KÖRFEZ'İN EKONOMİ SARMALI
ABD Başkanı ilk yurtdışı seyahatinde ilk durağı Suudi Arabistan’a gider.
Ziyaretten yansıyan en önemli gelişmeler; 5 İslam ülkesinin ittifakı, teröre karşı 34 bin askeri güç ile İslam ülkeleri NATO’su.. Anlaşıldığı üzere prensipte anlaşıldı.
Yine yansıdığı üzere -ki sonradan yalanlandı- ABD ile Suudi Arabistan arasında imzalandığı ifade edilen 100 milyar dolarlık silah anlaşması.
Toplamda ise 10 yıla yayılan 350 milyar dolarlık anlaşma.. Ziyaretin ana ekseni elbette ekonomi oldu, aksi de düşünülemezdi.
Başkan Trump’ın Suudi Arabistan’da İslam dünyasına yönelik sarf ettiği, “teröristleri ülkenizden kovun” sözleri, 5 Haziran günü Suudi Arabistan, Bahreyn, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri, Yemen, Libya ve Maldivler’in de katıldığı 7 ülkenin, Katar’la tüm ilişkileri kesme kararıyla (Deniz, hava ve kara bağlantıları ile tüm Katarlı vatandaşların 48 saat içinde ülkeyi terk etmelerini de içeren malum karar) farklı bir anlam kazandı.
İlişkilerin kopmasına neden olarak ortaya atılan İhvan, Müslüman kardeşler ve DEAŞ’a mali destek gerekçelerine dayandırılan sert karar.
Mali boyutuyla Körfez Krizine baktığınızda bu sert karar karşısında empati yapabilirsiniz.
Doha’ya uçuşların iptali ile başlayan süreç; Havayolu şirketlerin uzun uçuş rotaları ile Katar ekonomisinde kısa vade de büyük kayıplara yol açacağı çok açık.
Katar Borsası hızlıca değer kaybetmeye ve petrol fiyatları artmaya başlaması ile ilk başta düşünülen ekonomik kriz olarak görülse de bu, sadece Katar’a ekonomi darbesi olarak düşünülmemeli.
Görmüşsünüzdür, Katar Havayolları CEO'su Akbar el Baker, ABD, Körfez ülkeleri ve Katar arasında yaşanan krizde Katar'a uygulanan abluka konusunda bir açıklamada bulundu. Kriz, Katar Havayolları'nı derinden etkilemiş, şirketin 18 bölgeye uçuş rotası kapanmış. Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri, Katar Havayolları'na hava sahasını kapatmakla yetinmemiş, ayrıca şirketin bu ülkelerdeki ofislerine de kilit vurmuştu.
“ABD oturup izlemek ve yangına körükle gitmek yerine, bu blokajı kırmayı denemek de lider olmalı.” ifadelerini kullanan Baker, “Trump hakkında yorum yapmayacağım. Büyük hayal kırıklığına uğradım. Havayolu ofislerini kapatmak medeni davranışa uymuyor. Sanki bir terör örgütüymüşüz gibi kapatıldık. 1944'te imzalanan anlaşma ihlal edildi. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü bu duruma müdahale etmeli ve bunun yasa dışı bir eylem olduğuna olanca gücüyle destek vermeli. Müşterilerimize geri ödeme yapmamıza dahi izin verilmedi" dedi.
Sadece bu örnek, bir şirketin dahi ne kadar yara aldığını ve içinde çalışan insanları derinden nasıl etkilendiğini görmek için yeter de artar.
Sanıyorum, Katar ile tüm ilişkileri kesme kararı alan ve Katar’a ihracat yapan tüm ülkeler de çuvaldızı kendisine batıracaktır. Neden derseniz, “bu karar kendilerine de büyük zarar verecektir.” diyebiliriz..
Katar, 2015 yılı itibariyle 25,2 milyon varil petrol rezervine, 24 trilyon 299 milyar metreküp doğalgaz rezervine sahip bir ülke.
Katar küresel çapta 90 milyar dolarlık hisse senedine sahip bir ülke. Ayrıca, kişi başı 74 bin 667 ABD Doları (GSYİH) ile dünyanın en refah içinde yaşayan insanlar sınıfında. Özetle, 2 milyon 235 bin nüfusa sahip küçücük bir ülkenin sarmalı herkese yara verecektir.
Gelin kısa vadeli süreçte neler yaşanabileceğine bakalım:
Bundan böyle,
—Suudi Arabistan ve BAE 2015 yılında gerçekleştirdikleri 310 milyon dolarlık ihracattan yoksun kalacaklar.
—Katar’a bağlı Al Jazeera televizyonun 7 ülke ile lisansları iptal sürecine girecek, binlerce çalışan işsiz kalacak.
—Emirates ve Qatar Havayolu şirketi 7 ülkeye giriş - çıkış yapamayacak.
—7 ülkeye ait Katar menşeili Bankalar ve Katarlı ortakları ile anlaşmalar feshedilecek.
Mısırlı milyoner Nakip Saviris gibi Katar karşıtı yatırımcılar Katar’daki yatırım yapan şirketlerin geri çekilmesi için çağrı yaptı. Yapmaya da devam edecek.
Her şey gelir geçer, karşı saflarda duran taraflar her an değişebilir.
Türkiye de çok fazla Katarlı yatırımcı var.
Bizim Ortadoğu’daki rolümüz çok büyük. Hakkaniyetli ve sağduyulu davranarak çok dikkatli olmalıyız.
