Enflasyon Muhasebesinin gündeme geldiği andan itibaren bilanço, düzeltme işlemleri, parasal olmayan kıymetler, Geçici Vergide uygulanacak mı, vergi çıkacak mı soru ve tartışmaları hep gündeme geldi. Bu ortamda 2023 yılı kurumlar vergisi beyannameleri verildi. Şimdi gündem 2024 yılı 2.Geçici Vergi Beyannamesinde Enflasyon Muhasebesi uygulanacak mı, ertelenecek mi? En son 2001 krizinin ardından devreye giren, işletme bünyesindeki parasal olmayan kıymetler üzerinde enflasyonist etkinin ortadan kaldırılarak değerinin güncellenmesini sağlayan “enflasyon muhasebesi” 20 yıl aradan sonra yeniden ülkenin gündemine geldi. Son birkaç yıldır yeniden hatırladığımız enflasyon düzeltmesi ve uygulaması için 2024 yılı Geçici Vergi döneminde uygulanması halinde şirket sahipleri ve çalışanları, meslek camiasını, mükellefleri ve İdareyi yoğun mesaili günler bekliyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) tarafından açıklanan Haziran/ 2024 ayına ilişkin verilere göre Yİ-ÜFE’deki bir önceki yılın aynı ayına göre artış % 50.09 olarak gerçekleşmiş, son 36 aylık dönemdeki artış ise % 402.24 olarak hesaplanmıştır. Yurt içi-ÜFE’de, içinde bulunulan dönem dahil son üç hesap döneminde % 402,24 ve içinde bulunulan hesap döneminde % 50,09 artış olduğundan her iki şartın birlikte gerçekleşmesi nedeniyle, kapsama giren mükellefler için 2024 yılı ikinci geçici vergi döneminde enflasyon muhasebesi yapma zorunluluğu doğmuştur. Bu durumda da 2024 hesap döneminin ikinci geçici vergi dönemi ve izleyen geçici vergi dönemlerinde bu beyannameler ekine düzeltilmiş bilanço eklenerek Enflasyon Muhasebesi herhangi bir erteleme olmaması durumunda yapılacaktır. Önceki yazılarımda sıklıkla bahsettiğim, eğitimlerini verdiğim, uygulamasını ilk sefer 2003- 2004 Mali Tablolarına yaptığımız Enflasyon Düzeltmesi ile 2024 yılında da yine karşı karşıyayız. Şimdi de konu Geçici Vergilerde Enflasyon Muhasebesi uygulanır mı ve ertelenir mi, birlikte son duruma bir göz atalım. 

Geçici Vergi dönemlerinde Enflasyon Muhasebesi uygulanmalı mı? 

130 bini aşan mali müşavir ve yeminli mali müşavirin bağlı olduğu birlik TÜRMOB 12 Ağustos 2024 günü Ankara’da bir miting yaptı. Miting esas hedefi enflasyon muhasebesi ve ertelenmesine ilişkin idi. Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB) yapılan mitingde; Enflasyon Muhasebesinin geçici vergi dönemlerinde yapılmaması gerektiğine vurgu yapan muhasebeci ve mali müşavirler, mitingde mesleki sorunlarının çözümüne dair isteklerini dile getirdi. Şahsi kanaatime göre; Geçici vergi dönemlerinde enflasyon muhasebesinin ertelenmesi gerektiğini düşünüyorum. Zira, Yılda 3 kez verilen Geçici Vergi Beyannamelerinin ekinde bilanço verilmiyor. Enflasyon Muhasebesinin yıllık verilen beyannamelerde ve yıllık olarak verilmesi gerektiği düşüncesindeyim. Sorumlu Bağımsız Denetçi bakış açısıyla da; Sadece bağımsız denetime tabi ölçekteki şirketlerde ve ara dönem finansal raporlama yapan şirketler için geçici vergi dönemlerinde enflasyon muhasebesinin uygulanmasının daha uygun ve verimli olacağı düşüncesindeyim.

ENFLASYON MUHASEBESİNDE NERDEYİZ?

