacıyla hazırlanmıştı. VAR odalarında şu andaki düzenlemeyle dört beş kişi bulunuyor (VAR hakemi, yardımcısı AVAR hakemi ve 2-3 tekniker), bunlar bazen kendi inisiyatifleriyle bazen de orta hakemden gelen talep üzerine net olmayan pozisyonları analiz ederek durumu kulaklık vasıtasıyla hakeme iletiyor ve saha kenarındaki ekrana görüntü aktararak doğrunun tesis edilmesine yardımcı olmaya çalışıyorlar.
Tartışmalı kararların azaltılması ve daha adil bir oyun için VAR odası ile ilgili olarak ufak bir-iki düzenleme daha gerçekleşebilirse ülkemizde futbolun gelişimi ve gerilimin azaltılması açısından faydalı olacak. Öncelikle; VAR odasında karar üretim süreçlerinde kullanılan görüntü ve çizgilerin hakeme aktarıldığı VAR ekranında olduğu gibi stat ekranlarında da yayınlanması ve VAR odasında TFF temsilcisi ile birlikte (mal sahibi olarak) Kulüpler Birliği Vakfı adına da bir yetkilinin bulunması her türlü tartışmayı giderecek ve akıllardaki soru işaretlerini gidererek, karanlık oda imajının düzelmesine yol açacaktır. (Ses kayıtlarının ihtiyaç halinde açıklanması da düşünülmelidir.)
“Alnımıza kara yazı yazıldı / Tüfek icat oldu mertlik bozuldu / Eğri kılıç kında paslanmalıdır” diyen Köroğlu Ruşen Ali ve hak-adalet yolunda can veren arkadaşlarına selam olsun.
