PARİS İKLİM ANLAŞMASI MAREKEŞ'DE
Geçen yıl aralık ayında COP21 zirvesinde kabul edilen Paris İklim Anlaşması, 4 Kasım 2016 tarihi itibariyle yürürlüğe girdi. Paris İklim Anlaşması’nın bundan sonraki süreçte nasıl uygulanacağının ve uygulama kurallarının nasıl tespit edileceğinin tartışılacağı COP22 (Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 22’nci Taraflar Konferansı), pazartesi günü Fas’ın Marakeş kentinde başladı. 18 Kasım tarihine kadar sürecek olan iklim zirvesinde çok sayıda konunun masaya yatırılması bekleniyor.
Bu konuda uzman gazeteci arkadaşım Pelin Cengiz’den detayları aldım ve söylediklerine sizlerin de dikkat çekmenizi istedim.
Hatırlanacağı üzere uluslararası kamuoyu iklim değişikliği ile etkin bir şekilde mücadele edebilmek için 12 Aralık 2015 günü Paris’teki İklim Zirvesinde yeni bir anlaşma metni üzerinde uzlaşmıştı. Anlaşmanın küresel ısınmanın bu yüzyılın sonuna doğru yaşanacak 2 derecelik artışın önüne geçip geçemeyeceğiyle ilgili epey tartışma yaşandı, çeşitli eleştiriler yapıldı. Çünkü, ülkelerin katkılarının aslında yetersiz kaldığı biliniyor. Ancak, her şeye rağmen geçen bir yıldaki gelişmelerden, anlaşmanın olumlu etkilerinin de yaşandığını gözlemlemek mümkün.
Temel olarak, dünyada COP21 sonrası enerji alanında dikkate değer bir değişimin başladığı, bu değişimin gerisinde kalan özellikle kömür başta olmak üzere fosil yakıtlara dayalı enerji sektörünün finansal risklerle karşı karşıya olduğu, yenilenebilir enerjiye geçişte dünyada önemli dönüşümler yaşandığı görüldü. Mevcut duruma daha detaylı bakabilmek, hem COP21 sonrası süreçte neler yaşandığını hem de COP22’den beklentilerin ne yönde olduğunu görmek için durumu dört başlıkta özetledik.
Paris Anlaşması nasıl yürürlüğe girdi ve neden önemli?
● Paris Anlaşması’nın yürürlüğe girmesi için geçilmesi gereken iki eşik vardı: Küresel sera gazı salınımının toplamda en az % 55’inden sorumlu 55 ülkenin anlaşmayı onaylaması gerekiyordu.
● Bugüne dek Paris Anlaşması 192 taraf ülke tarafından imzalandı. 94 ülke anlaşmayı onayladı ya da farklı şekillerde anlaşmaya katıldı. Tüm bu ülkeler, küresel sera gazı salınımlarının %66’sından sorumlu.
● Paris Anlaşması’na taraf olan ülkelerin ilk toplantısı (CMA1) Fas’ın Marakeş kentinde yapılan COP22 İklim Zirvesi’yle aynı tarihlerde gerçekleşecek. Anlaşmanın yürürlüğe girmesiyle CMA (Paris Anlaşması Tarafları Toplantıları), anlaşmanın sabit, usule dair, yönetimsel ve operasyonel meseleleri için yönetim kurulu işlevi görüyor olacak.
● Paris Anlaşması’nın bu kadar erken yürürlüğe girmesi çoğu insan tarafından mümkün görünmüyordu. Anlaşmanın son taslağı oluşana kadar, anlaşmanın 2020’ye kadar yürürlüğe girmesine izin verilmesi gibi bir seçenek yoktu.
2. Marakeş’teki konferansta tartışılacak konular
● Paris Anlaşması iklim değişikliği konusunda atılacak adımlar için daha net bir yol haritası sunmuş olsa da, hala çözümlenmesi gereken pek çok detay var. Bunlar Marakeş’te CMA1 sırasında konuşulacak.
● Anlaşmanın yürürlüğe girmesiyle müzakereler, “Paris Anlaşması Tarafları Toplantıları” (CMA) altında devam edecek. Ancak, bu müzakerelerde sadece anlaşmayı onaylayan ülkeler yer alabilecek. Bu durum pek çok ülkenin, Paris Anlaşması’nın teknik taraflarıyla ilgili gelecekte yapılacak tartışmalardan uzak kalma endişesi yaşamasına neden oldu.
● Fransa ve Fas bu konuda bir belge yayımladı. Seçeneklerden biri CMA’yı acilen askıya alıp, anlaşmayı onaylamış olsun ya da olmasın tüm tarafların katılımıyla devam etmek.
● Fas’ta gerçekleşecek İklim Zirvesi, 2018’de yapılacak büyük zirve öncesinde büyük bir adım. 2018’de zirve, en azından bazı ülkeler için 2025/2030 sera gazı azaltım hedeflerini arttırmak için ilk fırsatı sunacak.
● Fransa ve Fas tarafından, Marakeş zirvesi için resmi olarak tanımlanan öncelikler şu şekilde: Gelişmiş ülkelerin 2020’ye dek iklim finansmanına yılda 100 bin dolar sağlama taahhütleri için yol haritası sağlanmasına odaklanılarak, 2020’den önce tüm tarafların sera gazı salımı azaltımı ve uyum konusunda attığı adımların güçlendirilmesi ve 2020 öncesi ve sonrası için finans, teknoloji ve kapasite artırımı desteklerinin harekete geçirilmesi.
● Dünya Kaynakları Enstitüsü (WRI) iklim değişikliğiyle ilgili Marakeş’te irdelenmesi gereken 5 konu belirledi:
I. Gelişmekte olan ülkeler için 2020’ye kadar yılda 100 milyar dolarlık iklim finansmanı hedefini karşılamak için teminatlar verilmesi,
II. 100 milyar dolar hedefinin neleri kapsayıp kapsamadığının netleşmesi,
III. İklim finansmanının nasıl raporlanacağı konusunda anlaşılması,
IV. İklim değişikliğine uyum için harcanan finansmanın oranının arttırılması,
V. 2020’de süresi dolacak olan İklim Değişikliği Uyum Fonu’nun yenilenip yenilenmeyeceğinin tartışılması
3. Paris Anlaşması’nın olası politik/ekonomik sonuçları
Bu bölüm için Araştırma Birimi’nin hazırladığı faydalı brifingler:
● Paris Anlaşması imzalandığından beri gerçekleşen değişiklikler hakkında brifing
● Yenilenebilir enerjilere geçiş hakkında brifing