Hatırlayacak olursak, Enflasyon düzeltmesi ilk önce 2003 ve 2004 yıllarında yapılmıştı. Ancak izleyen yıllarda kanunda sayılan şartların oluşmaması nedeniyle enflasyon düzeltmesine ilişkin herhangi bir düzeltme işlemi yapmadık. Vergi Usul Kanunu Mükerrer 298'e göre: "Kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri fiyat endeksindeki artışın, içinde bulunulan dönem dahil son üç hesap döneminde %100'den ve içinde bulunulan hesap döneminde %10'dan fazla olması halinde malî tablolarını enflasyon düzeltmesine tâbi tutarlar. Enflasyon düzeltmesi uygulaması, her iki şartın birlikte gerçekleşmemesi halinde sona erer" hükmolunmuştu. Kanunda belirtilen şartlar Aralık 2021 sonu itibarı ile oluşmuş idi. Buna göre kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri 2021 yılı vergilendirme döneminde mali tablolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutması gerekiyordu. Ancak, 7352 sayılı kanun ile bir düzenleme yapılmış ve enflasyon düzeltmesi uygulaması 31.12.2023 tarihine ertelendi ve 2023 Kurumlar Vergisi Beyannamesi ekinde Enflasyon Muhasebesi uygulanmış bilançoları verdik. Kısaca açıklamam gerekirse, enflasyon düzeltmesi, paranın satın alma gücündeki değişmeler nedeniyle gerçek durumu göstermeyen mali tabloların, gerçek durumuna getirilmesi için düzeltme işlemine tabi tutulmasıdır. Enflasyon düzeltmesi, mali tablolarda yer alan parasal olmayan kıymetlerin Türk Lirası değerlerinin, o mali tablonun ait olduğu tarihteki değerine getirilmesi olarak da tanımlayalım. Bir başka ifadeyle paranın satın alma gücündeki değişim nedeniyle mali tabloların gerçek durumu yansıtması için ÜFE endeks artışı oranında düzeltme işlemi olarak ifade edilebilir. Bu nedenle, düzeltme işlemi parasal kıymetler hariç parasal olmayan kıymetlerin gerçek değerine getirme işlemidir

Kimler Enflasyon Düzeltmesi Yapacak?

Kazançları bilanço usulüne göre tespit edilen mükellefler. Yani her türlü ticaret şirketi uygulamaya tabi. Anonim Şirket, Limitet Şirket, Komandit Şirket, Kollektif Şirket. 2023 yılında işe yeni başlayanlar da diğer tüm kurumlar vergisi mükellefi gibi mali tablolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutacak.

Kimler Enflasyon Düzeltmesine Tabi Değil?

Kayıtlarını yabancı para cinsinden tutanlar, Kayıtlarını yabancı para olarak tutmaktan vazgeçip Türk Lirası'na dönüş yapma süresi 3 yıl geçmeyenler, İşletme esasına göre defter tutanlar, serbest meslek mükellefleri,

Enflasyon Düzeltmesini Ne Zaman Uygulayacağız?

Vergi Usul Kanunu 20 Ocak 2022 tarihli ve 7352 sayılı Kanunla eklenen geçici Madde 33 ile; Geçici vergi dönemleri de dahil olmak üzere 2021 ve 2022 hesap dönemleri ile 2023 hesap dönemi geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesine ilişkin şartların oluşup oluşmadığına bakılmaksızın mali tabloların enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayacağı, Enflasyon düzeltmesi şartlarının oluşup oluşmadığına bakılmaksızın da 31/12/2023 tarihli mali tabloların enflasyon düzeltmesine tabi tutulacağı, belirtildi. 2023 yılında Enflasyon Muhasebesini bilançolara uyguladık, 2024 1.Geçici Vergi'de ertelendi şimdi mevzuu 2024 2.Geçici Vergi döneminde enflasyon muhasebesi yapılacak mı ?

Hangi Mali Tablolara Enflasyon Düzeltmesi yapacağız?

Enflasyon düzeltmesini mali tablolardan sadece bilançolar için uygulanacağız.

Mali Tablolarda Yer Alan Parasal ve Parasal Olmayan Kıymetler

Enflasyon düzeltmesine ilişkin düzenlemelerde, ulusal para değerindeki değişmeler karşısında nominal değerleri aynı kalan ancak satın alma güçleri fiyat hareketlerine göre ters yönde değişen kıymetler, parasal kıymetler; ulusal para değerindeki değişmelere rağmen satın alma güçleri değişmeyen kıymetler ise parasal olmayan kıymetler olarak tanımlanmıştır. Mali tablonun düzenlendiği tarih itibarıyla bir parasal kıymete (bilançonun aktifinde yer alan parasal varlıklar ile bilançonun pasifinde yer alan parasal kaynaklar) ait değer o kıymetin satın alma gücünü de gösterdiğinden, parasal kıymetlerin enflasyon düzeltmesine tabi tutulmasına gerek bulunmamaktadır. Ancak, parasal olmayan kıymetlere (parasal olmayan varlıklar ve parasal olmayan kaynaklar) ait değerler bu kıymetlerin satın alma gücünü göstermediği için, parasal olmayan kıymetlerin enflasyon düzeltmesine tabi tutulmalarına ihtiyaç bulunduğunu da belirteyim.