Geliştirilen stratejiler ve sözleşmeler sayesinde günümüzde 117 ülkede, 621 adet sadece biyosfer rezerv alanı ilan edilmiştir. Ayrıca 157 ülkede, 775’i kültürel, 188’i doğal ve 29’u kültürel ve doğal olmak üzere toplam 962 adet ‘Dünya Miras’ alanı da bulunmaktadır. Ülkemizde, ‘Dünya Miras Listesi’ne girmiş 17 doğal ve kültürel alan yer almaktadır. 

Sanayi Devrimi ve çevre 

Dünya üzerindeki doğal ve kültürel değerlerin korunması bilinci ‘Sanayi Devrimi’nden sonra gündeme gelmiştir. ‘Sanayi Devrimi’ ile birlikte kirlenmeye başlayan doğa ve kültürel değerlerdeki erozyon bir şekilde ‘koruma’ ihtiyacını doğurmuştur. 

1872 yılında ABD’de bulunan Yellowstone’nun mili park ilan edilmesi ile başlayan süreç; 1933 yılında Londra’da imzalanan ‘Bazı Bölgelerdeki ve Özellikle Afrika’daki Doğal Flora ve Fauna’nın Korunması Sözleşmesi’ ile milli parklar, tabiat rezervleri ve diğer rezervlerin oluşturulmasına karar verilmiş ve böylece ilk biyolojik çeşitlilik koruma çalışmaları ile sürmüştür.

Ülkemizde ilk resmi doğa koruma çalışmaları ‘İstanbul Belgrad Ormanları’nın 1951 yılında ‘Muhafaza Ormanı’ olarak ilan edilmesi ile başlamıştır. Doğa koruma çalışmaları ile birlikte aynı zamanda biyolojik çeşitliliğin korunması faaliyetlerinin ilk resmi sonucu ise 1958 yılında ‘Yozgat Çamlığı Milli Parkı’nın ülkemizin ilk milli parkı olarak ilan edilmesi ile olmuştur. 

Ülkemizin ilk ve tek biyosfer rezervi

Ülkemizin ilk ve tek biyosfer rezervi olan Maçahela Bölgesi; Artvin’in Borçka İlçesi sınırları içerinde yer almaktadır. Maçahela Biyosfer Rezerv Alanı; Orman ve Su İşleri Bakanlığı işbirliğinde, 25,258 hektarlık büyüklüğündeki alan UNESCO tarafından 29 Haziran 2005 yılında ‘Dünya Biyosfer Rezervleri Ağı’na dâhil edilmiştir. Havzanın sahip olduğu biyolojik çeşitlilik değerleri, doğal kaynakları ve kültürel yapısı kendisinden sonra gelecekler için ilham kaynağı konumunda. 

Maçahela (Camili) Biyosfer Rezervi, Uluslararası Çevre Koruma Örgütü, Dünya Bankası ve Küresel Çevre Fonu tarafından belirlenen biyolojik açıdan zengin ve tehdit altında olan dünyadaki 25 karasal ekolojik bölgeden birinde yer alması, farklı ekosistemlere sahip olması, zengin flora ve fauna çeşitliliği, önemli kuş göç yolu üzerinde bulunması ve sürdürülebilir kalkınma faaliyetleri ile doğa korumanın uyum içinde geliştiği bir bölge olması sebebiyle UNESCO tarafından Dünya Biyosfer Rezervleri Ağı’na dahil edilebilecek bir alan olarak belirlenmiştir.

Maçahela (Camili) Biyosfer Rezervi, doğa koruma ve sürdürülebilir kalkınma yaklaşımlarının dengeli bir biçimde gerçekleştirildiği örnek alanlardan birisidir. Yöre halkı tarafından, aile pansiyonculuğu, doğa yürüyüşlerine yönelik rehberlik, arıcılık, bal üretimi, organik tarımsal faaliyetler gibi doğaya saygılı ekonomik kalkınma örnekleri yöre halkı tarafından gerçekleştirilirken alandaki biyolojik çeşitlilik ve doğal kaynak değerleri korunmaktadır. 

Biyosfer rezervi nedir? 

Biyosfer rezervleri biyolojik çeşitliliğin korunması, ekonomik kalkınma ve kültürel değerlerin devamlılığı arasındaki çatışmaların sürdürülebilir bir şekilde çözülmesine dönük temel bir yaklaşımdır. Bu bağlamda, ‘Biyosfer Rezervleri’nin koruma, kalkınma ve lojistik gibi üç temel işlevi vardır. Genetik çeşitliliğin, türlerin, ekosistemlerin ve peyzajların korunmasına katkıda bulunmak koruma işlevinin en temel yapısıdır. Ekolojik açıdan uygun ekonomik, sosyal ve kültürel gelişimi desteklemek de kalkınmanın temelini oluşturuyor. Yerel, ulusal ve küresel ölçekte doğa koruma ve kalkınma çabalarına dönük bilimsel araştırma, izleme, eğitim ve bilgi değişimini desteklemek lojistik sağlamaktır. 

Sürdürülebilir kalkınma

Maçahela’nın biyosfer rezervi olarak belirlenmesi, önemli bir değişimi de beraberinde getirmiştir. Bu bölgenin koruma altına alınması, yöre halkının desteği ile mümkün olmuştur. Yöre halkının projeye olumlu yaklaşması sayesinde yapılan çalışmalar değer bulmuş. Tüm çalışmalar bir plan çevresinde hala sürmektedir. 

Yapılan çalışmalar doğal ve kültürel yapının birlikte korunarak sosyal kalkınmayı amaçladığı için proje başarılı bir şekilde sürmektedir. Projenin de gerçek amacı ile paralel giden bu sürdürülebilir kalkınma hamlesi evrensel bir değer olarak karşımızda durmaktadır.  Sürdürülebilir kalkınma planları; evrensel değerler ışığında sürmektedir ve tüm yaklaşımlar yenilikçi araştırma, eğitim ve rekreasyonel faaliyetler şekilde sürmektedir. Başarının sırrı da buradadır.

Maçahela Biyosfer Rezerv Alanı için yapılan çalışmalar çok yönlü ve çeşitlidir. Alanın erozyon kontrolü, toprak verimliliği, akarsu rejiminin düzenlenmesi, yeraltı su kaynaklarının devamlılığı, azot döngüsü ve hava ve su kirliliğinin önlenmesine yönelik temel yaşam destek sistemlerinin devamlılığını sağlamaya yönelik örnekleri içerir. 

Devam edecek…