Türkiye Cumhuriyeti, Birleşmiş Milletler Teşkilatı'na başvurup, ülkemizin resmi adının 'Turkey' değil 'Türkiye' olduğunu belirterek düzeltilmesini istedi.

Türkiye Cumhuriyeti, Birleşmiş Milletler Teşkilatı’na başvurup, ülkemizin resmi adının ‘Turkey’ değil ‘Türkiye’ olduğunu belirterek düzeltilmesini istedi. Bu talep kabul edildi ve Türkiye adı da resmen tanınmış oldu. Doğru atılmış bir adım.

İşte bu karardan yola çıkarak bir hafta önce “THY’nin Turkish’i ne olacak?” diye bir yazı yazıp bir kenara koymuştum. Yayınlanması için aciliyeti olmadığını düşündüğüm bu konu Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamasıyla gündem oldu.

Haliyle benim yazımın da cevabı geldi.

Bakınız ben konuyu nasıl ele almışım?

Türkiye’ye İngilizce Turkey denilmesinin hikayesi çok eskilere dayanıyor. İngilizce konuşanların “Turkey’ kelimesinin hindi anlamına geldiğini bile bile ülkemize bu adı vermelerine tam yüz yıldır sessiz ve kayıtsız kalmışız. Yurt dışında bu garip kelimeyi duyanların yüzünde beliren o alaycı ifadeden de nasibimi almışımdır.

Oysa bu ülkenin adı, bağımsızlık savaşı verildikten sonra kurulan Büyük Millet Meclisi’nin kurulmasıyla belirginleşmiş ve önce Türkiye, sonra Türkiye olmuş.

Şimdi, bu isim değişikliği ne kadar kabul görecek bunu zaman içinde göreceğiz.

Yurt dışındaki elçilik ve konsolosluklarda tabelalar değişecek. Birçok yerde isim değişiklikleri yapılacak. Acaba bayrak taşıyıcı milli şirket THY uçaklarında bir değişim olacak mı doğrusu merak ettim.

Türk Hava Yolları 20 Mayıs 1933’te Milli Savunma Bakanlığı’na bağlı “Devlet Hava Yolları İşletmesi” adıyla kuruldu. Bu kurum, 1938’de Devlet Hava Yolları Umum Müdürlüğü adını aldı. Bu yıllarda uçakların üstüne Devlet Hava Yolları adı yer alıyordu. Devlet Hava Yolları Umum Müdürlüğü’nün adı 6623 sayılı kanunla değiştirilerek 1953’te bugünkü Türk Hava Yolları adını aldı. Ondan sonra da uçakların gövdesinin iki tarafına da Türk Hava Yolları - Turkish Airlines ibaresi yazıldı. O günlerde Türk yerine Türkiye Hava Yolları demek uygun görülmemiş olacak ki, bu uygulama yıllar yılı böyle devam etti. Daha sonra global bir şirket olan THY uçaklarındaki Türkçe yazılar kaldırıldı ve uçakların her iki tarafına da TURKISH AIRLINES marka olarak yazıldı. Uçağın üstüne AIRLINES yazmanın çok anlamsız olduğu gerçeğinden hareket eden THY yönetimi, sadece TURKISH (Türk) yazarak markayı daha da kısalttı.

Dünyadaki bayrak taşıyıcı havayolları uçaklarına ya devlet adını (İran Air) ya milletinin adını (Korean-Koreli) ya da yaşadığı coğrafi bölgenin adını (İberia-İspanya) gibi isimler vermişlerdir.

Aslında THY’nin Türk devletine, milletine ait olduğunu vurgulamak için uçaklara Türk veya Turkish yazılmasını anlıyoruz.

Şimdi madem ülkemizin adı Türkiye diye değişti, acaba diyorum biz de bazı ülkelerde olduğu gibi uçakların üzerine Türkiye Hava Yolları mı yazacağız.

Çünkü biliyoruz ki devlet filosundaki VIP uçakların bir tarafında Türkiye Cumhuriyeti yazılırken, diğer tarafında ise Republic of Turkey yazılıdır. Öyleyse,orada da Republic of Türkiye diye mı yazılacak.

Türkiye, hem devletimizin adı hem de üzerinde yaşadığımız topraklar olan Anadolu ve Trakya’nın ortak adıdır.

Kara parçası olarak Anadolu diye bilinen toprakların adı THY’nin bir alt markası olan Anadolu Jet uçaklarında Türkçe olarak sorunsuz olarak yer almaktadır.

Bu ismi geçmişte bir şirketimiz İngilizce özentisiyle Anatolia olarak kullanmıştı.

Uçakların üzerine Turkish diye yazılması dış dünyayla ve de havacılık sektörüyle entegre olmak, markayı belirgin ve daha bilinir yapmak için tercih edilmiştir. Bana göre de doğru yapılmıştır. Turkish sözü Türk ve Türkiye’yı çağrıştırmakta ve Turkey gibi yanlış ve komik anlamalara da kesinlikle sebep olmamaktadır.

Ayrıca tüm havayollarının bir Call Sign (Çağrı Kodu) denilen tanıtma kodu vardır. Türk Hava Yolları’nın şirket kodu TK ve çağrı kodu da ‘Turkish’ diye tescil edilmiştir. Ya bu kod aynı kalacak ya da belki de yabancıların telaffuzda zorluk çekeceği ‘Türkiye (mi) tercih edilecek?

Burada sorun ü harfinden ve telaffuz zorluğundan kaynaklanacak, yabancı ülkelerdeki meydanlarda kule ile kaptan iletişiminde çoğu kez anlaşmazlıklara neden olabilecek. Bence Turkish kalmalı.

