Para piyasası fonlarından ani çıkış
2025’in popüler yatırım aracı para piyasası fonları aniden düşüklük yaşadı. 19 Mart 2025’te yaşanan gelişmeler sonrası piyasalardaki dalgalanmadan etkilenen para piyasası fonlarından görülen çıkışın etkisi net olarak görüldü.
Mart ayının sonlarında yaşanan bu ani dalgalanma yatırım fonlarında yüksek bir etki yarattı.
Yaşanan bu gelişmeler sonrası yatırım fonları ve para piyasası fonlarında son gelişmeleri inceleyelim.
Mart ayında para piyasası fonlarından çıkış etkisi
19 Mart 2025’te yaşanan gelişmeler sonrası yurt içi finans piyasalarında artan dalgalanmalar, para piyasası fonlarından önemli ölçüde çıkışlara yol açtı.
Mart ayının son haftasında para piyasası fonlarında 440 milyar TL’lik net çıkış gerçekleşirken, yatırımcılar alternatif yatırım araçlarına yönelmeye başladı.
Mart’ın son haftasında para piyasası fonlarından serbest fonlara 157 milyar TL girişle net çıkış 518 milyar TL oldu.
18 Mart itibarıyla 1,44 trilyon TL seviyesinde bulunan para piyasası fonlarının toplam büyüklüğü, % 40 oranında düşüşle ciddi bir erime yaşadı.
Bu düşüşün büyük kısmı 650 milyar TL’lik çıkışla para piyasası fonlarından kaynaklandı.
Borçlanma araçları fonlarından da 49 milyar TL’lik çıkış görülürken, serbest fonlara 236 milyar TL’lik giriş dikkat çekti. Ayrıca, döviz fonlarına da 58 milyar TL net giriş oldu.
Peki para piyasasında bu büyüklükte bir fon çıkışı yaşanırken bu kaynak hangi yatırım aracına gitti?
Mart 2025’ta yaşanan bu gelişmeler sonrası para piyasası fonlarından çıkan bu kaynağın yüksek bir bölümünün dövize gitmiş olabileceği düşüncesindeyiz.
Bununda 19 Mart sonrası 5 günde döviz mevduatının 8 milyar dolar arttığı sonucundan çıkarmamızın mümkün olduğunu belirtmek istiyoruz.
Yatırım fonlarında yeni stopaj oranları
Yatırım fonları ve vadeli mevduat ürünlerinde stopaj ve vergi sürekli değişiyor.
1 Kasım 2024 tarihli ve 32709 sayılı Resmi Gazete’de bazı stopaj oranlarında değişiklik yapan “193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun Geçici 67 nci Maddesinde Yer Alan Tevkifat Oranları Hakkında Karar" yayımlandı.
Belirli tarih aralıkları ve yatırım fonu çeşitlerine göre 2024 yılının son günlerinde yatırım fonu ve finansal yatırım araçlarındaki stopaj ve vergi durumlarına bir göz atalım.
Yatırım fonlarında da yeni vergi oranları belirlendi.
01.11.2024 tarihi ile 31.01.2025 tarihleri arasında iktisap edilen, değişken, karma, eurobond, dış borçlanma, yabancı, serbest fonlar ile unvanında "döviz" ifadesi geçen yatırım fonları hariç olmak üzere yatırım fonlarından elde edilen gelir ve kazançlar % 7,5 oranlı stopajdan % 10 oranlı yeni stopaj oranına geçilmiş oldu.
Resmi Gazetede çıkan karara göre; bu düzenleme 1.11.2024 tarihinde yürürlüğe girmiş oldu.
Yatırım fonlarının vergi oranları nereden nereye geldi hatırlayalım;
3321 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 23 Aralık 2020 ile 30 Nisan 2024 tarihi arasında iktisap edilen, değişken, karma, eurobond, dış borçlanma, yabancı, serbest fonlar ile unvanında
döviz ifadesi geçen yatırım fonları hariç yatırım fonlarından elde edilen gelir ve kazançlar % 0 oranında stopaja tabi idi.
