Panama, bir avukatlık ofisinin çıkan ve dünyayı sallayan belgelerle dünyayı salladı. İşin spekülatif yönlerini yazanlar yazıyor. Hangi ülkelerden kimlerin paraları için seyahat güzergahı olarak kullandığı ve bunun dünya politikasına etkileri de yazılıp çiziliyor. Tüm bu olup biten arasında en az konuşulan şey Panama denilen ülkenin bu olaya nasıl tepki verdiği. Panama önce İspanyollar’dan sonra da Kolombiya’dan bağımsızlığını ilan etse de pek bağımsız bir ülke değil. Panama Kanalı dolayısı ile ABD ile yakın hem de çok yakın ilişkileri var. Ama bununla sınırlı değil. Her ülkenin deyim yerindeyse arka bahçe olarak kullandığı bir ülke. İsviçre bankaları, Lüksemburg bankaları neyse şimdilerde küçük ülkelerdeki yoğunlaşma da aynı şey. İzah edilemeyecek para trafiklerinin büyükçe bir çamaşır makinesinde pir-ü pak hale gelmesinin detaylarını da avukatlar ve bankacılar biliyor. Ama konumuz bu değil.  

Kastamonu’da Şapka Devrimi bir Panama şapkasıyla başlamıştı. Ama konumuz bu da değil.

Konumuz şu: Coğrafyanın kuşbaşı şeklinde bölünerek toplumların nasıl zavallı konuma düşürüldükleri.

Ekonomik gelişme ve fırsatlar kılıfıyla ülkelerin nasıl adım adım işgal edildikleri ve parçalanarak şirketlerin menfaatleri için hazmı kolay lokmalar haline getirildiği…

Süveyş Kanalı’nın Akdeniz jeopolitiğini değiştirdiği aşikârdır. Sonrasında Mısır’ın başına gelenler de…

Küresel dalgalar kanalları açıp kıtaları birleştirecek kadar güçlüdür.

Panama’nın stratejik önemi baş döndürücüdür. Almanlar İkinci Dünya Savaşı sırasında, kendisi küçük etkisi büyük bu ülkeyi ele geçirmeye çalışır. İlginçtir Panama Kağıtları’nın başrollündeki Mossack Fonseca firmasının ortaklarından Jürgen Mossack eski bir Nazi subayının oğlu. Almanlar’ın savaş sonrasında Latin Amerika’ya ilgilerinin azalmamış olması özel bir önemi hak ediyor. Adolf Eichmann ve Josef Mengele başta olmak üzere Nazilerin önemli isimlerinin Güney Amerika’ya gitmiş olması bu ilgiyi destekler mahiyette.

Panama popüler kültürde de kendisine yer bulur. Panama Terzisi filmi İngiliz ajanının maceraları etrafında döner.  Bu yönüyle adeta bir Latin Amerika Beyrut’u gibidir. Ajanlar, yoğun para trafiği, uyuşturucu sevkiyatı ve diğer şeyler.

Hacim olarak yüksek ticaret dönmesine karşın Panama hala zengin bir ülke değil. Kendisine verilen kırıntılarla yetinmesi isteniyor.  Bir yerlerden aşina gelebilir bu durum…

Örnek olarak Panama bandırasıyla denizlerde dolaşan yaklaşık 8 bin 600 gemi olduğu ifade ediliyor.  ABD bandıralı gemilerin sayısı 3 bin 400 iken, Çin'de bu sayı 3 bin 700. Panama’nın zengin olması beklenir değil mi bu göstergelerle. Değil.

Adalarını dünyanın farklı ülkelerinden gelen Survivor ekiplerine kiralayarak hayatta kalmaya çalışan bir ülke.

Süveyş Kanalı’nın bulunduğu Mısır da farklı ölçeklerde aynı sıkıntıları yaşamaya devam ediyor.

Vatan önemlidir. Herkesin at koşturduğu bir ülke olmayı kim arzu eder?

Belki büyük şirketler hallerinden memnundur ama Panama olmak hiç kolay değil.

Toprak parçası her yerde vardır ama vatan olmak başka bir şey.  Hem de bambaşka.