2023 yılı Kurumlar Vergisi Beyannamesinin verilmesine sayılı günler kaldı.
Yıllık Kurumlar Vergisi Beyannamesi 01 Nisan 2024 tarihi itibariyle artık nihai olarak verilebilir hale geldi, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından bir uzatma gelmediği takdirde 30 Nisan 2024 günü akşamına kadar beyan edilme ve ödenme zorunluluğu taşıyor.
Geçen hafta ilk kısmını yazdığım Kurumlar Vergisi beyannamesine ilişkin
dikkat edilmesi gerekenler ve özellikli hususlara göz atmaya devam edelim.
Binek otomobil giderlerine ilişkin 2023 yılı kısıtlamaları
Gelir Vergisi
Kanununun 40’ıncı maddesinin birinci fıkrasında 2023 yılı için;
- Kiralama yoluyla
edinilen binek otomobillerinin her birine ilişkin aylık kira bedeli 17.000
TL,
-Gider olarak indirim
konusu yapılabilecek özel tüketim vergisi ve katma değer vergisinin toplam
tutarı 440.000 TL,
-2023 yılında iktisap
edilen binek otomobile ilişkin KDV ve ÖTV’nin maliyet bedeline ilave edilmesi
halinde, 950.000 TL tutarı üstünden ayrılabilecek amortisman haddi belirlenmiştir.
Buna göre 7194 sayılı
Kanun’la, faaliyetleri binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli
şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere;
-Binek otomobillerine
ilişkin giderlerin, ticari ve mesleki kazancın tespitinde dikkate alınabilecek
kısmı, gider toplamının %70’i ile sınırlandırılmıştır.
- Kiralanan binek
otomobillerinin her birine ilişkin kira giderlerinin ticari ve mesleki kazancın
tespitinde dikkate alınabilecek tutarı aylık 17.000 lirayla sınırlandırılmıştır.
Bu sınırları aşan kısımlar
Kanunen Kabul Edilmeyen Gider olarak dikkate alınacaktır.
Finansman gider kısıtlaması 2023 Kurumlar
Vergisi Beyanında var mı?
1 Ocak 2013 tarihinde
Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen bir madde ile finansman gider kısıtlaması uygulamaya
başlamıştı.
İlgili maddede; “kredi
kuruluşları, finansal kuruluşlar, finansal kiralama, faktoring ve finansman
şirketleri dışındaki mükelleflerce kullanılan yabancı
kaynakların, öz kaynak tutarını aşan kısmına isabet eden faiz, komisyon,
vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve
maliyet unsurları toplamının (yatırımın maliyetine eklenenler hariç) % 10'unu
aşmamak üzere Cumhurbaşkanı'nca belirlenen kısmı, vergi matrahının tespitinde
dikkate alınamayacağı” hükme bağlanmıştı.
Ancak bu yetki 8 yıl
sonra kullanılmış olup Cumhurbaşkanı Kararı 01.01.2021 tarihinden itibaren
başlayan dönem kazançlarına uygulanmak üzere yürürlüğe girdiğinden, 2020 yılı
kurum kazançlarının tespitinde finansman gider kısıtlaması yapılmamıştı. 2021
yılı kurum kazançlarında ilk defa uygulamaya konulacaktır.
Finansman Gider
Kısıtlaması uygulamasına ilişkin Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No:
1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ Taslağı (Seri No: 19) 24 Mart 2021
tarihinde yayınlanmıştır. Bu Tebliğ taslağı ile 3490 sayılı Cumhurbaşkanı
Kararıyla finansman gider kısıtlamasında uygulanacak oranın belirlenmesi
üzerine finansman gider kısıtlamasına ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.
Bu açıklamalarımız
ışığında; halen 2023 yılı 1.Geçici Vergi döneminden itibaren Finansman Gider
Kısıtlaması %10’luk kısıtlamanın uygulanmakta olduğu ve Kurumlar Vergisi
Beyannamesinde de uygulamaya konulacağını hatırlatalım.
Finansman gider kısıtlamasında gelir ve giderlerinin
netleştirilmesi (Net off durumu)
Finansman gider
kısıtlaması uygulamasına ilişkin olarak yayımlanan Genel Tebliğde;
-Finansman
giderlerinin yanı sıra finansman geliri de elde etmiş olanların gider kısıtlaması
uygulamasında gelir ve giderlerini birbiri ile mukayese etmek suretiyle
netleştirmelerinin mümkün olmadığı, dolayısıyla finansman giderleri toplamının
gider kısıtlamasına konu edilmesi gerektiği belirtildikten sonra, kısıtlı bir
netleştirmeye izin verilmiş olup,
-Aynı kaynağa ilişkin
olarak bir hesap dönemi içindeki aynı veya farklı geçici vergilendirme
dönemlerinde oluşan kur farkı gelir ve giderlerinin mahsuplaştırılarak, bu
kaynağa ilişkin net kur farkı gideri doğması halinde bu tutarın finansman
gideri kısıtlamasında dikkate alınacağı belirtilmiştir.
Buna ilave olarak;
-Aynı dönem içinde
olsa bile farklı yabancı kaynaklara ilişkin olarak oluşan kur farkı gelirleri
ile kur farkı giderlerinin birlikte değerlendirilmesinin mümkün olmadığı,
-Temin edilen yabancı
kaynağın mevduat vb. şekillerde değerlendirilmesi sonucu doğacak kur farkı
geliri şirketin bilançosunun aktifinde yer alan bir varlığın değerlemesi sonucu
oluştuğu için, yabancı kaynağa ilişkin kur farkı giderinden mahsup edilemeyeceği,
açıklanmıştır.
