ŞU DOPİNG MESELESİ!
Dopingin var olduğu yıllardan beri tanımı; bir spor yarışması sırasında, vücuda üstün güç ve devinim sağlamak amacıyla, yarışmadan önce kullanılan, güçlendirici, var olan bedensel özellikleri değiştiren ya da performansı çok arttıran, kasları uyarıcı ilacın kullanılmasıdır.
Dünya sporu bilimsel gelişmenin peşine takılmış giderken, doping denen illet de sporun en yakın arkadaşı olmuş gibi. Bu konuda, özellikle bireysel sporlarda daha fazla rastlanan dopingle ilgili olarak çok yoğun ve baskın önlemler alınıyor olmasına rağmen çok önemli spor organizasyonları sırasında ve sonrasında hep gündemdedir.
İlk tanımından sonra dünyada giderek tam organizasyon haline dönüştürülen ve her şekliyle disipline olan, başta bireysel ve takım sporlarındaki önemi dikkatle izlenmeye başlanmış ve doping denen bu maddelerin yarışan sporcular tarafından yarışma öncesi her ne şekilde olursa olsun kullanılması kesinlikle yasaklanmıştır.
Dopingin ilk resmi tanımı 1963 yılında yapılmıştır. Buna göre doping; sporcu ya da oyuncuların yarışma sırasında veya oyuna hazırlanırken spor ahlâkına yakışmayacak şekilde performanslarını yapay olarak artıracak ve sporcunun fiziksel ve psikolojik sağlığına zarar verecek madde veya başka olası yöntemleri kullanmasıdır.
Dopingin tanımı çok eski dönemlere kadar uzanmaktadır. İlk doping izlerine M.Ö. 3. yüzyılda yapılan olimpiyat oyunlarında rastlanmaktadır. Bu dönemde sporcuların hızlı koşabilmek için mantar yedikleri bilinmektedir.
Romalılar döneminde savaş araba yarışlarında atların daha hızlı koşabilmeleri için atlara su ve bal karışımı hydromel adı verilen bir sıvı içirilirdi. Tarihi kayıtlarda Güney Amerika yerlilerinin koka filizlerini çiğnedikleri görülmektedir.
Modern çağdaki ilk dopinglere 19. yüzyılda yüzücü ve bisikletçilere rastlanmaktadır. Modern olimpiyat oyunlarının başlamasıyla beraber sporcular arasında madde kullanımı hızla yaygınlaşmış ve günümüze kadar olimpiyat oyunlarında çok sayıda bu zararlı madde tespit edilmiştir. Doping, bireysel tüm spor yarışmalarında da yarış sırasında performansın artırılması için zaman zaman rastlanabilen ve bazı sporcuların başvurabildikleri performans artırıcı bir yöntemdir.
Doping, "Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) tarafından yasaklanmış madde veya yöntemlerin sporcu tarafından bilinçli veya bilinçsiz olarak kullanımı" diye tanımlanmaktadır. Sporcuyu bu çeşit maddeleri veya yöntemleri kullanmaya yönlendirmek veya onlara yardım etmek spor ahlakına aykırı olup, dopingle ilgili bir suç olarak sayılmaktadır.
Dopingin yasaklanmasının ana nedeni, sporun temel prensiplerine aykırı olmasıdır.
Doping, aynı zamanda, sporcuları performanslarını artırmak için yasaklanmış maddeleri ve yöntemleri kullanmaları ile elde edecekleri haksız avantajlardan, bazı maddeler ile yöntemlerin neden olabileceği yan etkilerden korumak için yasaklanmıştır.
Doping olarak belirlenen bir çok ilacın tıbbi amaç dışında sporda kullanımları yasaktır.
Doping Dünya Anti-Doping Ajansı (VADA) tarafından kontrol edilir. Dünya Anti-Doping Ajansı (VADA) Kasım 1999’da, dopingsiz sporu yücelten ve teşvik eden bir vizyon ile oluşturulmuştur.
VADA, eğitim, danışmanlık, araştırma ve öncülük yoluyla ulusal ve uluslararası
düzeyde dopinge karşı savaşı desteklemek ve koordine etmek için çalışmaktadır. Bunun yanında, küresel araştırma programlarına öncülük yapar. Bu programları koordine ederek, yasaklı madde ve yöntemlerin araştırılmasını yapar.
WADA programı, uluslararası federasyonlar ve ulusal dopingle mücadele kuruluşları tarafından yürütülen kontrolleri takip eder, denetler..
WADA, 1 Ocak 2004’ten itibaren, laboratuvarları akredite etmeye ve Yasaklı Maddeler Listesi’ni hazırlamaya ve yayımlamaya başlamıştır.
Türkiye’de ise; Uluslararası Anti Doping Ajansı’nın (WADA) uluslararası müsabakalardan men etme tehdidi sonuç verdi. Türkiye Anti Doping Ajansı (TADA) kurularak, dopingle mücadele VADA merkezli olarak yürütülmeye başlandı.
Dopingi ve ülkemizi etkileyen doping olaylarını anlatmaya devam edeceğiz.
