Gill Eatherley’nin küratörlüğünü üstlendiği Uçurtma Zamanı başlıklı sergi, Jackie Matisse’in uçurtmalarını tüm göz alıcılıklarıyla Arter’in yüksek ve alçak tavanlı, aydınlık ve karanlık farklı alanlarında ilk kez boylu boyunca sergileyerek onlara iç mekânda bütünlüklü bir bakış sunuyor. Sergiyle paralel etkinlikler kapsamında düzenlenen, hareket tasarımı ve yönetimini Polly Motley’nin, video ve canlı görüntü tasarımını Molly Davies’in üstlendiği “Deniz Kuyrukları Performansları” 26 Mayıs 2024 tarihine kadar her akşam saat 19:30’da Arter’de ücretsiz olarak gerçekleştiriliyor. Jackie Matisse (1931–2021), imzası hâline gelen uçurtmalarını bundan neredeyse yarım asır önce, 1976 yılında çıktığı bir seyahat esnasında İstanbul semalarında uçurmuştu. Bugün canlı renkleriyle Arter binasının ön cephesinde beliren Gökkuşağı [Arc-en-Ciel,1983] uçurtmalarının, yoldan geçenleri Uçurtma Zamanı adlı sergisini keşfe davet edecekleri, o günlerde aklından dahi geçmemiş olmalı. Köklü bir sanatsal mirasa sahip bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Jackie Matisse, büyükbabası Henri Matisse’in, 1950 yılında, 80. doğum gününü kutladığı Fransa’nın Nice kentindeki evinin tavanına resimlerini çizerken torunlarına verdiği “Elinizden başka herhangi bir iş geliyorsa sanatçı olmayın. Sanat, fevkalade meşakkatli bir yoldur,” nasihatine kulak asmaz. Jackie Matisse’in sanat pratiği, 1962 yılında edindiği bir uçurtmayı ormanda ağaçlar arasında kaybetmesiyle başlar. Bu tesadüfi olay, sanatçının kendi yolculuğuna yön vermesinde etkili olur. 1959–1968 yılları arasında, taşınabilir minyatür monografisi Valizdeki Kutu’nun [Boîte-en-valise] yapımında Marcel Duchamp’a yardımcı olurken edindiği becerilerden de yararlanan Jackie Matisse, boya kalemleri ve fırçalarıyla, bulutların arasında, sualtında, kâğıt, ahşap ve kumaş yüzeylerde gezinen, farklı mecraları ve kıtaları kateden yaratıcı bir serüvene çıkar. Jackie Matisse, sanatı dünyanın dört bir yanında harekete geçiren dinamik bir form olarak gördüğü uçurtmalarını kesmek, yapıştırmak, düğümlemek, katlamak, dikmek, birbirine eklemek, baskı yoluyla çoğaltmak, bağlamak, çizmek, ayırmak, toplamak, lehimlemek ve nihayet uçurmaktan yaşamı boyunca asla vazgeçmez. Gökkuşağı [Arc-en-Ciel] uçurtmaları, kare başlarıyla Arter’in ön cephesinden izlenebiliyor. Dolaşmış Uçurtma Kuyrukları’nın (1977) rengârenk desenleriyle tezat oluşturan Siyah Beyaz Uçurtmalar (1989), aşağı süzülerek atriumun derinliklerine uzanıyorlar. Bunlara hemen yanı başlarında, saf ipekten gövdeleriyle asılı duran Ahmedabad İpekleri [Ahmedabad Soie, 1981] eşlik ediyor. Çarpıcı renklerdeki bu kumaş şeritlerin tam karşısında, aydınlık bir duvarın bembeyaz boşluğunda, Jackie Matisse’in David Tudor ile gerçekleştirdiği 9 Dizi ve Yansımalar (1986) adlı işini oluşturan alüminyum formlar yer alıyor.

Galeri -1’in giriş koridorunun sonundaki duvara asılı bir makine, kâğıttan bir uçurtma kuyruğunu tavandan yere uzanan sonsuz bir renk döngüsüyle, hafif gıcırtı ve hışırtılar eşliğinde hareket ettiriyor. Hemen yanındaki raflara yerleştirilen Şişelenmiş Düşler [Rêves enBouteille, 1981], buluntu malzemelerle üretilmiş ve suyla dolu farklı boyutlarda şişeler içinde yüzen uçurtma parçalarından oluşuyor. Loş galeri alanına adım atan ziyaretçileri, Deniz Kuyrukları (1983) adlı video karşılıyor. Yapıt, Jackie Matisse’in uçurtmalarının Molly Davies tarafından çekilen sualtı görüntülerini, David Tudor’ın okyanusun derinliklerinde kaydettiği seslerle bir araya getiriyor. Videoda izlediğimiz uçurtmalar, âdeta sudan çıkıp gelmişçesine sergi mekânının tavanını katediyor.Uçurtma Zamanı, ziyaretçileri -3. kata inerken bakışlarını bir kez daha yukarı çevirmeye davet ediyor. Dev bir mozaik izlenimi yaratan Gökyüzü Pireleri Sirki [Pouxdu Ciel, 1979], yelken kumaşından üretilerek bir ağ üzerine sabitlenmiş çok sayıda küçük uçurtmayı keşfe açıyor.

