USAID: Kalkınma ajansı değil etki ajanı...

ABD Dışişleri Bakanlığı 27 Ocak’ta yaptığı açıklamada, USAID tarafından finanse edilen tüm dış yardımların durdurulduğunu duyurdu. Amerikan kamuoyunda geniş yankı uyandıran USAID kararı, Türkiye ayağını da derinden sarsacağa benziyor.
Türkiye’deki etki ajanlığı faaliyetlerinin ana foncularından biri İsveç Uluslararası Kalkınma İşbirliği Ajansı (SIDA). USAID fonlarının Türkiye’ye SIDA aracılığıyla aktarıldığı biliniyor. İsveç Dışişleri Bakanlığı’nın raporlarına göre; SIDA 2021–2025 arasında Türkiye’deki basına, sivil toplum örgütlerine ve aktivistlere 1,75 milyar TL fon aktarıldı.
USAID tarafından fonlanan Türkiye’deki basın ve sivil toplum kuruluşları

Bianet: 2007-2023 arasında SIDA’dan 335 milyon TL fon aldı. 2024-2026 dönemi için 67,5 milyon TL daha alacak.
Medyascope: 2016-2022 arasında Chrest Vakfı’ndan 19 milyon TL, Norveç Dışişleri Bakanlığı’ndan 1,9 milyon TL, SIDA’dan 2 milyon TL fon aldı. Ayrıca Avrupa Demokrasi Vakfı (EED) ve Heinrich Böll Vakfı tarafından destekleniyor.
Guardian Vakfı, Yeni Medya Akademisi ve Dijital Medya Araştırmaları Derneği: Bağımsız Türk Medyası Kuluçka Merkezi Projesi kapsamında Türk gazeteci ve gazeteci adaylarını eğitmek için yaptıkları işbirliğiyle SIDA’dan 50,7 milyon TL fon aldı.
Newslab Turkey: 2019-2023 yılları arasında İsveç Devleti’nden aldığı fonlarla 96 medya kuruluşuna eğitim ve danışmanlık sağladı. Denge Denetleme Ağı: 2018-2023 arasında İsveç Devleti üzerinden 84 milyon TL
fon aldı.
Oy ve Ötesi Derneği: SIDA’dan 4 milyon TL fon aldı. Ayrıca ABD Dışişleri Bakanlığı, Hollanda Dışişleri Bakanlığı, İsviçre Büyükelçiliği ve Heinrich Böll Vakfı’ndan da fon aldı. 

Gofor (Gençlik Örgütleri Forumu): 2022-2023 yıllarında sadece SIDA’dan 16,3 milyon TL fon aldı.
 

Kadın Adayları Destekleme Derneği (KA-DER): 2010-2024 yılları arasında SIDA’dan 96 milyon TL fon aldı.
Mor Çatı Kadın Sığınağı: 2020-2023 döneminde SIDA’dan 58,6 milyon TL aldı ve 2024-2027 dönemi için 73 milyon TL fon alması bekleniyor.
Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği: SIDA tarafından 58 milyon TL fonlandı.

KAMER Vakfı: 2005-2023 yılları arasında İsveç Devleti’nden 277 milyon TL, ayrıca Chrest Vakfı’ndan 11,4 milyon TL fon aldı.
Kaos Gey ve Lezbiyen Derneği: SIDA’dan 2013-2024 arasında 198 milyon TL fon aldı. 2024-2028 dönemi için İsveç’ten 112 milyon TL daha fon alması planlandı.
 

USAID neden kapatılmak isteniyor?
USAID, 1961 yılında Demokrat başkan John F. Kennedy tarafından Soğuk Savaş döneminde kuruldu. Amerika’nın dış yardım programlarını tek çatı altında toplama kararı Sovyetler Birliği’nin küresel etkisini dengeleme stratejisinin önemli bir parçasıydı.
Neoliberalizm, küresel kapitalizm veya finansal sömürgecilik gibi yeni kavramlarla ilerleyen “yeni sömürgecilik” incelemeleri, emperyalizmin gelenekselliğini perdeleyen isimlendirmeye dönüştü.
Yine uluslararası yardım kuruluşları ve insani yardım projeleri de emperyalizmin “soft” ve dolaylı araçları olarak ideolojik ve kültürel hegemonya kurma amacı taşıyan stratejilerini “görünmez” kıldı.
Geçen zaman içinde USAID’in kuruluş amacından uzaklaşması da bu bağlamda değerlendirilebilir.
ABD Başkanı Donald Trump USAID’i, “kötü niyetli projelere” büyük miktarda para aktarmakla suçlayarak kapatmak istedi.
Elon Musk ise; “suç örgütü” ve “Amerika’dan nefret eden radikal solcu Marksistlerin yuvası” olarak nitelendirdi.
Esasında USAID’in kapatılmak istenmesi her ne kadar Trump’ın tasarruf doktrini doğrultusunda görülse de USAID, Trump karşıtlarının tahakkümündeydi. Trump’ın USAID fonlarını kesmesi ve kapatmak istemesi içeriye karşı bir hamleydi. Bu kurumun faaliyetlerine bakıldığında Amerika’nın nasıl büyük bir iç savaş içinde
olduğunu anlamak mümkün...
USAID’in faaliyet alanları neler?
Darbe Planlaması: Amerika adına hariçten operasyon çekmek üzere faaliyet yürüten USAID vakıflar, dernekler aracılığıyla medyayı devreye soktu, Finansal destek verdi ve ülkelerde darbe ve kalkışmalar yaptı.
Türkiye’de Gezi Parkı olayı, 15 Temmuz hain darbe girişimi yine Küba’da bir ayaklanma çıkarmak için tasarlanan ve 2009-2012 yılları arasında uygulanan “ZunZuneo” isimli sosyal paylaşım ağı USAID tarafından fonlanmıştı. Birçok ülkede olduğu gibi yine Venezuella’da da Maduro hükümetini devirmek için düzenlenen darbe girişiminde USAID etkisi vardı.

