TSKB Ekonomik Araştırmalar’ın 6 Şubat depremlerinden sonra doğal afetlerden kaynaklanan riskleri tanıma, değerlendirme ve anlama konusunda artan ihtiyacı dikkate alarak verdiği 3 yıllık taahhüdün bir ürünü niteliğinde yayımlanan söz konusu rapor, bu konuda yayımlanan dördüncü afet raporu olma özelliğini taşıyor. Afet risklerini ilgili tüm paydaşların gündeminde tutarak var olan farkındalığı artırmayı amaçlayan TSKB Ekonomik Araştırmalar, konuya dair son çalışmasını “Virgül – Deprem Yılı Tek Bir Yıl Değildir” ismiyle sunmuştu.
Afetlerin ekonomik ve sosyal kalkınma üzerindeki etkilerinin ele alındığı raporda, afetlerin azaltılması ve dayanıklılık inşası için uzun vadeli stratejilerin önemi vurgulanıyor. 6 Şubat depremlerinin, Türkiye'deki deprem riskinin bir hatırlatıcısı olduğuna işaret edilen raporda, 2023'teki aşırı hava olaylarının sayısının kayda değer bir artışla 1.500’e yaklaştığına dikkat çekiliyor. Afet riski ile yoksulluğun azaltılması ve kapsayıcı büyüme gibi temel hedefler arasındaki bağlantının daha görünür hale geldiği vurgulanan raporda, afet dayanıklılığı oluşturmada uzun vadeli bir yaklaşıma olan ihtiyacın yaygın olarak kabul edildiği ifade ediliyor.
Afet dayanıklılığının sonuçlara odaklanmaktan ziyade, temel nedenlerle mücadele etmeyi gerektirdiği kaydedilen raporda, konuyla ilgili yeni araştırmaların afet riskini azaltmaya harcanan her 1 doların afet müdahalesinde 4 ila 7 dolar tasarruf sağladığı hatırlatılıyor.
Toparlanmanın Ötesinde: Afet Dayanıklılığı raporunda öne çıkan satır başları şöyle sıralanıyor;
- BM Çevre Programı (UNEP) son Uyum Açığı Raporu’na göre, gelişmekte olan ülkeler için uyum maliyetleri 215-387 milyar dolar aralığında değişiyor. Bu tahmin, uyum maliyetlerinin, yaklaşık 21 milyar dolar olan uluslararası kamu uyum finansmanı akışlarının 10-18 katı kadar olduğu anlamına geliyor. Raporda, uyum projelerinde yaşanan mevcut durgunlukla birlikte iklim risklerinin arttığı belirtiliyor.
- Raporda, günümüzde giderek artan bir nüfusun şehirlerde yaşadığı bilgisi paylaşılırken son yirmi yılda, kentsel nüfusun küresel payının 10 yüzde puan artarak %57'ye yaklaştığı aktarılıyor.
- Giderek daha fazla sayıda insan faaliyetine ev sahipliği yapan kıyı bölgeleri, küresel olarak deniz seviyelerinin yükselmesi ve devam eden kentsel gelişim göz önüne alındığında afetlere daha açık bir durumda yer alıyor.
- Küresel ölçekte artan sıcaklıkları sınırlamak için gösterilen çabaların artmasına rağmen, iklim bilimcileri sel, kuraklık ve orman yangını gibi afetlerin daha olası olduğunu düşünüyor. İnsanların yaklaşık yüzde 40'ı halihazırda iklim açısından savunmasız bölgelerde yaşıyor.
- Yüksek sismik aktivite ile karşı karşıya olan ülkelerin önünde daha zor bir görev bulunuyor. Deprem riski altındaki bölgelerin yeniden inşasına ek olarak, endüstriyel tesisleri güvenli bölgelere taşıyarak olası hasarı da azaltmaları gerekiyor. Diğer yandan, öğrenme kayıpları ile artan gelir eşitsizlikleri ve toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri, kalkınma üzerinde uzun vadeli etkileri olan olgular olarak etkilerin fiziksel kayıpların ötesinde olabileceği aktarılıyor.
