Türkiye son yirmi yılda pek çok alanda olduğu gibi kültür alanında da önemli merhaleler kat etmiştir.

Kültür politikaları, bir milletin geçmişinden gurur duyan ve geleceğe ümitle bakan insanlardan oluşmasının başta gelen belirleyicilerinden biridir.

Türkiye son yirmi yılda pek çok alanda olduğu gibi kültür alanında da önemli merhaleler kat etmiştir. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan, 3. Milli Kültür Şurası’ndaki konuşmasında “Kültürün her alanında birikimimizi sahiplenecek, değerlerimizi yaşatacak çalışmaları ön plana çıkarmalı ve desteklemeliyiz." diyerek, Türkiye’nin kültür alanındaki istikametini göstermişti. Son 20 yıldır bu doğrultuda ilerleyen Türkiye artık dünyaya özgüvenle bakan, kültürel anlamda da öncü ve yön veren bir ülkedir.

Türkiye’de artık toplumun tüm kesimleri, kültürel anlamda kendini rahatça ifade edebilmekte, farklılıklar zenginlik olarak kabul görmektedir. Son 20 yılda, Cumhuriyet tarihinde görülmemiş kültürel ve siyasal açılımlar gerçekleşmiştir.

Güçlü ve Büyük Türkiye Yolunda Kültür Politikalarımız

Kültür ve Turizm Bakanlığı kültür politikalarının temelini, kültürün, milli birlik ve beraberliğin ana unsuru olarak konumlandırılması oluşturuyor. Kültür, çok zengin bir toplumsal dokuya sahip olan Türk toplumundaki renklerin iç içe geçtiği bir ebru deseni olarak tanımlanıyor. Bu canlı renkleri korumak için de dört ana unsur öne çıkarılıyor:

- Kültüre erişim ve katılım imkanlarını artırılması.

- Kültür endüstrilerinin desteklenmesi,

- Kültür mirasının sürdürülebilir politikalarla korunması ve gelecek nesillere aktarılması.

- Türk kültürünün dünya çapında görünürlüğünün ve bilinirliğinin artırılması.

Kültür ve sanata dair özellikle son 20 yılı kapsayan veriler, bu alanda yaşanan atılımların ve elde edilen başarının somut göstergeleridir. Bu süreçte hem nitelik hem de nicelik açısından büyük bir sıçrama yaşanmıştır.

Ülke sathındaki kültür merkezi sayısı, 20 yıl öncesine göre üç katına çıkarak 125’e, bakanlığa bağlı müze sayısı 222’ye, gezilebilir örenyeri sayısı 145’e ulaştı. Mayıs 2023 itibariyle bakanlığın 1.277 kütüphanesine ilaveten, 75 gezici kütüphane aracı ile kütüphanesiz yerlere de kütüphane hizmeti götürülüyor. Sahne sayısı 4 kat artarak 83’e ulaşan Devlet Tiyatrolarının sahnelediği oyunların yarısından fazlasını, artık yerli oyunlar oluşturuyor. 20 yıl içinde bakanlık tarafından bilimsel yöntemlerle, toplam 9328 kültür mirası restore edildi. 2014 yılında kurulan Yazma Eserler Başkanlığı, bu süre içinde 1.423 nadide elyazmasının restorasyonunu gerçekleştirdi ve 17.509 yazma eseri koleksiyonuna kattı. Bakanlık girişimleriyle, yurtdışına kaçak yollarla kaçırılan eserlerin iadesinde önemli bir başarı oranı yakalandı. 20 yılda toplam 9.042 eserin iadesi sağlandı.

Kültürümüz Dünyayla Buluşuyor

Kültürel diplomasi, dünyada söz sahibi bir ülke olmanın ve dünya barışına katkıda bulunabilmenin önemli politika unsurlarından biridir. Kültür ve Turizm Bakanlığı, bu toprakların medeniyetine uygun bir ruhla, insani değerleri önceleyen kültürel diplomasi faaliyetleri yürütüyor.

Bakanlık kültürel diplomasiyi, diğer toplumlarla iletişim kurabilmenin en iyi yollarından biri olarak kabul ediyor. Bu bağlamda sahip olduğumuz değerlerin tanıtan etkinlikler düzenliyor, iş birlikleri geliştiriyor, insani yardım sağlıyor ve 55 ülkedeki 66 Yunus Emre kültür merkeziyle Türkçe eğitimi programları yürütüyor.

Pek çok ülkeyle karşılıklı kültür yılları düzenleniyor. Diğer yandan, UNESCO nezdinde, 2019 Bilge Tonyukuk Anıtı’nın Dikilişinin 1300. Yıl Dönümü, 2022 Süleyman Çelebi’nin Vefatının 600. Yıl Dönümü, 2023 Âşık Veysel’in Vefatının 50. Yıl Dönümü gibi medeniyetimizin önemli unsurlarının öne çıkarıldığı anma yıllarının düzenlenmesi sağlanıyor.

Bakanlığın girişimleriyle, ülkemizin UNESCO Dünya Miras Listesi’ndeki varlık sayısı 19’a ulaşmıştır. Ayrıca geçici listeye 84 kültür varlığı, Dünya Belleği programında ise 7 değer kaydettirilmiştir. Bakanlıkça, Geleneksel Türk Okçuluğu, Türk Kahvesi ve Geleneği, Karagöz gibi, UNESCO Somut Olmayan Miras Listesi’ne kaydettirilen unsur sayısı 25’e çıktı. Bu listeye en fazla unsur kaydettiren 3 ülkeden biriyiz.

2010 yılında kurulan Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığının “Türkiye Bursları”yla 23.159 yabancı öğrenci ülkemiz üniversitelerinden mezun oldu. Bu program, dünyanın dört bir yanında, Türkiye dostu eğitimli insanın yetişmesini sağlıyor.

62 yurtdışı temsilciliği ile 170 ülkede faaliyet gösteren Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA), son 10 yılda, özellikle Türk-İslam tarihine ait kültürel mirasa öncelik vererek, yurtdışındaki 104 eseri restore, 432 kültürel tesisi inşa ettirmiş ve insani yardım sağlamıştır. TİKA’nın Moğolistan’da Orhun Yazıtları’nın da sergileneceği Bilge Tonyukuk Müzesi ile tarihi Hicaz Demiryolu’nun Amman istasyonunda müze kurulması gibi çalışmaları, güçlenen Türkiye’nin başarabileceklerine iyi birer örnek teşkil etmektedir.

Türk edebiyatının dünyaya açılması yolunda bir milat sayılabilecek olan TEDA Çeviri ve Yayın Destek Programı ise bakanlığın yürüttüğü en önemli uluslararası kültür projelerinden biridir. 2005 yılında başlatılan bu programla 3.626 Türkçe eser 61 farklı dile çevrilip yurtdışında yayımlanmıştır.

Kültür ve Turizm Bakanlığının görev alanlarının sınırlarını çizmek kolay değildir. Tıpkı kültürün tanımında olduğu gibi, insan hayatını ilgilendiren hemen her konu bu alana dahil edilebilir. Bakanlık bu bilinçle, vizyonunu sürekli genişletiyor, iş birlikleri geliştiriyor, uzmanlık ve kapasite artırma yolunda yoğun biçimde çalışıyor.