Ben bunları yazdıktan sonra hafta başı Cumhurbaşkanı Erdoğan ülkemizin isminin değişmesinden sonra benim merak edip, ele aldığım Türkçeleştirme operasyonunu şu sözlerle dile getirdi;

“Artık Turkey yok, Türkiye var. Bundan sonra uçaklarımızın gövdesine de Turkish Airlines yerine Türkiye Hava Yolları yazacağız.”

Şimdi birileri, dünyada havacılık dilinin İngilizce olduğunu ve bütün havayolu şirketlerinin kendi dillerinin yanı sıra şirket isimlerini İngilizce de yazdığını ileri sürerek buna karşı çıkabilirler.

Turkish yerine Türkiye yazılırsa, şirket adı bir tarafta Türkiye Havayolları, bir tarafa da İngilizce olarak Türkiye Airlines diye yazılacağını düşünen siyasi muhalefet “Neden, Türk’ü kaldırdınız” diye ortaya çıkınca Cumhurbaşkanı bu kez “Türk” adının kalacağını “Turkish” sözcüğünün olmayacağını, uçaklara Türk Hava Yolları yazılacağını açıkladı.

Yani, eskiden olduğu gibi. Bir tek farkla Turkish Airlines sözcüğü kalkmış olacak.

Sadece Türkçe yazılı sözlerin ne demek olduğunu yabancılar anlamayacaktır.

Yine birçok havayolu adını öncelikle İngilizce, ardı sıra kendi diliyle yazar. Saudia, Air İndia, Aeroflot, China gibi.

Bu konuda Sayın Cumhurbaşkanının ilk tepkisi “Turkish” sözcüğüne yönelikti.

Bundan Türk Hava Yolları ibaresini istemiyor anlamını çıkarmak yanlıştır. İlk anda “Türkiye Hava Yolları yazacağız” sözlerini sehven söylemiş olacak ki, bu durumu bizzat kendileri hemen düzeltip uçaklara sadece Türk Hava Yolları diye yazılacağını kesin bir dille açıkladılar.

Birileri böyle bir değişikliğe neden gerek duyuldu diyor, birileri de THY’yi tanımak isteyen Türkçe yazıyla da tanır diyor.

Aslında bunun en doğru yolu bana göre, Türk Hava Yolları yazısının devamına Turkish Airlines diye eklemekten geçer.

Çünkü, bu işin doğrusu kesinlikle budur.

Şimdi herkesin çok merak ettiği konuya gelelim. Şu anda THY’de tam 377 adet uçak var. Bu kadar uçağın gövdesinde iki tarafta da yer alan TURKISH yazısının silinerek TÜRK HAVA YOLLARI şeklinde yazılması THY’ye kaça mal olacak diye düşünenler bu meraklarında haklıdırlar.

Öncelikle, bu işlem peyder pey bütün uçaklarda yapılacak. Boyanarak yazılan yazılar için tekrar boyama gerekecektir. Sticker olarak yapıştırılan yazılar için uçakların yeniden boyanması söz konusu değil. Bu işlem için uçakların hiçbiri yurt dışına gitmeyecek. THY Teknik bu işi yapma yetkisine sahip bir kuruluş olarak işin üstesinden gelecektir.

Öncelikle uçakların tip ve modeline göre tasarım yapılmasından sonra malzeme ve işçilik hesabı yapılarak fiyat çıkarılır. Uçak sayısının fazla oluşu maliyetlerin artmasına neden olacaktır. Ancak THY Teknik kardeş kuruluş olan THY’ye bir jest yaparak işi daha ekonomik bir fiyata yapacaktır diye düşünmekteyim.

30 yıldan sonra marka adında değişiklik yapacak olan, milyarlık cirolara imza atan ve milyon dolarlarla kar eden THY için bu rakamların çok önemli olmadığını vurgulamak isterim. Bu gibi konularda milli havayolumuzun tartışma konusu olmaması için toplumsal bir mutabakat zemininde buluşmakta yarar vardır.

İyi uçuşlar Türkiye’m.

SHGM, Onur Air’in ruhsat iptalini resmen tebliğ etti

Kuruluş tarihi 1992 yılına kadar giden ve Türkiye’nin en eski özel havayolu şirketi olma özelliği taşıyan Onur Air Taşımacılık A.Ş’nin uçuş ruhsatının iptali kararı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından hafta içinde şirketin genel müdürlüğüne resmen tebliğ edildi.

Uçuşlarına Covid-19 salgını nedeniyle Mart 2020 tarihinde ara veren şirketin uçuş ruhsatı ilk olarak 21 Eylül 2021 tarihinde üç ay süreyle uzatılmıştı.

Çalışanlar zorda kalmaması için daha sonraki dönemde ruhsatı tekrar tekrar uzatılan Onur Air’in ortaklık veya satışı ile ilgili bir gelişme olmayınca SHGM’nin haziran ayı başında ruhsatı iptal ettiği yönündeki haberler medyaya yansımıştı.

Şirket çalışanlarının bu konuda bilgi almak için aradığı Onur Air Genel Müdürlüğü yetkilileri “Bize gelen bir bilgi yok” diyerek haberi doğrulamamıştı.

Onur Air’in uçuş ruhsatının iptaline yönelik karar bu hafta yazılı olarak şirkete resmen bildirildi. İptale yönelik olarak itiraz ve mahkemeye başvurma hakkı olan Onur Air’in alacaklılarının ve çalışanların iflas isteme hakkı var.