Kurumlar Vergisi mükelleflerince yapılan bağış ve yardımlarla ilgili düzenlemelere 10.maddede yer verilmiştir. Gelir Vergisi Kanunu'nun 89 uncu maddesi ve Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 17 nci maddesinde de Bağış ve Yardımlara ilişkin hususlar açıklanmıştır.

Ay sonunda Kurumlar Vergisi Beyannmaesi verileceğinden önceki yazılarımda Kurumlar Vergisis Beyannamesindeki son hatırlatmaları ve özellikli hususları paylaşmıştım.

Bu yazımda kurumlar vergisi mükelleflerince matrahtan indirilebilecek bağış ve yardımlarla ilgili olarak, gerek Kurumlar Vergisi 10.maddesi ile Katma Değer Vergisi 17 inci maddesi ve gerekse özel kanunlarda yer alan düzenlemelere bir göz atalım.

1. BAĞIŞ VE YARDIMLARIN KURUM KAZANCINDAN İNDİRİLME KURALI

Bağış ve yardımların matrahtan indirim konusu yapılabilmesi için şu şartlar gereklidir;

• Bağış ve yardım makbuz karşılığı olmalıdır.

• Bağış ve yardım karşılıksız olmalıdır.

• Bağış ve yardım yapılabilmesi için kazancın oluşması gereklidir. Dönem kazancı oluşmayan firmalarda bağış ve yardım indirimi yapılamaz.

• Bağış ve yardımın ilgili dönem kazancından indirilmesi gereklidir. İndirim konusu yapılamayan bağış ve ardım tutarı ertesi yıla devredilemez.

• Bağış ve yardım, genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve bilimsel araştırma faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara yapılmalıdır.

Bağış ve Yardımların ilgili kanunlar çerçevesinde aşağıdaki başlıklar altında toplanması mümkün oldugunu belirtelim.

1.1. Bağış ve Yardımların Kurumlar Vergisinde İndirim

Kurumlar Vergisi Kanunun ‘Diğer İndirimler’ başlıklı 10/1-c maddesinde; Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere, köylere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların toplamının o yıla ait kurum kazancının %5’ine kadar olan kısmı, kurumlar vergisi beyannamesinde ayrıca gösterilmek şartıyla kurum kazancından indirim konusu yapılabilecektir.

Yukarıda sayılan kurum ve kuruluşlara bağışlanan okul, sağlık tesisi, öğrenci yurdu, yetiştirme yurdu, çocuk yuvası, huzurevi, bakım ve rehabilitasyon merkezi ile mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin ve Gençlik ve Spor Bakanlığına ait gençlik merkezleri ile gençlik ve izcilik kamplarının inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdî ve aynî bağış ve yardımların tamamı (KVK 10/1-ç),

- Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdî bağışların tamamı (KVK 10/1-e),

-İktisadi işletmeleri hariç, Türk Kızılay Derneği’ne ve Türkiye Yeşilay Cemiyeti’ne makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımların tamamı (KVK 10/1-f)

Kurumlar Vergisi Kanununun “Diğer İndirimler” başlıklı 10/ğ bendinde belirtilen kazançlarla ilgili olarak beyannameye;

 Yurt dışı mukimi kişi ve/veya kurumlara verilen eğitim hizmetlerine,

 Yurt dışı mukimi kişi ve/veya kurumlara verilen sağlık hizmetlerine, ilişkin formlar eklenmiştir.

İlgili maddede, İdareye yapılan her türlü nakdî ve ayni bağış ve yardımlar ile sponsorluk harcamalarının tamamının gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde dikkate alınabilmesi için, gelir veya kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilme şartı arandığı için, kurumlar vergisi beyannamesinde bu indirime ilişkin ayrı bir satır açıldığını belirtelim.

2- Kültür ve Sanat Faaliyetlerine İlişkin Bağış ve Yardımlar

Kültür ve turizm amaçlı bağış ve yardımlar, Kurumlar Vergisi Kanununun 10/1-d maddesinde belirlenmiştir.

Genel ve özel bütçeli kamu idareleri ile il özel idareleri ve belediyeler, köyler ve kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulu’nca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve bilimsel araştırma faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan ya da Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen Kültür ve Sanat Faaliyetlerine ilişkin harcamalar ile bağış ve yardımların % 100’ü, beyan edilen kazançtan indirim konusu yapılabilecektir.

3- ÖZEL KANUNLARA GÖRE YAPILAN BAĞIŞ VE YARDIMLAR

Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine gider yazmak suretiyle matrahtan indirebileceği bağış ve yardımlarla ilgili olarak diğer kanunlarda da özel hükümler bulunmaktadır. Bu Kanunlar şunlardır;

- 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu’nun 76. maddesi uyarınca nakdi olarak yapılan bağışlar.

