Havacılık dünyasında yaşanan ölümlü son iki uçak kazası tarihteki yerini alırken, başka tartışmaları da beraberinde getirdi.

Hepimizin bildiği gibi önce Etiyopya Havayolları'na ait Boeing 738 Max 8 tipi uçak başkent Addis Ababa'dan kalkışından kısa bir süre sonra düşmüş ve kaza sonucu 157 kişi hayatını kaybetmişti. Ardından ekim ayı içinde Endonezya'daki Lion Air Havayolları'na ait yine Boeing 738 Max 8 tipi bir uçak Cakarta'dan kalktıktan kısa bir süre sonra düşmüş ve bu kazada da 189 kişi hayatını kaybetmişti.

Boeing'in 2017'den bu yana kullanımda olan uçaklarının 6 ayda iki kaza yapması bu uçakların güvenirliği tartışmalarını da beraberinde getirdi.

Uzmanlar, 737 Max motorunun eski modele oranla biraz daha önde ve kanatlara göre biraz daha yukarıda olduğunu, bunun uçağın dengesini etkilediğini söylüyor.

Yüzlerce yolcunun hayatını kaybettiği ölümcül kazaların ardından filosunda bu modeli barındıran ülkeler birbiri ardına bu uçakları kullanımdan çekti.

Kazanın ardından ilk önce Çin, Malezya, Endonezya, Singapur, Avustralya, Arjantin, Etiyopya, Umman, Moğolistan, Fas ve Cayman Adaları Boeing 737 Max 8 tipi uçakların uçuşlarını ya durdurdu ya da askıya aldı.

Boeing 737 Max 8'i yasaklayan son ülkeler Türkiye (THY’nin 12’si Türkiye’de, 12’si de Boeing’te 24 uçak ve Corendon- 1 uçak) Almanya, Fransa, Avusturya, Hollanda İngiltere ve İrlanda oldu.

Bu arada Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA), Avrupa Birliği genelinde Boeing 737 Max 8 ile gerçekleştirilen tüm operasyonları yasakladı.

Boeing, bu konuda kazalarda ölenlerin ailelerinden özür dilerken, uçakların tekrar uçması konusunda henüz resmi ve geçerli bir açıklama yapılmış değil.

Kamuoyu aylardır bu konuya odaklanmışken son olarak Boeing 737-800 NG (Next Generation) Yeni Nesil uçaklarla ilgili iddialar ortaya atıldı. İddiaya göre bu uçakların kanadını gövdeye bağlayan kısımlarında çatlak olduğu, bunun da uçuşlar için tehlikeli olacağı ileri sürüldü. Bu uçaklardan THY, Sun Express ve Pegasus’ta çok sayıda var. Bu uçakların tehlikeli olup olmadığını öğrenmek istedim. Bu konuda “Bir bilen” ve “İyi bilen” bir isme özellikle THY’nin Teknik olarak ne gibi işler yaptığını ve bu uçaklarla ilgili nasıl bir önlemler aldığını sordum. Benim sorularıma işi iyi bilen bu uzmanın verdiği cevaplar doğrusu beni tatmin etti. Doğaldır ki, benim tatmin olmam yetmez, kamuoyu da tatmin olabilmeli. Şimdi soruları sorup cevapları alalım.

THY Teknik halen hangi şirketlere bakım onarım ve yedek parça hizmeti veriyor? Bir döküm verebilir misiniz? Sayısal ve parasal olarak?

Şirket ismi vermek doğru olmaz fakat İrlanda, Fransa, Hollanda, İspanya, Fas, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Hindistan, Endonezya ve Rusya bayraklı uçaklara hizmet veriliyor. Her ülkeden en az 3 uçak THY Teknik’ten hizmet alıyor. Bu bakımların yıllık parasal miktarı ise 300 milyon dolara yakındır.

(Bu arada belirtmek gerekir ki, filosunda Boeing 737-800 NG tipi uçak bulunan diğer şirketler olan Sun Express ve Pegasus da uçaklarını otoritelerce yetkilendirilmiş bakım kuruluşlarında yaptırmaktadır.)

THY Teknik, THY’nin kaç uçağının bakım ve onarım yapıyor?

