Geçtiğimiz hafta tüm dünya için epey yoğun geçti. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'ın Avrupa Birliğine yaptığı kapıları açar mültecileri yollarız çağrısı ve Şangay Beşlisi ile yakınlaşmamız dünya genelinde çok yankı bulsa da diğer gelişmelere de bir göz atalım.

•Avustralya'da fırtına astım krizlerine neden oldu

Avustralya'nın ikinci büyük şehri Melbourne, geçen pazartesi gök gürültülü sağanak yağışlar ve fırtınalı bir hava ile karşılaştı. Şehirdeki bazı polenler yağmur ve fırtınanın etkisiyle havaya yayılınca astım krizlerini tetikledi, hastaneler astım krizi geçiren ve nefes alma zorluğu yaşayan hastalarla doldu. En az 1.900 acil yardım çağrısı yapıldı, 8.500 kişi de hastaneye yatırıldı. Halk arasında deliceotu adı verilen bir bitkinin polenleri ise en az 4 kişinin ölümüne sebep oldu. Normalde burun deliklerinde yakalanan bu polenler yağmurdan ıslanıp havaya karışınca doğrudan ciğerlere iniyor. Astım gibi nefes alma zorluğu olan bazı kişiler de vaktinde müdahale edilemeyince hayatını kaybetti. Fırtına yüzünden tetiklenen astım krizleri kulağa ilginç gelse bilim dünyası tarafından nadir yaşanan olay olarak belgelenmiş bir durum. Avustralya'da deliceotu polenine bağlı daha önce belgelenmiş en az üç olay yaşandı. Ayrıca İngiltere'de de Londra ve Birmingham'da 1983 ve 1994 yıllarında benzer olaylar yaşanmıştı.

•Kamboçya'da dragon bot yarışları başladı

Dragon botlar Uzak Doğu'nun geleneksel nehir ulaşım araçlarından. Kamboçya'da geçen hafta son 6 yılda ikinci defa olarak dragon botu yarışları yapıldı. Festival, başkent Phnom Penh'deki Mekong ve Tonle Sap nehirlerinin akışlarının tersine dönmesine kutlamak için düzenleniyor. Yarışlar ilk olarak 2010 yılında organize edilmiş, eksik güvenlik önlemleri ve organizasyon hataları nedeniyle çıkan izdihamda 300'den fazla kişi hayatını kaybetmişti. Ardından etkinlik 2014'te bir daha düzenlenmiş, geçen yıl yine iptal edilmişti. Muhalefet, hükümeti protesto gösterileri düzenlenmesin diye yarışları iptal etmekle suçluyor. Bu yıl ise muhalefet lideri Sam Rainsy'nin sürgüne gönderilmesi, yardımcısı Kem Sokha'nın ev hapsinde olmasıyla mı ilgili bilinmez ama yarışlar tekrar düzenlendi. 250'den fazla bot ve 16 bin yarışmacının katıldığı üç gün süren etkinlik başkente milyonlarca ziyaretçi çekti. Milyonlarca izleyici için ise 10 bin emniyet gücü görevlendirildi. Bu seferki yarışlarda iki botun ters dönmesinin haricinde kaza yaşanmazken yarışlar başlamadan yaşanan bir kazada iki kürekçi hayatını kaybetti.

•Mısır'da 7 bin yıllık kayıp şehir bulundu

Mısır Eski Eserler Bakanlığının Facebook hesabından yapılan açıklamaya göre, arkeologlar tarihi milattan önce 5316 yılına kadar giden yani yaklaşık 7 bin yıllık kayıp bir şehir buldular. Nil Nehri kıyısındaki Abydos şehrinde yapılan araştırmalarda meşhur 1. Seti Tapınağı'nın 400 metre kadar yakınında evler, araç gereçler ve en az 15 el değmemiş mezar kalıntısı buldu. Liverpool Üniversitesi’nden Mısırolog Profesör Chris Evans'a göre bu kalıntılar Mısır'ın ilk imparatorluk döneminin başlangıcından kalma. 8000 yıllık tarihi olan ve yeraltı tanrısı Osiris'e adanmış Abydos şehri özellikle ilk firavunların gömüldüğü, bürokratlar ve üst düzey yöneticilerin mezarlarının olduğu nekropolüyle biliniyor. 1. Seti Tapınağı ise duvarlarındaki helikopter, savaş uçağı, denizaltı gibi ileri teknoloji cisimlere benzeyen hiyeroglifleri ile meşhur.

