ZİRVEDE TUTUNMAK
TDK Büyük Türkçe Sözlük’te zirve kelimesi, doruk veya bir işte ulaşılan en üst aşama olarak tanımlanmıştır. Tanım coğrafi özelliği açıklamak bakımından başarılıdır. Diğer taraftan tanımın yoğunlaşmasının kariyerle sınırlı kaldığı görülür. Bu durum sözlüğün hazırlanışında orta gelir tuzağı oluştuğu anlamına gelir. Aslında sözlük üzerindeki iktisadi etki, meselenin sosyolojik boyutunu sergiler. Orta geliri hayal eden, orta gelire odaklanmış bir toplum yapısına dönüştüğümüzü gösterir.
Bu yazının konusu ise orta gelir grubu değil zengindir. Borsanın tarihi zirvesi karşılığında Türkiye’nin rekortmen zenginlerinin aldığı pozisyondur.
Finansal piyasalar için “peak” olarak bilinen seviye, Türkçede şahika, azami gibi kelimelerle karşılanabileceği gibi uç manası da verilebilir. Ancak genel kullanım zirvedir. Finansal piyasalar açısından coşkuyu cezbetmek veya yatırımcıları ürkütmek üzere çok kullanılan bir kelimedir.
Piyasa denen olgu pazar anlamı taşır. Bugün teknolojinin etkisiyle piyasadan elde kalansa iki eksen üzerindeki bir eğilim çizgisidir. Bu çizgi doğrusal olmayıp dip ve zirveleri bulunur. Bahsi geçen eğilim çizgisi bir zaman serisinde incelendiğinden yürüyen banda benzer. Yükselişi nihayet bulmadan inilir. Beklenir. Alçalışı tamamladığında geri binilir. Bunu yapan kar eder. Bindiyi en dipte, indiyi en zirvede yapmayı başarana ise deha derler. Hâlbuki bunlar dahileştikçe sermayeyi büyütür, indi-bindi noktalarını kendileri tayin eder.
Zirve, illa ve hiçbir zaman tutunulacak yer değildir. Beşeriyetin bu sade kuralı piyasa kapitalistlerinin kullanımına sunulur. Çıkması yavaştır. İnmesi serttir. Can yakar. Aslında bu kurallar yeterli ve gerekli gücün olmadığı durumda gerçektir. Gereken enerji bulunursa çıkmak kolay ve hızlıdır. İnmekse yumuşaktır. Fakat bu enerji henüz hazır değildir. Hazır olmaması kapitalisti bağlamaz. İşine gelir. O rasyonel olmalıdır. Faydasını maksimize etmelidir.
Borsa zirveyi görünce paylar satılmalıdır. Bu satışın etkisi küresel ölçekte bir güven sorunu gibi anlaşılabilir. Bu nedenle piyasa zarar görebilir. Görsün, kapitalist kardadır. Ucuzdan geri bile alır. Tatmin olmaz açgözlülüğü daha önemlidir. Sonuçta ekonomiye ne olursa olsun ucu ona dokunacak değildir.
Değildir amma tutulan bu yol da yol değildir.
Bu ülke sizi var etmek için en az 23 sene harcadı. Siz yatırım yapın diye dost oldu. Seyrani Babanın tarifiyle dostluk kapısının kilidi olan doğruluktan uzaklaşmayın. Kanaatkâr olun. Rasyonel olduğunuz kadar sorumlu olun. Bu zirvelerin bir de düşüşü olduğunu unutmayın. Kanaati elden bırakmak iyi bitmez. Pazarlık neye varır bilinmez. Her üç sıfır bir rakamla binlenmez.
