Tek haneli enflasyon ne zaman?
Mart ayından beri uygulanan sıkı para politikası ve uygulanan ekonomik programı ay ay yakından takip ettik. Yaz mevsimi, sonbahar mevsimi bir türlü düşmeyen enflasyon oranı beklentileri de geciktirdi. 2024'ü kapattığımız bu son günlerde gözler yine piyasalar ve ekonomi de. Çok önemli bir haftayı bitirdik. Önce yüzde 30 artış ile çalışanların beklentilerinin altında kalan 22.104 TL'lik 2025 yılı Asgari Ücret açıklandı. Sonra Merkez Bankasından beklenen açıklama geldi ve politika faizi 250 baz puan indirildi. 2024 yılı son yazımda Asgari Ücret, Merkez Bankası Faiz İndirimi ekseninde enflasyon oranı ekonomiyi ve piyasalara bir göz atalım…
2025 YILI ASGARİ ÜCRET TUTARI
İşçi-İşveren ve çalışanları kapsayan geniş bir kesimin merakla beklediği asgari ücret tutarı açıklandı. 27/12/2024 tarihli ve 32765 sayılı Resmi Gazete'de "Asgari Ücret Tespit Komisyonu Kararı" yayımlandı. Buna göre, 01.01.2025 tarihinden itibaren uygulanacak asgari ücret tutarı; brüt 26.005,50 TL, net 22.104,67 TL olarak belirlendi. Asgari Ücret açıklandığına göre Sosyal Güvenlik Primleri ne oldu? 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 82. maddesine göre, bu kanun gereğince alınacak primlerin hesabına esas tutulan günlük kazancın alt sınırı, asgari ücretin otuzda biri, üst sınırı ise bu tutarın 7,5 katı olarak hesaplanıyor. Buna göre, 2025 yılında SGK aylık tavan ve taban tutarları 2025 yılı için aşağıdaki gibi oldu; SGK Taban Ücreti (Aylık Kazanç Alt Sınırı) 26.005,50 TL SGK Tavan Ücreti (Aylık Kazanç Üst Sınırı) 195.041,40 TL
MERKEZ BANKASI FAİZİ İNDİRDİ
Merkez Bankasının 2024 yılının son 8 ayında yüzde 50 oranında sabit tuttuğu politika faizi nihayet aralık ayında değişti. En son 22 ay önce faiz indirimi gerçeklemiş, Şubat 2023'te yüzde 9,5'ten yüzde 8,5'e politika faizi indirilmişti. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), perşembe günü yaptığı açıklamada 2024 yılının son faiz kararında 250 baz puan indirime giderek, politika faizini yüzde 47,5'e çekti. 2024 Mart ayında politika faizini yüzde 50'ye yükselten Merkez Bankası, sonraki 8 ayda faizi yüzde 50'de sabit tutmuştu. Konuyla ilgili Merkez Bankasının 250 baz puan faiz indirimi hakkında düşüncelerimi aktarayım; Son faiz indiriminin Şubat 2023'te yüzde 9,5’dan 58,5’a indirildiğini göz önüne alırsak Merkez Bankasının aralık ayındaki faiz indirimine ilişkin karar metnindeki detaylar önemli. Metni incelediğimizde, Merkez Bankasının enflasyona ilişkin kaygıların giderildiği mesajı dikkat çekiyor. Enflasyon ana eğiliminde nispeten iyileşmeden bahsetsek bile mevcut enflasyon konusundaki artma beklentisi ve fiyat hareketlerinin dezenflasyon riski yaratabileceğini düşünüyorum. Mevcut ekonomi politikalarının ve sıkı para politikasının olumlu sonuçlar vermesinin gecikmesinin yaratmış olduğu sonuç olarak aralık ayında yapılan 250 baz puanlık faiz indiriminin erken olma riskinin de bulunduğuna dikkat çekmek istiyorum. Yıl içindeki yazılarımda Merkez Bankasınca Politika Faiz İndiriminin şartlar oluşursa aralık ayında gelebileceğini bakın nasıl yazmıştım; Yaz aylarını bitirirken tek soru Politika Faizinde İndirim bu yıl olacak mı idi? Enflasyonda kritik bir dönemece girdik, yıllık enflasyonun yüzde 68’den yüzde 51’e gerilediği bu koşullarda dahil politika faizi indiriminin hâlâ gerçekleştirilemeyeceğini vurguladı. “Faiz indirimini yıl sonuna kadar görebilecek miyiz?” sorusunun ekonomi kulislerinde sorulmaya devam ediyor. Kasım veya aralık ayında politika faizinde bir indirim görebileceğimizi öngörüyorum. Ancak Merkez Bankası’nın enflasyon için koyduğu yüzde 38 hedefine ulaşılabilmesi için 4 ayın kaldığını ve kaldığının altını çizelim. Eylül ayında enflasyon için baz etkisinin sonuna gelindi. Merkez Bankasının yüzde 38 oranındaki enflasyon hedefinin tutması için geri kalan aylarda yüzde 1,13'lük enflasyon oranının yakalanması gerekiyor. Ancak, büyümeye ilişkin de durgunluğun yaz aylarında başladığını ve devam ettiğini hatırlatmakta fayda görüyorum. Yıl sonunda enflasyon tahminim 43-44 bandında olacak Merkez Bankasının hedeflediği yıllık enflasyon oranı olan yüzde 38'in tutturulabilmesi için aylık enflasyonu yüzde 1,3 düzeyinde seyretmesi gerekiyor. Şahsi öngörüm; yıl sonu enflasyonunun 43-44 bandında olacağı yönünde olacağını tahmin ediyorum. Ekonomi için bir slumpflasyon, yani enflasyon içinde küçülme tehlikesi olup olmadığını değerlendirecek olursak; henüz ekonominin slumpflasyona girmediği, fakat stagflasyonda, yani enflasyon içinde durgunluk sürecinde olduğunu vurgulayalım. Enflasyonda istenilen rakamlara yaklaşılamaz ve dezenflasyon sürecine girilemezse yıl sonu için slumpflasyon tehlikesinden söz edilebileceğini belirtmiştim.
