Geçtiğimiz günlerde Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Mahmut Şahin'den nakit para kullanımının yasaklanacağı açıklaması herkesi şaşırttı. Oysa bu küresel bazda oluşturulmaya çalışılan bir konu.

Ulusalcı düşünen devletlerin pek kabul edemeyeceği bir öneri bazı devletlerde test edilmeye başlanmıştı. Bizim ülkemizin de böyle bir uygulamaya denek olması tartışılıyor. Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Şahin, 7 bin TL'yi geçen alışverişlerde nakidin geçersiz olacağının sinyallerini verdiği açıklamasında, "banka ya da kredi kartıyla alışverişin yapılması için çalışma başlatılıyor. Türkiye Cumhuriyeti'nde nakit paranın yasaklanacağı, kullanılmayacağı sürece girmiş bulunuyoruz" ifadesi üzerinde çok tartışılması gereken br konu. Para eğer cebinizdeyse sizindir. Ama bankadaysa gün gelir ulaşamayabilirsiniz. Birleşik Krallık'ta yayınlanan nakit kullanımına ilişkin bağımsız bir rapor, dijital ödemeleri benimseme telaşının, insanları, özellikle de toplumdaki en savunmasız olanları geride bırakma riski taşıdığını ortaya koyuyor.

Fakirler zaten bankaların önünden geçemiyor. Kredi alamıyor. Bununla birlikte dijital para birimleri, dünya genelinde giderek daha fazla ilgi görüyor ve birçok ülke bu alanda çeşitli projeler yürütüyor. Ancak, tamamen dijital para ile yaşayan bir ülke henüz bulunmuyor. Ülkeler dijital para birimlerini test ediyor veya kullanıma sunmuş durumda.

Bu devletlerden bazıları şöyle sıralanabilir.

1. Çin: Dijital yuan (e-CNY) ile perakende ödemelerde önemli adımlar attı ve pilot projeler yürütüyor.

2. Nijerya: eNaira adı verilen dijital para birimini kullanıma sundu.

3. Bahamalar: Sand Dollar adı verilen dijital para birimini piyasaya sürdü.

4. Birleşik Arap Emirlikleri: Dijital para sahipliği oranı %27.67 ile dünya lideri konumunda.

Bu ülkeler, dijital paranın potansiyelini ve kullanım alanlarını keşfetmek için çeşitli projeler ve pilot uygulamalar yürütüyor. Dijital para birimlerinin yaygınlaşması, finansal sistemlerde önemli değişikliklere yol açabilir. Dünyanın en nakitsiz toplumu olarak kabul edilen İsveç'te merkez bankası, tüketici grupları ve partiler arası bir komisyon var. Herkesi dijital ekonomiye dahil etmek için şimdi planlama yapmanın önemini vurguluyorlar. İsveç'teki perakendecilerin yarısı, 2025 yılına kadar nakit kullanmayı bırakmayı bekliyor. Dolaşımdaki nakit GSYİH'nın %1'ine düştü.

Gelişmiş kabul edilen nakitsiz yaşama geçen veya bu konuda önemli adımlar atan bazı ülkeler şunlardır:

1. İsveç: İsveç, nakitsiz yaşam konusunda en ileri ülkelerden biridir. Nüfusun sadece %3’ü nakit kullanıyor ve birçok işlem dijital ödeme araçlarıyla yapılıyor. 2. Norveç: Norveç’te nakit dolaşım oranı % 5’in altına düşmüş durumda. Mobil ödeme uygulamaları oldukça yaygın.

3. Danimarka: Danimarka’da nakit kullanım oranı % 6 civarındadır. Nüfusun üçte biri MobilePay uygulamasını kullanıyor.

4. Belçika: Belçika’da nakitsiz işlem yapma oranı oldukça yüksek. Nüfusun % 93’ü dijital ödeme yöntemlerini kullanıyor.

5. İngiltere: İngiltere’de nakit ödeme yapma oranı oldukça düşük. Nüfusun % 89’u dijital bankacılık kullanıyor.

Bu ülkeler, dijital ödeme sistemlerini benimseyerek nakitsiz yaşama geçişte önemli adımlar atmış durumda. Bazı insanlar paranın sıcaklığını pek severler. Biz de çocukluğumuzda kumbaralarda biriktirdiğimiz paralarla istediğimiz şeyleri alırdık. O zamandan kalma bir bağımlılık olsa gerek. Şu sıralarda simitçilerde de artık kart geçiyor. Bununla birlikte, banka kartlarının ve e- ödemelerin yararları ne olursa olsun, nakitin rolünü korumak lazım.

Bence akde erişim ve nakit ödeme kabiliyeti birkaç yıl daha korunmalıdır. Gelişmiş ülkelerde, nakitsiz bir toplum sorunsuz, sürtünmesiz ve düşük maliyetli işlemler sağlayacaktır. Ve gelişmekte olan ülkelerde, yaşamı değiştiren sosyo-ekonomik faydalar sağlayabilir. Bakalım önümüzdeki günler bize ne gösterecek.