Şehrin kazılmasına yeni başlandığı için olsa gerek Eski Eserler Bakanlığının paylaştığı birkaç fotoğraftan başka görüntü elimizde yok. Buluşların siyasi kargaşalar, mezhep çatışmaları ve terör yüzünden durma noktasına gelen Mısır turizmini kurtarmak için yeterli olup olmayacağını ise zaman gösterecek.

•227 yıldız yeni ismine kavuştu

Normalde gökyüzü, yıldızlar, yeni keşfedilen gezegenlerle ilgili bir haber okuduğumuzda bir sürü sayı ve harften oluşmuş isimler konduğunu görürüz. Bu isimleri akılda tutmak da neredeyse imkansız oluyor. Uluslararası Astronomi Birliği (IAU), gökcisimlerini kataloglamak için Yıldız İsimleri Çalışma Grubu (WGSN) komisyonunu kurdu. Komisyon hem yeni keşfedilen yıldızlara isim verecek hem de birden fazla ismi olan daha bilindik Betelgeuse (İkizlerevi) yıldızı gibi yıldızlara tek bir isim belirleyerek karışıklıkların önüne geçecek. WSGN ilk çalışmasını yaptı ve 227 yıldız yeni isimlerine kavuştu. Hayırlı, uğurlu olsun.

•Samanyolu galaksimizin bebekliğini öğreniyoruz

Astrofizikçiler Güneş Sistemimizin bir parçası olduğu Samanyolu Galaksisinin ilk oluştuğu zamanları yani bebeklik dönemini öğrenmek için yeni bir sistem geliştirdi. Samanyolu Galaksisinin çekirdeği ve galaktik diskten yüz bin ışık yılı uzaktaki küresel kümelerin nereden geldiğini araştıran biliminsanları, yıldızların galakside yıllar içinde katettiği rotayı incelemek için kızılötesi izleri takip eden bir algoritma yapıldı. Sistemi çalıştıran biliminsanlarını büyük bir sürpriz bekliyordu çünkü bugünkü kayıtlarımıza göre galaksinin en dış yörüngesinde bulunan ve küresel küme denilen bazı yıldız ve bulut oluşumları aslında galaksinin merkezinden yola çıkmış. Biliminsanları bu bilgilerden yola çıkarak Samanyolu Galaksisi ilk oluştuğu dönemde evrende şimdikinin en az on katı küresel kümelerin bulunduğunu tahmin ediyor. Bu kümeler yollarından geçmekte olan galaksilere çarparak kütlesi ağır olan yıldızlarını çarptıkları galaksinin merkezine fırlatmış. Galaksimizin çekirdeğindeki gaz ve toz bulutları yüzünden Samanyolu hakkında çok az şey biliyoruz. Gelişen kızılötesi teknolojisiyle biliminsanları böylece çok önemli bir adım attı.

•İskoçya'da hayalet gökkuşağı 

İskoçya'da fotoğrafçı Melvin Nicholson, Rannoch Moor bölgesinde nadir rastlanan bir doğa olayını fotoğrafladı, taze karın kapladığı çayırlarda hayalet gökkuşağı yakaladı. Normal gökkuşağı güneş ışığının düşen yağmur damlalarının yarattığı prizma etkisiyle kırılarak renk spektrumuna ayrılmasıyla oluşur. Hayalet gökkuşağı ya da siskuşağı olarak bilinen bu doğa olayı ise sisten dolayı havada asılı kalan daha küçük su damlacıklarının ışığı yansıtmasıyla oluşuyor. Bu nedenle rengarenk değil çok daha uçuk ve silik bir görüntüsü var.