Paşasuyu'nun tarihi geçmişi; bugün ve gelecek arasındaki sürekli bağlantılı bir yoldur. Kanyondan geçerken bir ayağım bugünde, bir ayağım geçmişte, hayallerim ise gelecekte yol aldım. Bu yolda ben, Nikomedya'dan Roma'ya, Osmanlı'dan sonsuza kadar payidar kalacak olan Türkiye Cumhuriyeti'ne 21 kemerden geçerek su sağlamış kaynak içerisinde kaybolmayı seçtim…
Paşasuyu deyince aklımıza doğal ve kültürel iki değeri getirmeliyiz. Biri sonsuz döngüde oluşan 2 km’lik doğal bir kanyon, bir de en az iki bin yıllık su kanalı ve kemerler…
Paşasuyu nereden doğuyor?
Paşasuyu, İzmit’e bağlı Çubuklubala Köyü’nün kuzeydoğusundan 435 metre yükseklikten doğuyor. Tüm hikâye aslında burada başlıyor. Yine aslında tüm hikâye bütün akarsularda olduğu gibi bir damla suyun, diğer damlalarla birleşmesinden oluşuyor. Kuzey yönünde bir süre giden ana su kolu Nebihoca Köyü’nün alt kısmından Gökçeören Köyü’ne doğru güneybatı yönünde ilerliyor. Gökçeören Köyü’nün alt kısmından Paşasuyu Mesire Alanı’na kadar olan 5 km’lik bölümde civarda birkaç su kaynağı daha, ana su kaynağına katılıyor.
Büyülü bir kanyonu oluşumu
Paşasuyu Mesire Alanı’nın bulunduğu alandan itibaren kanyon yapısına dönüşen su kaynağı, zaman içerisinde oluşturduğu bu yapıdan 2 km daha ilerliyor. İşte benim yolculuğum suyun akışı yönünde ters ilerleyerek bu mesire alanında sona eriyor.
İzmit Körfezi’nde son bulan yolculuk
Kanyon bölgesinden Kapıkaya isimli bölgeden bağlık bahçelik alan oluşturan su kaynağı, Bıçkıdere Baraj Gölü’ne dönüşmeden, Hacıoğlu Köyü’nün altından geçerek 3 km daha yol alıyor. Bıçkıdere Baraj Gölü’nden sonra son yolculuk Kumla Deresi ile birlikte İzmit Körfezi’ne doğru oluyor.
Kapıkaya’da başlayan benim yolculuk hikâyem Paşasuyu’nun kanyon yapısının başladığı bölümün ismi ‘Kapıkaya.’ Tüm yıl yeşilliğini koruyan makiler arasındaki kısa patika yolun sonunda güzelliği ile büyüleyici bir havuza varıyor. Gökyüzü aynası Gökbüvet Karşımıza gelen havuz gibi olan derin gölün ismi ‘Gökbeğet’ yani ‘Gökbüvet.’ Yöre halkı arasında ‘Gökbeğet’ olarak isimlendirilen bölge, Anadolu’da birçok yerde ‘Gökbüvet’ olarak söyleniyor. Gökbüvet’ten sonra gökyüzünü görmek için epeyce bir yol almak gerekiyor. Çınar ağacının hükümranlığında süren bitki örtüsünün altında çok sayıda türler de yaşıyor. Dört mevsim su eksik olmayan kanyonun yine dört mevsim farklı renklerde güzelliği bulunuyor. Paşasuyu, dört mevsim güzelliği ile misafirlerine hep mutlu kılacak iklimler oluşturuyor. Büyük Şarlak Patika ve dere geçişi içeren rotanın üzerinde görmeye değer bir de şelale bulunuyor. Bölge halkı bu şelaleyi ‘Büyük Şarlak’ olarak isimlendirmiş, yani Büyük Şelale. Şelalenin büyüğü olur da küçüğü olmaz mı? Kanyon içerisinde, birçok küçük şelale bulunuyor. Tüm yolculuk kanyon içerisinde büyük-küçük şelaleler eşliğinde sürüyor. Şelalenin sağ yönünden tırmanmak mümkün. 500 metre daha gidildikten sonra kanyon yapı sona eriyor. Paşasuyu Kanyonu’nun hemen üst kısmında kanyona paralel giden, Bitinya döneminde inşa edilmiş bir su kanalı var. 21 kemerden oluşan bu suyolu Nikomedya antik kentinin su ihtiyacını karşılamak için yapılmış. Paşasuyu, Cumhuriyet Dönemi’ne kadar da İzmit’in içme suyu olarak da kullanılmış. İlgilisine not düşmekte yarar var. Paşasuyu dört mevsimlik bir kaçış rotası. Ancak bu rotanın en uygun geçiş zamanı Nisan ile Kasım ayları arası. Rota üzerinde içilebilir su kaynağı bulunmuyor…
