DERDİNİZİ DOKTORA ANLATIRKEN...

Anamnez, hastanın ayrıntılı öyküsünün alınması anlamına geliyor. Doktorların sağlık geçmişleriyle ilgili yönelttikleri sorulara hastaların verdiği yanıtlar doğru teşhise varılmasında son derece önemli.

. Hastanın yakınmaları nelerdir?
. Ne kadar zamandır bu belirtilerden şikayetçi?
. İlaç almasını gerektiren bir kronik hastalığı var mı? Hangi ilaçları kullanıyor?
. Ailede kalp ya da kanser hastası bulunuyor mu?
. Sigara içiyor mu?
. Alkol alıyor mu?
. Son zamanlarda iştahsızlığı var mı? Diyet yapmadığı halde kilo verdi mi?

. Ağrısı ne zamanlar oluyor? Ağrının özelliği nedir?

Doktorlar bir hastayla ilk görüşmelerinde altta yatan sağlık problemlerini bulabilmek amacıyla işte bu tür sorulardan faydalanırlar. Her hastaya yöneltilen bazı temel sorulara ilaveten uzmanlıklarına ve kişide şüphelendikleri rahatsızlıklara göre detaya girerler. Hastanın hekimine sağlık geçmişi ve kendisini muayene olmaya getiren yakınmalar konusunda doğru bilgi verebilmesi son derece önemlidir. Çünkü hastaların anlattıkları, hekimlerin ön tanıda bazı sağlık problemlerine doğru yönlendirir. Bazı alternatiflerin ise elenmesine yol açabilir. Dolayısıyla hastanın ağzından çıkan her söz, doktoruna verdiği bir bilgi son derece değerlidir.

GEREKSİZ DETAYLAR VEREN HASTALAR...

Hastaların psikolojilerine, kişiliklerine ve eğitim durumlarına göre hekimlerinin sorularını farklı biçimlerde algılayıp yanıtladıkları da bir gerçek. Mesela konuşurken gereksiz ayrıntılara giren bir grup hasta; şikayetleriyle ilgili önemli konuları söylemeyi unutabiliyor. Kısıtlı muayene süresi içinde lüzumsuz bir sürü detay arasında doktorların da kafası karışıyor. Bir de hekimlerin sorularına abartılı ya da yanlış yanıtlar veren hastalar var. Bu iki gruba giren hastaların doktorlarıyla yaşadığı iletişim sorunlarına bizzat şahidim. Nasıl mı? Annem, doktoruyla konuşurken gereksiz ayrıntıların dipsiz kuyusundan bir türlü çıkamayan bir hastadır. Mesela tiryaki olduğu zamanlarda bir doktor anneme ‘Sigara kullanıyor musunuz?’ diye sormaya görsün! ‘Doktor Bey, en büyük hatam bu’ diyerek söze girerdi. Aslında iki defa bıraktığını,1970’li yılların sonunda dilinde çıkan yara nedeniyle sekiz ay sigara içmediğini belirterek başladığı konuşması giderek dallanır budaklanırdı. Kendisini suçlardı, neden bırakamadığını anlatırdı. Konu bir türlü ne kadar yıldır, kaç paket içtiğine gelemezdi. Bazı hekimler konuyu toparlamak için birkaç kez araya girse de, 3-4 dakikadan önce annemden doğru yanıtı almak mümkün olmazdı.

İşte, hekim-hasta iletişiminde yanlış anlamalara, bazı konuların atlanmasına yol açabilecek bir hata! Eğer bir hasta 20 dakikalık ideal muayene süresinin dört dakikasını hekiminin yönelttiği soruya harcıyorsa, gereksiz detaylarda boğuluyorsa doktorun vay haline! Tabii hastaya ayrılması gereken standart muayene süresinden bahsediyorum ben. Çoğu hastanede muayene sürelerinin 10 dakikayı bile geçmediği düşünüldüğünde, hastanın doktorunun bir sorusuna böyle detaylı yanıt vermesinin yaratacağı sıkıntıyı düşünün. Hekimin böylesine uzun yanıtın içindeki bir cümlede geçen önemli bir bilgiyi atlama riski olabilir. Dağınık ve uzun konuşan hastalar doktorlarının da dikkatini dağıtabilir. Neyse ki annem sigaraya elveda diyebilme başarısı gösterdi de, gittiği hekimler üç-dört dakika gibi önemli süreyi alan bir yanıttan kurtuldular. Ancak şimdi de doktorlarla görüşmesi konu ‘diyete ve aşırı kilo’ konusuna gelince tıkanıyor.

HEKİMİNİZLE İLK GÖRÜŞMEDE NELERE DİKKAT ETMELİSİNİZ?

. Doktorunuza yakınmalarınız hakkında söylemek istediklerinizi ve sormanız gereken soruları unutma ihtimalinize karşı bir kağıda not edebilirsiniz.

. Muayene sürenizin sınırlı olduğunu ve sizden sonra randevusu olan başka hastalarının da hekiminizi beklediğini aklınızdan çıkarmayın.

. İlk görüşmede hekiminiz hem ayrıntılı sağlık geçmişinizi alacak, hem de sizi dikkatle muayene edecektir. Bu nedenle doktorunuzun sorularını yanıtlarken lüzumsuz detayları bir kenara bırakın.

. Hekimle görüşmenizde öncelikle şikayetlerinize odaklanın. Sizi bir doktora muayene olma ihtiyacı hissettiren yakınmalarınızı ayrıntılı olarak iyi tanımlayın.

. Doktorunuzun sorduğu soruyla ilgili eksiksiz, doğru bilgiler vermeye çalışın.

. Daha önce yaptırdığınız incelemelerle ve tahlil sonuçlarıyla ilgili sağlık arşivinizi de yanınızda getirmeyi unutmayın. Yaptırdığınız son tetkikleri mutlaka yanınızda bulundurun.

. Sağlıkla ilgili tüm raporlarınızı tarihe göre dizin.

. Çok eski sonuçlar doktorunuzun evrak yığını arasında kaybolmasına yol açabileceğini aklınızdan çıkarmayın.

. Eğer geçmişte ameliyat ya da patoloji gerektiren bir işlem geçirdiyseniz, raporları yanınıza almayı unutmayın.

. Hekiminiz size kullandığınız ilaçları sorduğunda muayene heyecanıyla hatırlayamayabilirsiniz. Bu nedenle aldığınız ilaçların isimlerinden, dozlarından ve alınma zamanlarından oluşan bir liste de mutlaka yanınızda olsun.

. Doktorunuzun size yönelttiği sorularda kullandığı bazı kavramları anlamazsanız, çekinmeden ne demek istediğini sorun.

. Hekiminizin neyi sorduğunu tam anlamadan vereceğiniz yanıtların tanı aşamasında doktorunuzun da kafasını karıştırabileceğini göz ardı etmeyin.