THY Teknik tesislerinde THY’nin 350 uçağına hizmet verilir.

Sizce THY filosundaki Boeing 737-800NG uçaklardaki sorun nedir?

Amerikan Federal Havacılık Teşkilatı FAA’nın (Federal Aviation Administration) yayınladığı AD (uçuşa elverişlilik bülteni) gereği belli iniş sayısına ulaşmış uçaklar için yapılan kontroldür. Bugüne kadar 20 civarında uçağa bakıldı. Sadece bir tanesinde çatlak görüldü ve uçak uçuştan alınarak ground edildi. Onarım için parça ve prosedür (İzlenecek yol-yöntem) bekleniyor.

Çatlak hangi bölümdedir ve onarımı mümkün müdür?

Gövde üzerindeki bir bağlantıdadır. Boeing burada çatlak olma ihtimali yok diye malzeme yedeği imal etmedi.

Bu uçakların uçmasında bir sakınca var mıdır?

Zamanı gelince kontrol edilirse sakınca yoktur. Çatlak çıkarsa uçak ground edilir ve ardından da tamir edilir.

THY Teknik’te yapılan bakım ve onarımın mükemmel olduğunu söyleyebilir misiniz? THY uçaklarıyla gönül rahatlığıyla uçabilir miyiz?

THY Teknik’teki tüm bakımlar SHGM, EASA ve FAA tarafından her yıl denetlenir ve yetkili kuruluş olabilmesi için sertifika verilir. THY uçaklarıyla korkmadan uçabilirsiniz.

Ardından THY’nin KAP’a (Kamuoyu Aydınlatma Platformu) yaptığı açıklama bize ciddi bir sorun olmadığını gösterdi. Bu önemli açıklama ise aynen şöyle:

“Amerikan Federal Havacılık İdaresi (FAA) tarafından, Boeing 737NG serisi uçaklar için 3 Ekim 2019 tarihinde belirli konma sayısına ulaşanlarının, kanat ve gövde birleşim bölgelerinin periyodik kontrolüne ilişkin esaslar tanımlanmıştır. Direktif kapsamına giren 20 adet uçağımızın teknik incelemeleri tamamlanmıştır. Gerçekleştirilen kontroller neticesinde belirtilen konma sayısına ulaşmış olan uçaklarımızdan sadece bir tanesi bakıma alınmıştır. Bakıma alınan uçağımız dışında hiçbir uçağımızda uçuşa elverişlilik direktifi doğrultusunda teknik müdahale gerektirecek duruma rastlanmamıştır. Konuyla ilgili gelişmeler Boeing firması ile haftalık olarak yapılan toplantılar ve FAA tarafından yayınlanan bildirimler üzerinden takip edilmektedir. Ortaklığımız uçuş güvenliğini her zaman birinci öncelikte tutan ve tutmaya devam edecek olan bir yaklaşımla ilgili üreticiler ve havacılık otoriteleri ile koordineli çalışmaya devam etmektedir.

Doğrusu bu sözler dünyanın sayılı uçak bakım kuruluşları arasında yer alan THY Teknik güvencesini çok iyi anlatabiliyor.

THY uçakları böyle de, diğerleri farklı mı? Elbette değil. Türkiye’de faaliyette bulunan tüm havayolu şirketlerinin yasa ve yönetmeliklerin emrettiği tüm sorumlulukları harfiyen yerine getirdiği kesin bir gerçek. Bu şirketlerin çok sıkı denetlendiğini, ayrıca yurt dışında da her türlü denetime tabii tutulduğunu da bilmek bizi rahatlatıyor. (SAFA-SANA Denetimi).

Uçakların tamamının elden geçirilmesi tabii ki yerinde bir önlem olacaktır. Bu konu sadece biraz zaman alacaktır. Fakat sonuç olarak diyebiliriz ki, TC tescilli Boeing 737-800 NG tipi uçakların uçmasında herhangi bir sorun yoktur.

Gönül rahatlığıyla uçabilirsiniz derim.

İyi ve emniyetli uçuşlar Türkiye’m..

NOT: Bugün 10 Kasım 2019. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün 81’inci ölüm yıldönümü. Ulu önderi şükranla anıyor, Allah’tan rahmet diliyorum. (M.A)