BANKA KREDİLERİ NE OLACAK?
TC Merkez Bankasının politika faizini yüzde 47,5'e çekme kararı, banka kredilerine olan talepleri de artırabilir. Faiz kararı öncesi hali hazırda konut kredi faizlerinde indirime giden bankaların karar sonrası faiz oranlarını daha da aşağı çekmesinin muhtemel olduğunu düşünüyorum. Şimdi burada önemli bir hususun altını çizeyim; Eğer Merkez Bankası enflasyon hedefini yukarı yönde revize etmek zorunda kalırsa bu durumda Aralık 2024'te yapılan faiz indiriminin de erken olduğunu sonucunun doğabileceğini belirtmek isterim.
PPK 2025'TE 8 TOPLANTI YAPACAK
TC Merkez Bankası 2025 için açıkladığı para politikası metninde Para Politikası Kurulu'nun (PPK) önceden açıklanan takvim çerçevesinde önümüzdeki sene yılda sekiz toplantı yapacağını bildirdi. Yani 2025'te faiz kararı için sekiz kere toplanılacak. Tarihleri ise dört gün içinde açıklanacak. Enflasyon raporu ise senede dört defa yayınlanmaya devam edecek ve bilgilendirme toplantıları da yapılacak. Yayımlanan takvime göre gelecek yıl 8 PPK toplantısı gerçekleştirecek Banka, 8 PPK toplantı özeti, 4 enflasyon raporu ve 2 finansal istikrar raporu açıklayacak. Buradan da şunu söyleyelim; 2025 yılında toplantı sayısının 12'den 8'e düşürülmesi daha yüksek oranda faiz indirimi getirebilir. Aralık ayında beklentinin üzerinde bir baz puanla indirime gidilmesi Ocak ve Şubat 2025 aylarında da indirimin devam edebileceğini gösteriyor. Faiz indirimi kararıyla birlikte koridor da 300 baz puandan 150 baz puana indirildi. Yani hem alt hem de üst koridorda bir daralma var. Asgari ücrete ilişkin yüzde 30’luk artış kararının aniden öne çekilmesinin ekonomi politikalarındaki kararlılık duruş mesajının verilmesinin aralık ayında beklentinin üzerinde bir faiz indirimin gelmesinde etkili olduğunu söylemeliyim. Zaten Merkez Bankası son kasım ayındaki politika faizini yüze 50 oranında sabit bıraktığı toplantıda faiz indirimi geleceğinin mesajını net olarak vermişti. Asgari Ücretteki yüzde 30 oranındaki zammı da birlikte değerlendirdiğimizde; 2025 yılında vergi, harç ve cezalar için yeniden değerleme oranı yüzde 43,93 olarak belirlenirken, 2024 yılı enflasyonu yüzde 45 düzeyindeyken, Asgari ücretteki artışın yüzde 30 olması çalışan kesim için şartları iyice zorlaştıracak Ekonomi politikaları ile daha da artan düzeyde bir sıkı para politikasının mevcut faiz oranını daha da indirirken çok daha temkinli olmalıyız. 2025'te zor ve kritik bir döneme girdik. Uygulanan bu sıkı para politikası ve faiz indirimleri ile 2025 yılında enflasyonun yüzde 30'un altına inmesinde oldukça yol katedilmesi gerekeceği düşüncesindeyim.