DENİZ KUYRUKLARI PERFORMANSLARI

Hareket tasarımı ve yönetimini Polly Motley’nin, video ve canlı görüntü tasarımını Molly Davies’in üstlendiği “Deniz Kuyrukları Performansları” başlıklı dans gösterileri ise, Jackie Matisse’in Uçurtma Zamanı sergisiyle paralel etkinlikler kapsamında  26 Mayıs’a kadar her akşam saat 19:30’da Arter’de ücretsiz olarak gerçekleşiyor. Jackie Matisse’in de üretiminde yer verdiği sezgisel süreçlere odaklanan performanslar, Arter binasının farklı alanlarına yayılan serginin geçmişi ve bugünüyle bağlantılar kuruyor. Catherine Shannon tarafından tasarlanan haute couture kostümler, dansçıları başka dünyalara ve başka varoluşlara taşıyor. Teknik uygulamasını Philip Roy’un yaptığı gösteride dansçı olarak Barış Diker, Beste Demir, Diren Ezgi Yıldızkan, Ekin Ancel, Gizem Seçkin ve Halil İbrahim Aygün yer alıyor. 

HAFTANIN KİTABI: KARANLIKTA ÖYKÜLER

Nerede olursanız olun kitap okuyun. Bu hafta sizlere İngiliz yazar Barry Pain, daha çok mizahi yazılarıyla tanınsa da, uzun kariyeri boyunca birçok korku öyküsü ve romanı da kaleme almıştır. 1901’de yayımlanan Karanlıkta Öyküler, ışığın bir yolunu bulup nadiren sızabildiği on öyküden oluşur. H. P. Lovecraft’ın Cthulhu evreninin önemli parçalarından “Kapının Önündeki Şey” adlı öyküsüne ilham kaynaklığı eden “Ölmeyen Şey” de bunların arasındadır.

Bir tren kazasını saplantı haline getiren bir rahip, öldürdüğü kurbanının yüzüne yansıyan yeşil ışığı zihninden çıkaramayan bir katil, gizemli bir gri kedi ve ay ışığının tutsağı olan bir prenses… Hepsi de Barry Pain’in kaleminin siyah mürekkebine batmıştır.

SOLO BETTER: NURİ İYEM

İstanbul’un ilk art nouveau yapısı Casa Botter, Levent Çalıkoğlu küratörlüğünde gerçekleşen “Botter Sergileri” serisinin ikincisi olan “Solo Botter: Nuri İyem” sergisine ev sahipliği yapıyor. Serginin açılışı İBB Kültür Varlıkları Dairesi Başkanı Oktay Özel, İBB Kültür Dairesi Başkanı T. Volkan Aslan ile sanatçının oğlu Ümit İyem, torunu Osman Nuri İyem ve eşi Gizem Kahya İyem’in de aralarında bulunduğu sanat, siyaset, iş ve medya dünyasından isimlerin katılımıyla 22 Mayıs Çarşamba akşamı gerçekleşti. Anadolulu kadın portreleriyle tanınan ve toplumsal gerçekçi akımın önde gelen isimlerinden ressam Nuri İyem’in kendine özgü sanatçı kişiliğini ve çalışmalarını hatırlatmayı amaçlayan “Solo Botter: Nuri İyem” sergisi, 23 Mayıs - 29 Ağustos tarihleri arasında Casa Botter’de ücretsiz olarak ziyaret edilebilir. Şahsen gidin derim. İstanbul Büyükşehir Belediyesi bünyesindeki İBB Miras’ın restorasyon ve yeniden işlevlendirme çalışmaları sonucu Beyoğlu hafızasının simge yapılarıyla birlikte İstiklal Caddesi’nde kültür sanatın yeniden canlanmasında önemli bir rol üstlenen Casa Botter, “Botter Sergileri” serisinin ikincisini “Solo Botter: Nuri İyem” başlığıyla sanatseverlerle buluşturuyor.

Bakar bakmaz duygusal bir yakınlık kurabileceğimiz imgelere odaklanmıştır Nuri İyem’in sanatı. Her seferinde yeni baştan yorumladığı ikonik kadın yüzleri, renk ve ışık ile yoğunlaşarak romantik bir atmosfere bürünen manzaraları, dönemi için köyden kente göçün sembolü haline dönüşen figürlü kompozisyonları, her türlü yokluğa ve zorluğa rağmen umutlarını yitirmeyen aşıkların sevgi dolu portreleri onun resim sevgisini toplumun tüm kesimlerine yayma arzusunun işaretleri ile doludur. Küratörlüğünü Levent Çalıkoğlu’nun, asistan küratörlüğünü ise İrem Büşra Coşkun’un üstlendiği bu sergi, yaşadığı coğrafyaya özgü bir öz arayışını üzerinde yoğunlaştığı her temada çözümlemek üzere tuvalin karşısına yerleşen Nuri İyem’in farklı dönemlerinden karakteristik çalışmalarını bir araya getiriyor. İBB Kültür ve İBB Miras ev sahipliğinde düzenlenen “Solo Botter: Nuri İyem” sergisi, 23 Mayıs - 29 Ağustos 2024 tarihlerinde pazartesi hariç her gün 10.00 - 19.00 saatleri arasında Casa Botter'de.

GÜNÜN SÖZÜ: SANAT SANAT VE SANAT