Özbekistan dış politikası Cumhurbaşkanı Şevket Mirzoyev'ın seçilmesinden sonra yeni bir döneme girdi. Bölgesel entegrasyon, ortaklık ve komşu ülkelerle ittifaklar stratejisi başarılı bir şekilde devam ediyor.
Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirzoyev bir konuşmasında, insanlığın “tarihi bir kırılma dönemine” girdiğini, bir çağın bitip diğerinin başladığını, daha da öngörülemez ve bilinmez olduğunu vurguladı. Aslında pandemiden artan afetlere kadar yaşanan bölgesel ve küresel çatışmalara Şevket Mirzoyev’in bu değerlendirmesi yaşadığımız zaman dilimini özetliyor.
Özbekistan dış politikası Cumhurbaşkanı Şevket Mirzoyev’ın seçilmesinden sonra yeni bir döneme girdi. Bölgesel entegrasyon, ortaklık ve komşu ülkelerle ittifaklar stratejisi başarılı bir şekilde devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden Shavkat Mirziyoyev'e yazdığı mektupta, "Orta Asya'nın beş ülkesi arasındaki bölgesel iş birliğini genişletme sürecinde komşu ülkelerle ilişkileri geliştirmeye olan bağlılığınızı özellikle belirtmek isterim." demesi aslında bölgesel dengelerin küresel olarak hissedildiğinin bir göstergesi olsa gerek.
DİPLOMASİ EKONOMİK İŞ BİRLİĞİNİ ARTIRDI
Asya’da bölge ülkelerinin toplam GSYİH'si son dört yılda yüzde 25 artışla 300 milyar doları aştı. Özbekistan ile Orta Asya'daki komşuları arasındaki ticaret cirosu 2,6 kat artarak 6,5 milyar doları aşsa da hedef 10 milyar doları aşmak.
Bağımsız raporlara göre en fazla büyüme Orta Asya'da gerçekleşecek ki merkezinde de Özebekistan var. Özbekistan bu yıl ekonomisine yüzde 6,5 büyümesi bekleniyor. Özellikle Türkmenistan'da da benzer bir büyüme bekleniyor. Mirziyoyev'in Cumhurbaşkanı olarak ilk komşu olarak ziyaretini Türkmenistan'a gerçekleştirmişti.
Özbekistan, bölgesel aktörlerle yürüttüğü diplomasi ile ilişkilerini temelini önemli ölçüde güncelledi ve modernize etti. Türkmenistan ziyareti ikili ilişkilere önemli bir ivme kazandıracak ve Orta Asya'da diyaloğun gelişmesine önemli katkı sağlayacaktır. İki ülke arasındaki ticaret hacminin istikrarlı bir şekilde büyüdüğünü ve geçen yıl bir milyar dolara yaklaştı ve 2023 yılında 1 milyar dolar üstüne çıkması bekleniyor. Özbekistan ile Türkmenistan arasında iki ülke arasındaki stratejik ortaklığın derinleştirilmesine ilişkin deklarasyonu imzalandı.
SINIRLARI BELİRLEMEK
Elbette Türkmenistan ile bunlar yaşanırken, Özbekistan ile Kırgızistan arasındaki sınırların sınırlandırılmasına ilişkin anlaşma uzun yıllardır derinleşen anlaşmazlıkları rafa kaldırmış durumda. Burada Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirzoyev siyasi duruşu ve ortaya koyduğu irade çok önemlidir. Bişkek'e yaptığı ziyaret ise yeni dönemin nasıl geçeceğinin şifrelerini bize gösteriyor. Cumhurbaşkanı Mirziyoyev'in girişimiyle, ülke genelinde için için yanan yangınlar ve bölgede olası bir çatışma tehdidi sıfıra indirilmiş durumda
Siyaset bilimci ve Orta Asya uzmanı Arkady Dubnov, "Kırgız-Özbek sınırının sınırlandırılması ve çizilmesine ilişkin anlaşmanın imzalanmasını son derece olumlu olarak değerlendiriyorum" dedi
REKABET İÇİNDE İŞ BİRLİĞİ MODELİ
Bölgesel olarak nüfus ve yüzölçümü bakımından en büyük iki ülkesi olan Özbekistan ve Kazakistan'ın artık Orta Asya'nın kalkınmasına hem rekabet hem de iş birliği için olması gereken lokomotif ülkeler.
Büyük ölçüde bundan dolayı, küresel platformlardaki beş cumhuriyet, yalnızca ortak bir tarih, gelenekler ve kültürle birleşmiş tek tek devletler olarak değil, giderek bütünleşik bir konsolide bölge olarak görülüyor. Uzmanlara göre, bu tür değişikliklerin sonucu aynı zamanda ülkeler tarafından bölge içi konularda koordineli pozisyonların tutarlı bir şekilde geliştirilmesi ve uluslararası platformlarda yakın koordinasyon oldu. Orta Asya devletlerinin birleşik konumu BM, BDT, ŞİÖ, AGİT, İİT, EİT ve diğer yapılar çerçevesinde ses getirmeye başladı.
Bu önemli ve gerekli karşılıklı bağlılığın güçlendirilmesine önemli bir katkı, Özbekistan ve Kazakistan cumhurbaşkanları Şevket Mirzoyev ve Kasım toplantısı sırasında müttefik ilişkilerin kurulmasına ilişkin Anlaşmanın ve Özbek-Kazak Devlet sınırının çizilmesine ilişkin Anlaşmanın imzalanmasıydı. -Geçen yılın sonunda Taşkent'te Jomart Tokayev.
Komşu devletin lideri, "Aktif siyasi diyalog ve hükümetlerin koordineli çalışması sayesinde, Kazak-Özbek ilişkileri her zaman yükselen bir çizgide gelişiyor ve her alanda benzeri görülmemiş dinamikler gösteriyor" dedi. “Saygıdeğer Shavkat Miromonovich Mirziyoyev ve ben, devletlerimiz arasındaki iş birliği ve kardeşlik ilişkilerinin yıllarına altın harflerle yazılacağına derinden inandığım tarihi anlaşmalar imzaladık. Kazakistan ve Özbekistan arasındaki Müttefik İlişkiler Anlaşması, halklarımızın daha fazla yakınlaşma yönündeki karşılıklı arzusunu somutlaştırır ve temel çıkarlarını karşılar.
BDT Ülkeleri Enstitüsü Orta Asya ve Kazakistan sektör başkanı ve Rusya Bilimler Akademisi Doğu Araştırmaları Enstitüsü'nde kıdemli araştırmacı olan Andrey Grozin, ittifak anlaşmasının imzalanmasını Özbekistan ile olan dostluk politikasının bir yansıması olarak nitelendirdi. En yakın komşuları ve bölgedeki tüm azimutlardaki çelişkilerin azalması, bölgenin iki kilit devletinin birleşik siyasi potansiyelinin, bu potansiyellerin ayrı ayrı ele alınmasından daha iyi olduğu anlayışı.
Sonuç olarak Türk Devletler Teşkilatının genişlediği ve bir dönemde Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirzoyev’in şekillendirdiği yeni ve etkin dengeleyici diploması yarınların kıyamet senaryolarına değil yeni baharlara açılacağı konusunda hepimize umut oluyor.
