Psikoloji, insanın davranışlarını ve zihinsel süreçlerini inceleyen bir bilim dalı olarak bilinir.
Psikoloji, insanın davranışlarını ve zihinsel süreçlerini inceleyen bir bilim dalı olarak bilinir. Eğitim de bir davranış değiştirme süreci olarak tanımlandığında, insan davranışı, eğitimin de konusudur. Gelişim psikolojisi, doğumundan ölümüne kadar insanda meydana gelen fiziksel, psikolojik, bilişsel ve davranışsal değişimleri inceleyen bir psikoloji alanıdır. Eğitim psikolojisi açısından gelişim kavram ve ilkelerinin, gelişimi etkileyen temel etmenlerin, gelişim dönemlerinin, bilişsel gelişim, ahlak gelişimi, psiko-seksuel gelişim ve psiko-sosyal gelişimin bilinmesi oldukça önem taşımaktadır.
İnsan davranışlarını etkileyen birçok faktör vardır. İnsanların göstermiş oldukları davranışların temelinde, doğum öncesinden başlayarak geçmiş yaşantıların, özellikle de çocukluk döneminin büyük etkisi vardır. İnsanı değerlendirirken geçmişini ve bugününü birlikte değerlendirmek gerekir.
Her gelişim çağının belli ihtiyaçları vardır, bu ihtiyaçların gerektirdiği biçimde ve zamanında karşılanması gerekir. Aksi takdirde bireyde daha sonra telafi edilmesi çok güç olan sorunlar meydana gelebilir. Bu nedenle, gelişim psikolojisini bilmek özellikle de eğitimciler için önemlidir.
İlkokul, ortaokul ve liselerde verdiğim konferanslarda empati ile, yani kendimi çocuğun yerine koyarak anne-babadan (ebeveyn) isteklerimi maddeler halinde sıralıyorum. Bu tür konferanslarımda anne babalar çok faydalandıklarını söylüyorlar. Bu yazımda kendimi çocuk yerine koyarak, “Çocuktan anne babaya 19 öğüt” başlığında isteklerimi aşağıda sıralıyorum. Umarım ebeveynler için faydalı olur.
İşte çocukların anne babadan istekleri:
1-Bana istediğimi verme. Bazen ne yapıp yapmayacağımı bilmek ve görmek isterim.
2-Emretme yerine tavsiye edersen daha çabuk yaparım.
3-Sözün yanlış da olsa tut yoksa tutarsız olurum.
4-Kıyaslama. Kardeşimle kıyaslar akıllı olduğumu söylersen o alınır. Onun akıllı olduğunu söylersen beni aptal yerine koymuş olursun.
5-Bırak merdiveni çıkayım. Başarıyı ve öğrenmeyi böyle öğrenim. Her şeyimi sen yaparsan ben neyim.
6-Hatalarımı başkalarının yanında yüzüme vurma, düzeltmeyi yalnız kalınca söyle veya dolaylı söyle.
7-Bana bağırırsan benimde içimden sana bağırmak geliyor. Hâlbuki ben bağırmak istemiyorum.
8-Benim yanımda yalan söyleyip seni kurtarmak için doğrulamamı bekleme. O zaman ben kendimi aşağılanmış hissediyorum.
9-Yanlış yaptığımda niçin yaptığımı sorup durma, bazen bilmiyor olabilirim. Başka yöntemle söyle.
10-Karnım ağrıyor dediğimde bazen pek aldırma. Bu bir numara olabilir. Yapmak istemediğim bir şey olduğunda “karın ağrıma” rolüne sığınabilirim.
11-Yanıldığın zaman hatanı kabul et. Bu durum sizin hakkınızdaki düşüncelerimi zedelemez. Bilakis kendi hatamı kabul etmemi kolaylaştırır.
12-Beni suçlama ve utandırma. Erken yaşta utandırılır ve suçlanırsam öz saygım zarar görür, iyilik karşısında ezilir, kötülük karşısında suçlanırım.
13-Gereksiz yere övme ve yerme. Başarımı ödüllendir, takdir et, ama beni göklere çıkartarak yüceltirsen ne oldum delisi olurum.
14-Farklılıklarımı kabul et, gelişmeme yardımcı ol, engelleri kaldır.
15-Beni karşılıksız sev hatta her hal ve durumda sev. O zaman kendimi seveyim.
16-Kendi aranızdaki meseleleri bana anlatma. Benim için iyi ve doğru yönde rol model ol.
17-Başardığımda değer verip başarmadığımda değer vermemezlik yapma. Başarı ve başarısızlık geçicidir ben ise kalıcıyım.
18-Eğitim tek başlılık gerektirir. İkiniz aynı yönde doğru ve güzele sevk ederseniz ben daha istekli bir şekilde istediğinizi yaparım.
19-Sınırsız şeyler alarak beni doyumsuz yapma.
