Çeyiz geleneği, topraklarımızda yüzyıllardır devam eden en önemli geleneklerimizdendir.
Çeyiz geleneği, topraklarımızda yüzyıllardır devam eden en önemli geleneklerimizdendir. Evlenecek kız ve erkeğin ailesi tarafından, yeni kurulacak aile birliğine katkıda bulunmak amacıyla hazırlanan eşya, mülk ve paraya "çeyiz" ismi verilir. Çeyizin hazırlanması, kız evinden oğlan evine götürülmesi ve sergilenmesi gibi süreçlerden oluşan geleneklerin tamamı ise "çeyiz geleneği" olarak adlandırılmaktadır.
Ailelerin çeyiz hazırlıkları, bebeğin dünyaya gelmesiyle başlar ve genç kız evlenene dek devam eder. Erkek çocuklar için de çeyiz hazırlanır ancak bu çeyiz, kız çocuklarda olduğu kadar detaylı ve kapsamlı değildir. Çeyizin en önemli eşyası ise sandıktır. Çünkü çeyiz için alınan, hazırlanan eşyalar bu sandığın içerisinde biriktirilir ve saklanır.
Yıllar boyunca sandığa eklenmeye devam eden malzemeler ise oyalı, dantelli örtüler; havlular, yatak örtüleri, bohçalar ve giysilerdir. Bunların yanı sıra mutfak eşyaları, beyaz eşya gibi malzemeler de çeyize konulabilmektedir. Çeyizde bulunan eşyalar ne kadar fazla ve değerli olursa aileye o kadar itibar kazandırdığına inanılmaktadır. Bu nedenle aileler, yıllar boyunca kızlarının çeyizini büyük bir emek ve sabırla hazırlarlar.
Çeyiz geleneği söz konusu olduğunda çeyiz hazırlığı kadar önemli olan bir diğer şey de çeyizin sergilenme aşamasıdır. Eskiden Anadolu'da 40 gün boyunca sergilenen çeyiz, günümüzde bir gün de olsa sergilenmeye devam etmektedir. Bu aşamada çeyiz, evlenecek kızın ve kız tarafının tüm hünerlerinin ele güne sergilenmesi amacıyla tüm komşu ve akrabalara gösterilir. Çeyiz beğenilirse yine bir gelenek olarak "Kızı okumuş, anası dokumuş."; beğenilmezse "Kızı büyümüş, anası uyumuş." denir.
Çeyizin sergilenmesinden sonraki aşama ise çeyizin evlenecek çiftin evine götürülmesidir. Uzun yıllar boyunca kız evinde biriktirilen çeyiz sandığı, düğünden önce erkek tarafına teslim edilir ve erkek ailesi tarafından çiftin oturacağı eve götürülür. Eve götürüldükten sonra çeyizdeki eşyaların yerleştirilmesi ise yine kız tarafına aittir.
Görüldüğü gibi, çeyiz geleneğinin pek çok detayı vardır. Ancak günümüzde bu gelenek de diğer gelenekler gibi çeşitli değişikliklere uğramıştır. Artık kadınların el emeği danteller, örtüler gibi şeyler hazırlamaya vakti olmadığı için bunun yerini hazır malzemeler almıştır. Aynı şekilde çeyiz sandığının içeriği de buna göre değişmiştir. Bazı çeyiz sandıkları geleneklere uygun şekilde hazırlarken bazıları, makyaj malzemelerinden beyaz eşyaya kadar her şeyi içerisinde barındırabilmektedir.
Son olarak çeyiz geleneğinin bize özgü olmadığını da belirtelim. Genel olarak Orta Doğu, Hindistan ve Orta Asya'da bulunan bu gelenek; günümüzde Avrupa ve Uzak Doğu'da da yükselen bir trend olarak yer almaya devam etmektedir.
