Melanom Nedir?
Melanom, ciltteki melanosit adı verilen pigment hücrelerinden kaynaklanan, cilt kanserinin en tehlikeli ve ölümcül türlerinden biridir. Bu kanser türü genellikle derideki bir benin değişimiyle kendini belli eder, ancak vücudun başka bölgelerinde de aniden ortaya çıkabilir. Diğer cilt kanseri türlerinden farklı olarak, melanom erken dönemde tespit edilmezse hızla yayılabilir ve ölümcül olabilir.
Melanom genellikle ciltteki güneşe maruz kalan alanlarda görülür; yüz, sırt, bacaklar ve kollar en yaygın bölgelerdir. Ancak nadiren de olsa avuç içi, ayak tabanı, göz içi veya tırnak altı gibi bölgelerde de oluşabilir.
Melanom Başlangıcı Belirtileri Nelerdir?
Melanomun başlangıcı, genellikle sıradan bir benin zamanla şekil değiştirmesiyle başlar. ABCDE kuralı, bu tür belirtileri tanımada oldukça yardımcıdır:
A - Asimetri: Benin bir yarısı diğerinden farklı görünür.
B - Border (Sınır): Kenarları düzensiz, girintili çıkıntılıdır.
C - Color (Renk): Aynı ben içinde farklı renk tonları vardır (kahverengi, siyah, mavi, kırmızı).
D - Diameter (Çap): 6 mm’den büyük benler risklidir.
E - Evolution (Evrim): Zamanla boyut, şekil veya renk değişimi gözlemlenir.
Kaşıntı, kanama, kabuklanma gibi belirtiler de melanomun habercisi olabilir. Bu değişimler fark edildiğinde hemen bir dermatoloğa başvurulmalıdır.
Melanom Ağrı Yapar mı?
Melanomun erken evrelerinde genellikle herhangi bir ağrı hissedilmez. Bu da tanıyı zorlaştıran faktörlerden biridir. Ancak melanom ilerledikçe, lezyonlarda ağrı, yanma, kaşıntı veya hassasiyet gibi şikayetler ortaya çıkabilir. Özellikle tümör derinleşmeye başladığında sinir uçlarına baskı yapabilir ve bu durum ağrılı hale gelebilir.
Melanomun Büyüme Hızı Nasıldır?
Melanomun büyüme hızı, türüne ve bireysel faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterir. Genellikle iki şekilde gelişir:
Yüzeysel yayılım gösteren melanom (Superficial Spreading Melanoma): En yaygın türdür, daha yavaş büyür ve erken dönemde fark edilebilir.
Nodüler melanom: Çok daha hızlı büyüyen, agresif bir türdür. Derin dokulara kısa sürede yayılabilir.
Bazı melanom türleri birkaç hafta içinde büyürken, bazıları aylar hatta yıllar içinde gelişebilir. Ancak her halükârda, büyüme potansiyeli olduğu için erken teşhis hayati önem taşır.
Melanom Cilt Kanseri Öldürür mü?
Evet, melanom erken dönemde teşhis edilmez ve tedavi edilmezse hayati tehlike arz eden bir cilt kanseri türüdür. Çünkü melanom, lenf yoluyla ya da kan dolaşımı aracılığıyla hızla akciğer, karaciğer, beyin gibi organlara yayılabilir (metastaz yapabilir). Metastaz evresine ulaştığında tedavisi çok daha karmaşık hale gelir ve yaşam süresi ciddi şekilde kısalabilir.
Ancak erken tanı konulduğunda ve tedaviye başlanıldığında iyileşme şansı oldukça yüksektir. Bu yüzden ciltteki şüpheli değişimlerin ciddiyetle takip edilmesi gereklidir.
Melanom Cilt Kanseri Neden Olur?
Melanomun kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, çeşitli çevresel ve genetik faktörler bu kanser türünün oluşumunda rol oynar:
UV ışınlarına aşırı maruz kalma: Güneş ışığı ve solaryum gibi yapay ışık kaynakları, cilt hücrelerinin DNA’sında hasara neden olabilir.
Açık ten rengi: Açık tenli, çilli ve kolay yanabilen kişilerde risk daha yüksektir.
Genetik yatkınlık: Aile bireylerinde melanom öyküsü olan kişilerde hastalığa yakalanma riski artar.
Fazla sayıda ben: Vücudunda 50’den fazla beni olan bireyler dikkatli olmalıdır.
Bağışıklık sistemi zayıflığı: Organ nakli sonrası ya da HIV gibi durumlarda melanom gelişme olasılığı artar.
Bu risk faktörlerine sahip bireylerin düzenli dermatolojik kontroller yaptırması, güneşten koruyucu krem kullanması ve özellikle öğle saatlerinde güneşe çıkmaktan kaçınması önemlidir.
