Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), Gazze’de işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlarla ilgili olarak İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama emri çıkardı. Mahkeme, İsrail’in UCM'nin yargı yetkisine ilişkin itirazlarını reddederek, Filistin topraklarındaki suçlar üzerinde yargı yetkisini onayladı.
UCM'den Gazze'deki Savaş Suçları Hakkında Karar
UCM Ön Yargılama Dairesi, 26 Eylül 2024’te İsrail’in sunduğu iki itirazı oybirliğiyle reddetti. Mahkeme, Netanyahu ve Gallant’ın 8 Ekim 2023 ile 20 Mayıs 2024 arasında Gazze'deki sivil halkı hedef alan savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan sorumlu olduklarına dair yeterli gerekçe bulunduğunu açıkladı. Kararda, her iki ismin Gazze'ye yönelik gıda, su, ilaç, yakıt ve elektrik gibi temel yaşam malzemelerinin ulaştırılmasını engellemeleri suç olarak kaydedildi.
İnsani Yardım ve Sivil Ölümler
UCM'nin verdiği kararda, insani yardımların engellenmesinin yanı sıra, tıbbi malzeme ve ilaçların Gazze'ye girişinin engellenmesi sonucu hastaların tedavi olamaması ve bunun da sivil ölümlerine yol açması vurgulandı. Kararda, özellikle anestezi ilaçları ve cihazlarının Gazze'ye girmemesi nedeniyle doktorların zor koşullar altında yaralıları tedavi etmeye çalıştığı belirtildi.
UCM ayrıca, Gazze'deki sivil halkın yetersiz beslenme ve susuzluktan dolayı ölümüne neden olan koşulları yaratacak bir ortam oluşturulduğunu ifade etti. Netanyahu ve Gallant'ın, sivil halka yönelik bu saldırıları önlemek için gerekli tedbirleri almadıkları da mahkeme kararıyla belgelendi.
Tutuklama Emirlerinin Uygulanması ve Seyahat Kısıtlamaları
UCM’nin verdiği tutuklama emirlerinin uygulanması, Roma Statüsü'nün 86 ve 87. maddeleri uyarınca, UCM’ye üye ülkelerin yükümlülüğünde bulunuyor. UCM, Netanyahu ve Gallant'ın, üye ülkelerde seyahat etmeleri halinde yerel makamlar tarafından tutuklanarak Lahey’deki mahkemeye teslim edilmesi gerektiğini vurguladı.
Ancak, geçmişte UCM’nin benzer tutuklama emirleri uygulamaya geçilmemiştir. Örneğin, Sudan’ın eski lideri Ömer el-Beşir için verilen tutuklama emri Güney Afrika ve Ürdün tarafından uygulanmamış, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in tutuklanmasına yönelik karar ise Moğolistan tarafından yerine getirilmemiştir. Bununla birlikte, tutuklama emirleri, şüphelilerin seyahat özgürlüklerini ciddi şekilde kısıtlamaktadır.
Netanyahu ve Gallant’ın da UCM'ye üye 124 ülkeye, Kanada, Avustralya, İngiltere, Fransa, Almanya gibi Avrupa Birliği ve diğer bölge ülkeleri arasında yer alan ülkeler arasında seyahat etmekten kaçınmak zorunda kalacağı tahmin ediliyor. Bu durum, onların uluslararası alanda önemli toplantılara katılımını engelleme potansiyeli taşıyor.
Hukuki Süreç
UCM'nin verdiği bu tutuklama kararları, Gazze'deki savaş suçları ve insanlık suçlarıyla ilgili hukuki sürecin önemli bir aşamasını oluşturuyor. Mahkemenin kararları, uluslararası toplumun sorumlulukları yerine getirmesi adına ciddi bir hukuki adım olarak değerlendiriliyor ve daha fazla yaptırımın uygulanmasına zemin hazırlıyor. Bu süreç, İsrail’in Gazze’deki saldırılarını meşrulaştırmaya çalışan söylemlere karşı güçlü bir yanıt niteliği taşıyor.