İhracatta götürü
gider uygulaması son kez uygulanacak
İhracat, yurt dışında
inşaat, onarma, montaj ve taşımacılık faaliyetlerinde bulunan mükellefler, bu
faaliyetlerden döviz olarak elde ettikleri hasılatın binde beşini aşmamak
şartıyla, yurt dışındaki bu işlerle ilgili giderlerine karşılık olmak üzere
götürü olarak hesapladıkları giderleri de indirebiliyorlardı.
İhracatta götürü gider
uygulaması 28 Aralık 2023 tarih ve 32413 sayılı Resmî Gazete ’de yayınlanan
7491 sayılı Kanunun 9. Maddesi ile, 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren elde edilen
kazançlara uygulanmak üzere yürürlükten kaldırıldı.
Değişiklik, 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren elde
edilen kazançlara uygulanmak üzere yürürlüğe girdi. Bu düzenleme gereği, götürü
gider uygulaması Nisan sonuna kadar verilecek olan 2023 yılı kurumlar vergisi
beyannamesinde son kez uygulanacağını hatırlatalım.
2023
yılı Kurumlar Vergisi Beyannamesinde taşınmaz ve iştirak hissesi satışı istisna
oranı ve uygulama
Kanun’da
yer alan şartlara göre, taşınmaz ve iştirak hissesi satışından elde edilen
kazançların taşınmaz satışlarında % 50’si, iştirak hissesi satışlarında % 75’i
kurumlar vergisinden müstesnadır. Satıştan elde edilen kazancın istisnadan
yararlanan kısmının, pasifte özel bir fon hesabına alınması gerekmektedir.
Kurumlar
Vergisi Kanunu’nun 5. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi çerçevesinde,
taşınmaz satışından elde edilen kazancın %50’si kurumlar vergisinden istisna
iken, 15 Temmuz 2023 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 7456 sayılı Kanun’la, bu
tarihten itibaren iktisap edilen taşınmazların satışından elde edilen
kazançlarda istisna uygulamasına son verildi, daha önce iktisap edilen
taşınmazların, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra satışında
uygulanan istisna ise kazancın % 25’i ile sınırlandırıldı.
Bu
değişiklik doğrultusunda, 2023 yılında taşınmaz satışından elde edilen kazanç
için uygulanan istisna, satış tarihine bağlı olarak iki farklı oran
kullanılacağını önemle hatırlatmak istiyorum.
Fon
hesabına alınma işleminin, Kurumlar Vergisi Beyannamesinin verildiği tarihe
kadar yapılması gerektiği unutulmamalıdır.
Kur korumalı mevduat kapsamında elde edilen kazançlarda istisna
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun
geçici 14. maddesinin dördüncü fıkrası kapsamında, kurumların 31 Mart 2022
tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 30 Haziran 2024 tarihine
kadar Türk lirasına çevirerek mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri
durumunda, söz konusu hesapların dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da
dâhil olmak üzere, vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer
kazançlar kurumlar vergisinden istisna sayılıyor.
Cumhurbaşkanının
bu istisnayı, 30 Haziran 2024 tarihine kadar her bir geçici vergi veya yıllık
hesap dönemleri sonu itibarıyla kurumların bilançolarında yer alan yabancı
paralar için ayrı ayrı veya birlikte uygulatma konusunda yetkisi oldugunu
hatırlatalım.
7408
sayılı Cumhurbaşkanlığı kararıyla, 30 Haziran 2023 tarihli bilançolarda yer
alan yabancı paraların, 2023 yılı sonuna kadar Türk lirasına dönüştürülmesi ve
dönüşümle elde edilen Türk lirası varlığın mevduat ve katılma hesaplarında
değerlendirilmesi durumunda, bu hesapların dönem sonu değerlemesinden
kaynaklananlar da dahil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr
payları ile diğer kazançların kurumlar vergisinden istisna tutulması
sağlandı.
Kurumlar
Vergisi Beyannamesinde 2023 yılı nakit sermaye artırımı faiz indirimi
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun “Diğer
indirimler” başlıklı 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde;
sermaye şirketlerinin ilgili hesap dönemi içinde, ticaret siciline tescil
edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye
artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit
olarak karşılanan kısmı üzerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB)
tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan "Bankalarca
açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz
oranı" dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan
tutarın %50'sinin kurum kazancından indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.
Buna göre, 2023 yılı için geçerli oran %53,11’dir.
Burada da dikkat çekeceğimiz husus; eğer 2023
yılında kazanç bulunmuyor veya yeterli değil ise Nakit Sermaye Artırımı Faiz
İndirimi tutarı ertesi yıla devrebilecek ancak endekleme yapılamayacak
olmasıdır.
Hizmet
ihracından elde edilen kazançlarda indirim
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinde yer alan düzenlemeye
göre, Türkiye’de yerleşmiş olmayanlara Türkiye’den verilen ve yurt dışında
yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe
kaydı tutma, çağrı merkezi, veri saklama, ürün testi, sertifikasyon, veri
işleme ve veri analizi hizmetlerinden elde edilen kazancın % 50’si
beyanname üzerinde kurumlar vergisi matrahından indirilebiliyordu.
2023
yılında 7491 sayılı Kanun’la yapılan değişiklikle;
- Yukarıda sayılan faaliyetlerden elde edilen
kazançlara uygulanan istisna oranı % 50’den % 80’e çıkartılırken,
- Kazancın elde edildiği hesap dönemine ilişkin
beyannamenin verilmesi gereken tarihe kadar tamamının Türkiye’ye transfer
edilmesi şartı getirildi.
7491
sayılı Kanundaki 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara
uygulanmak üzere yürürlüğe girdi. Bu nedenle Nisan ayında verilecek 2023
Kurumlar Vegrisi beyannamesinde indirim yapılabileceğini belirtelim.