30 Nisan tarihli Cumhurbaşkanı Kararı ile ilgili fonlar özelinde uygulanan % 0 stopaj oranı
31.07.2024 tarihine kadar % 7,5 olarak güncellenmiş ve ilgili oran 01 Mayıs tarihli karar ile 31 Ekim tarihine kadar uzatılmıştı.
1 Kasım 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan ekli 9075 no.lu karar ile ilgili fonlar özelinde uygulanan istisna kaldırılmış ve yatırım fonlarında % 10 stopaj uygulaması başlamıştır.
Vergi avantajlı yatırım fonları
Hangi fonlarda vergi yok?
Bu soruyla sık karşılaşıyorum.
Şunu belirteyim; Unvanında "Hisse Senedi Yoğun Fon" yazan yurt içi hisse senedi (TL) fonlarında % 0 vergi kesintisi uygulaması devam ettiğini hatırlatalım.
Yatırımcılar ve okuyucularım yatırım fonu seçerken vergi etkisini bertaraf edip vergisiz fon seçmek istiyorlarsa;
Mevcut yatırım fonları içinde “hisse senedi yoğun fon” olanları seçerlerse bu fonlar üzerinden elde edilecek gelirlerden halihazırda %0 stopaj uygulandığını ve vergisiz olduğunu hatırlatalım..
Türk Lirası Mevduat faizi ve kar payı gelirlerine uygulanacak stopaj oranları
1 Şubat 2025 tarihli ve 32800 sayılı Resmi Gazete’de bazı stopaj oranlarında değişiklik yapan "193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun Geçici 67 nci Maddesinde Yer Alan Tevkifat Oranları Hakkında Karar (Karar Sayısı: 9487)" yayımlandı.
Bu Karar ile 2006/10731 sayılı BKK’nın eki Kararın Geçici 2’nci maddesinde düzenlenen indirimli oranlara ilişkin süre uzatımı yapılmadığından, söz konusu gelirler için 1/2/2025 tarihi itibariyle genel stopaj oranlarına dönüldü.
Karara göre, 1 Şubat 2025 tarihinden sonra açılan vadeli mevduat/katılma hesaplarına ödenecek faizler ve kar payları üzerinden yapılacak stopaj oranları da aşağıda belirttiğim stopaj oranlarına göre değişmiş oldu.
Mevduat faizlerinde neler değişti?
Öncelikle, TL mevduatta 6 aya kadar vadeli hesaplarda % 10 yerine % 15,
1 yıla kadar vadeli hesaplarda % 7,5 yerine % 12,
Bir yıldan uzun vadeli hesaplarda %5 yerine % 10 olarak yeni vergi oranları belirlendi.
Katılım bankaları tarafından katılma hesabı karşılığında ödenen kar paylarında yeni vergi oranları
Vadesiz, ihbarlı ve özel cari hesaplar ile 6 aya kadar vadeli hesaplarda % 10 olan %
15'e,
1 yıla kadar vadeli hesaplarda % 7,5’ten %12'ye,
1 yıldan uzun vadeli hesaplarda %5 'ten %10'a vergi oranının yükseltildiğini hatırlatalım.
Kararın yürürlük maddesi uyarınca, bu düzenleme 1/2/2025 tarihinden itibaren vadesiz ve özel cari hesaplara ödenecek faizler ve kâr payları ile söz konusu tarihten itibaren açılan veya vadesi yenilenen vadeli hesaplara ödenecek faizler ve kâr payları için uygulanmak üzere 1/2/2025 tarihinde yürürlüğe girdiğini hatırlatalım.
Kur korumalı vadeli mevduattan dönüşüm kuru üzerinden Türk Lirasına çevrilen mevduat hesaplarından;
6 aya kadar vadeli olanlarda % 15,
1 yıla kadar vadeli olanlarda %12,
1 yıldan uzun vadeli olanlarda %10.
Altın cinsinden mevduat hesabından dönüşüm fiyatı üzerinden Türk lirasına çevrilen mevduat hesaplarından;
6 aya kadar vadeli olanlarda %15,
1 yıla kadar vadeli olanlarda %12 oranında stopaj uygulanacağını belirtelim..
