Katılım endeksi faizsizlik ilkelerine göre hesaplanan paylardan oluşan endekstir.
Dünyada birçok Borsa katılım endeksi hesaplamakta ve faizsiz fonlara yatırım alanı açmaktadır.
Petrol krizi sonrası artan petrol fiyatları karşısında İslam ülkelerinde fon birikimi oluşmaya başladığından bu yana faizsizlik temalı birçok finansal yatırım alanı açılmıştır. Sermaye piyasalarının genel olarak faizsiz olabileceği düşünülse de işletmelerin herhangi faaliyeti fıkhen meşru kabul edilmediğinden faizsiz payların anlaşılması üzere ilkeler ortaya konmuştur. Dünyada genel olan katılım endeksleri kalitatif ve kantitatif ilkeler belirler ve bu ilkelere uygun işletmelerin paylarını endekse kabul ederler.
Türkiye özelinde kalitatif ilkeler;
· faize dayalı finans, ticaret, hizmet, aracılık (bankacılık, sigorta, finansal kiralama, faktöring ve diğer faize dayalı faaliyet alanlarını kapsar),
· alkollü içecek,
· kumar, şans oyunu,
· domuz eti ve benzer gıda,
· basın, yayın, reklam,
· turizm, eğlence,
· tütün mamulleri,
· vadeli altın, gümüş ve döviz ticareti
şeklinde belirlenmiştir. Kantitatif ilkelerse;
· Toplam faizli krediler / Piyasa değeri < %30,
· Faiz getirili nakit ve menkul kıymetler / Piyasa değeri < %30,
· Kalitatif sınırlarda belirtilen faaliyetlerden gelir / Toplam gelir < %5
olarak esas alınmıştır.
Ampirik incelemeler katılım endekslerinin, diğer endekslere göre daha iyi performans sergilediğini ortaya koymaktadır.
Veri: Datastream (MSCI Islamic Turkey, MSCI Turkey)
Türkiye özelinde de durum benzerdir. 2010-2018 arası günlük veriler incelendiğinde özellikle Gezi provokasyonları sonrası dönemde artan oynaklık, 15 Temmuz hain darbe girişimi, sonrasında da sınır bölgelerinde artan güvenlik tehditlerine uzanan periyot boyunca katılım endeksinin daha iyi performans sergilediği görülmektedir.
Bu performans gelişimindeki temel belirleyiciyse katılım endeksi firmalarının endeksin kalitatif standartları gereği daha düşük kaldıraçlı firmalar olmasıdır. Yüksek kaldıraçlı firmalar oynaklık dönemlerinde daha düşük performans göstermektedir.
Katılım endeksinin başarısı da seçim de kullandığı kalitatif değerlerden gelmektedir. Elbette akıl edince bereketi ardından gelmektedir.
