Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Bağımlı mı? Bağımsız mı?

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası yeni başkanı Murat Çetinkaya öncelikle hoş geldin sefalar getirdin.

Sanki yeni bir dönem aralığı açıldı ki o da, “Başkanlar” koltuğunu yardımcılarına bırakma geleneği başladı.                                                                                                           

1. Beklentim oldu. “Başkan” hayırlı olsun.                                                         

2.Beklentim daha zor! Ya senin dışında alınan tüm kararları emir kabul edip harfiyen uygulayacaksın veya para politikalarını sen ve ekibin belirleyerek herkese kendi uzmanlık alanından sorumlu olduğunu göstermiş olacaksın.                                         

Merkez Bankası Görevleri…                                                                                                

Biliyorum çok zor bir görev ancak, hatırlatmak istediğim diğer bir husus ise; TCMB'nın resmi web sitesinde de görüldüğü üzere bankanın “hakkında” kısmında yazılanı hatırlatmak istiyorum.

-“Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de Merkez Bankası temel olarak para ve kur politikalarını düzenlemek ve banknot dolaşımını sağlamaktan sorumludur.”    -“11 Haziran 1930 tarihinde bir anonim şirket olarak kurulmuş bulunan Merkez Bankasının temel amacı, fiyat istikrarını sağlamaktır. Banka ayrıca, finansal sistemde istikrarın sağlanması ve para ve döviz piyasaları ile ilgili düzenleyici tedbirleri almakla da görevlendirilmiştir”.

-“Merkez Bankası, özellikle küresel dengesizliklerden kaynaklanan makro finansal riskleri kontrol altında tutmayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda, finansal istikrar Merkez Bankası için destekleyici amaç niteliğindedir.

-“Türkiye'de Türkiye Büyük Millet Meclisine ait olan para basma yetkisi Meclis tarafından süresiz olarak Merkez Bankasına devredilmiştir. Bu doğrultuda, ülkemizde banknot basma ve ihraç imtiyazı tek elden Bankaya aittir.”

-“Türkiye'de uygulanacak döviz kuru rejimini hükûmet ile birlikte belirlemek Merkez Bankasının temel görevlerinden biridir. Belirlenen döviz kuru rejiminin uygulaması da yine Bankaya aittir.”

Bir başka hatırlatma ise;

Bugün koltuğunu devredecek, TCMB Başkanı Erdem Başçı ile hükümet faiz politikalarına dair ters düşmüştü ve ayak sürtmüştü. Hükümet/Parti kanadı ise buna sert bir dil ile eleştirip karşılık vermişti.Tabi Merkez Bankasının künyesinde görüldüğü üzere “ döviz kuru rejimini hükûmet ile birlikte belirlemek, Merkez Bankasının temel görevlerinden biridir. İbaresini tekrar hatırlatarak, karşılıklı sert çıkışlara gerek olmadığını, stratejik davranışlar ile danışıklı dönüşüklü olduğu kanaatindeyim.                                     

Doğal Mali Ajan…                                                                                                          

Aslında bir madde daha var şöyle diyor Merkez Bankası açılımında; “Hükümetin mali ajanlığını yerine getirmek, Banka hükümetin alacak ve borçlarının ödenmesinde ve hükümetin ekonomik gidişle ilgili bilgilendirilmesinde doğal mali ajandır. Bu amaçla açılacak kamu borçlanma ihalelerine aracılık yapmaktadır. Yine hükümetin mali ajanlığı çerçevesinde ekonomik durumla ilgili olarak ortaya çıkan gelişmeler hakkında hükümeti ve diğer kurum ve kuruluşları bilgilendirir. Tabi politikalar derken burada Maliye Bakanlığından da vazgeçemeyiz çünkü Merkez Bankasının 2 önemli ayağını oluşturanlardan biri para politikaları, diğeri ise maliye politikalarıdır. İşte en önemli sorular; Faiz kararları ne olacak? 50 baz puan mı iner, yoksa 75 baz puan mı? Kredi hacmi ile döviz müdahalesi olacak mı? Merkez bankaları, ülkede hükümetin politikalarından bağımsız politikalar belirleyebilir mi? gibi gibi…                                                                                                             

Şimdi siz karar verin,                                                                                    

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası bağımsız mı? Bağımlı mı?