Futbol icat edildiğinden bu güne kadar en çok tartışılan ve kural değişikliğine sebep olan konu hiç şüphesiz off-side/ofsayt uygulamaları oldu.
Futbol icat edildiğinden bu güne kadar en çok tartışılan ve kural değişikliğine sebep olan konu hiç şüphesiz off-side/ofsayt uygulamaları oldu.
İşte bunun içindir ki eski-yeni futbol adamları ve teknolojiyle futbolu izdivaç ettirmeyi kafasına koymuş UEFA/FIFA uleması kafa kafaya vererek SAOT diye adlandırdıkları bir ofsayt matik cihazını devreye aldılar bu sıralarda.
Başını Arsene Wenger’in çektiği FIFA duayenleri ile Video Asistan Hakem VAR uygulamasının babaları eğer uygulamalarını yaygınlaştırabilirlerse; VAR mantığından hareketle pozisyonların ofsayt olup olmadığı konusunda saniyeler içinde görüntü analizi yaparak durumu hakemin kulağına üfleyiverecekler çok yakında.
Şimdilik yarı otomatik diyorlar ama aslında full otomatik uygulama. Son kararı düdüğü çalacak hakeme bırakmak lütfunda bulundukları için Semi-Automated Offside Technology (SAOT) olarak isimlendirmeyi uygun görüyorlar.
Köroğlu’nun “tüfek icat oldu, mertlik bozuldu” dediği gibi klasik görüşe göre teknolojinin futbola girmesi ve söz sahibi olması oyunun kendi içindeki masumiyeti öldürüyor maalesef. Kale çizgisi teknolojisi ile başlayan, VAR ile devam eden bu teknolojik müdahalelere sıra SAOT’da. Bakalım yarın öbür gün ne icat çıkaracak bu abiler-amcalar?
“Yarı otomatik ofsayt teknolojisinde sistemin stadyuma konuşlandırılmış kendi özel kameralarının yanı sıra yayıncı kameralarından aldığı görüntüler, sanal ortamda yapay zekâ yardımıyla 3 boyutlu görünüme kavuşturuluyor. Yapay zekâ, topun ayaktan çıktığı anı ve ofsayt şüphesi olan oyuncuyu net olarak belirleyebiliyor. Saniyeler içerisinde çıkan sonuç görsel olarak AVAR hakemine iletiliyor. VAR odasında yapılan kontrol sonrası orta hakeme pozisyonun ofsayt olup olmadığı bildiriliyor.” Bütün bu işlemler 3 saniye içerisinde olup-bitiyor ve karar düdüğünü üfleyiveriyor orta hakem.
Bu icadın sözcülüğünü ise hepimizin tanıyıp sevdiği İtalyan hakem Pier Luigi Collina’ya yaptırıyor sistem. Collina’nın sempatisini bile kullanıyorlar tepe-tepe. Collina: "Daha hızlı ve efektif sonuçlar almak için çalışıyoruz. Birileri buna robot diyor ama değil. Hakemler ve yardımcı hakemlerin hala sorumluluğu var. Bu teknoloji onlara doğru ve hızlı kararı vermeleri için bilgi veriyor. Özellikle kritik pozisyonlarda sistemin katkısının büyük olacağını düşünüyoruz" diyor.
Böyle, böyle her şey masa başında başlayıp, masa başında bitecek bir sürece evriliyor ne yazık ki. Futbolun o eski günlerdeki masumiyeti, asaleti, kendi içinde barındırdığı adalet dengesi teknolojinin nimetlerinin bir bir sisteme entegre edilmesi ile kaybolup gidiyor. Ortada, Z kuşağının, metaverse’in, bitcoin çağının hoşuna gitmek için asil değerlerinden kopartılmış, içi boşaltılmış futbola benzer bir oyun kalıyor geride.
Geçen sene Kasım- Aralık’ta Katar’daki Arap Kupası’nda denenen sistemin eksik görülen kısımları elden geçirilerek şu sıralarda gene Katar’da düzenlenen Dünya Kulüpler Kupası’nda uygulandı. Asıl büyük hazırlık Qatar 2022 için ve ne hikmetse bu işlerin test laboratuvarı hep Katar. Bakalım bu Dünya Kupası tarihe nasıl geçecek?
Dünya’da hakem hatalarını aza indirmek için gösterilen bu çaba bizde maalesef daha fahiş hakem hatalarına yol açtı VAR uygulamalarıyla. VAR ve AVAR’da standart olmayınca, arkası sağlam olanlara çalınan düdüklerle, dayısı olmayanlara çalınan düdükler aynı olmadı bir türlü. Adalet terazisi futbolda uzun zamandır doğru tartmadı bu günlere kadar, bakalım bununla (SAOT) ne olacak?