- 278 sayılı Kanun’un 13. maddesi uyarınca Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu’na yapılan nakdi bağışlar.

- 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu’nun 56/6. maddesine göre yapılacak nakdi bağışlar.

- 2828 sayılı Kanun uyarınca Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kanunu’na, Kanun’un 20. maddesi uyarınca yapılan nakdi bağışlar.

- 2876 sayılı Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Kanunu’nun 101. maddesi uyarınca yapılan nakdi ve ayni bağışlar.

- 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Yardımlaşma Teşvik Kanunu ile oluşturulan fona Kanun’un 9. maddesi uyarınca yapılan nakdi ve ayni yardımlar.

- 4122 sayılı Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanunu’nun 12. maddesi uyarınca yapılan nakdi ve ayni bağış ve yardımlar.

- 4306 sayılı Kanun uyarınca sekiz yıllık kesintisiz eğitim için yapılan nakdi bağışlar.

- 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun’un 44. maddesine göre yapılacak nakdi yardımlarla 45. maddesine göre yapılacak nakdi ve ayni yardımlar.

Özel kanunlara göre yapılan Bağış ve Yardımlar kurum kazancının olması durumunda %100 oranında indirime tabi tutulması mümkün bulunmaktadır.

4- BAĞIŞ VE YARDIMLARIN UYGULANACAĞI KAZANCIN TESPİTİ

7 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği ile 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nde değişiklikler yapılmış ve kurumlar vergisinden indirilebilecek bağış ve yardım tutarının tespitinde esas alınan kurum kazancının hesabında kanunen kabul edilmeyen giderlerin de dikkate alınacağı düzenlenmiştir.

Buna göre, indirim tutarının tespitinde beyan edilen gelir olarak ticari bilanço kâr veya zararına kanunen kabul edilmeyen giderler eklenmek ve geçmiş yıl zararları ile varsa tüm indirim ve istisnalar düşülmek suretiyle bulunan tutarı ifade etmektedir.

Formülüze edecek olursak; "Ticari bilanço kârı +Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler – Geçmiş Yıl Zararları - İndirim ve İstisnalar" olarak açıklayabiliriz.

5- AYNİ OLARAK YAPILAN BAĞIŞ VE YARDIMLARDA ESAS ALINACAK DEĞER

1 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Tebliğinde; ayni veya nakdi olarak yapılan bağış ve yardımların kurumlar vergisi mükelleflerince indirim olarak dikkate alınabilmesi için makbuz karşılığı yapılmış olması gerekli ve yeterli olduğu belirtilmiştir.

Ayni bağış ve yardımın, işletmenin aktifinden veya stokundan çekilerek bağışlanmış olması durumunda, mükelleflerin işletmeden çekip bağışladıkları değerler için fatura düzenlemesi; düzenlenen faturanın arka yüzüne faturada belirtilen değerlerin ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından bağış veya yardım olarak alındığına ilişkin şerh konularak yetkili kimseler tarafından imzalanmış olmasının yeterli olacağı tebliğ’de açıklanmıştır.

Bağış ve yardımların nakden yapılmaması halinde, bağışlanan veya yardımın konusunu oluşturan mal veya hakkın maliyet bedeli veya kayıtlı değeri, bu değer mevcut değilse Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre takdir komisyonlarınca tespit edilecek değeri esas alınır.

6. Katma Değer Vergisi Açısından Bağış ve Yardımlar

Katma Değer Vergisi Kanunun 17/2-b maddesinde, genel ve katma bütçeli daireler, il özel idareleri, köyler, bunların teşkil ettikleri birlikler, üniversiteler, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları,kamu menfaatine yararlı dernekler, tarımsal amaçlı kooperatifler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara bedelsiz olarak yapılan her türlü mal teslimi ve hizmet ifalarının KDV den istisna olduğu hüküm altına alınmıştır.

Bahse konu Kanunun 30/a maddesinde ise, vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi ve hizmet ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan KDV’nin indirilemeyeceği hükme bağlanmıştır.

Kanunun 30.maddesinde;

“Aşağıdaki vergiler mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilemez:

Vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi ve hizmet ifası (Bu Kanunun 17 nci maddesinin (2) numaralı fıkrasının (b), (c) ve (d) bentleri ile (4) numaralı fıkrasının (ı) ve (ö) bentleri uyarınca katma değer vergisinden istisna edilen işlemler hariç) ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan katma değer vergisi” denilmektedir.

Buna göre 30. maddede sayılan indirilemeyecek katma değer vergilerine bir istisna getirilmiş, 17/2 b ve c bentlerinde bulunan bağış ve yardım çerçevesinde ilgili KDV’lerin indirileceği hüküm altına alınmıştır. Bu durumda belirtilen madde ekindeki bentlerle ilişkili olan bağış ve yardımların KDV’si indirilebileceğini hatırlatalım.