Toplumsal Yozlaşma: Ülkelerde inanç, eğlence, giyim, sanat gibi alanlarda USAID, toplumu kendi istediği şekle büründürmek üzere düğmeye bastı ve bu doğrultuda Türkiye’de de olduğu gibi dünyanın birçok ülkesinde illegal faaliyetler yürüttü.
USAID’ın Ukrayna’da “renkli devrim” için 5 milyar dolar harcadığı, Guatemala’da cinsiyet değişikliği ve “LGBT aktivizmi” için 2 milyon dolar, Mısır’da “turizmi finanse etmek için” 6 milyon dolarlık bir bütçe kullandığı dillendirilenler arasında...
Soft Power Faaliyeti: Amerikan Emperyalizminin yumuşak gücü olan USAID, kültürel bağlamda toplumlar üzerinde etki kurma yöntemiyle yardım faaliyetleri adı altında söz sahibi oldu, dediğini yaptırdı.
2023 seçimlerine USAID müdahalesi...
Ulusal Demokrasi Vakfı (NED) Başkanı Damon Wilson Amerika Birleşik Devletleri Senatosu Dış İlişkiler Komitesi’nin 28 Mart 2023’teki oturumunda 14 Mayıs 2023 seçimlerine müdahale ettiklerini, bunun için gizli bir örgütlenme içinde olduklarını ve isimlerini gizledikleri birtakım kuruluşlara para yardımları yaptıklarını yeminli ifadesiyle itiraf etmişti.
Hiç şüphesiz Türkiye’de; hangi yayın kuruluşları, yapımcılar, senaristler, gazeteciler, medya patronları, fenomenler, vakıf ve dernekler USAID ve SIDA ödeneği altında ise bir bir çıkartılmalı meydana...
Ayşe Barım’ın ifşa olmasıyla çökertilen yapı gibi TÜSİAD’ın devlete kafa tutmasının arkasında yatan gerçeklere kadar daha nice dosyanın açılacağı muhakkak...
Kaynak sorunu yaşadıkları ortaya çıkan medyascope.tv’nin kurucu yayın yönetmeni ve yazarı Ruşen Çakır’ın takipçilerinden yardım ister hale gelmesinin USAID ile bağlantısı ortada...
Özel, tarafından sokağa çağrılan ve son olarak boykota kadar sürüklenen halk kitlesiyle planlanan neydi? İç karışıklık neleri ört bas etmek üzere kurgulandı ise;
İmamoğlu soruşturmasından bağımsız şekilde araştırılmalı!
TRT ‘Teşkilat’ oyuncusu Aybüke Pusat gibi devlet kanalından beslenen birçok isim kitlesini YERLİ ÜRÜNLERE KARŞI boykota çağırdı. ABD tarafından fonu kesilenler Türkiye’yi boykot edecek kadar cüretkâr hale geldi. Aybüke isimli şahıs diziden atıldı.
USAID ve SIDA ile bağlantısı olanlar için gard çok daha erken alınmalı..
Netice itibariyle; ABD tarafından fonu kesilen USAID’in katılımcıları önümüzdeki süreçte agresif tavırlar sergileyecek, bu yalnızlık ve çaresizlik Türkiye iktidarına ve yargıya bir hayli yol gösterecek. Hatta daha ilerisini söyleyeyim USAID kararı ‘Terörsüz Türkiye’ idealine katkı sağlayacak birçok doneyi içinde barındırıyor olabilir.
Bununla ilgili birçok mevzu çok yakında gündeme düşecektir.