kazandı ve piyasa değeri 2 trilyon doları geçerek 2024’te güçlü bir yükseliş gösterdi. Kripto paralara olan yatırımcı ilgisi, sadece Bitcoin ile sınırlı kalmayıp, Ethereum ve diğer altcoinler ile de çeşitlendi. 2024’teki fiyat artışları ve işlem hacmindeki büyüme, sektördeki güvenin artmasını sağladı. Aynı zamanda, regülasyonlar ve devlet müdahaleleri, kripto paraların geleceği hakkında yeni soruları gündeme getirdi. Bybit TR tarafından hazırlanan rapor, 2024 yılındaki gelişmeleri ve trendleri kapsamlı bir şekilde ele alıyor.
Bybit TR Ülke Müdürü Kutluhan Akçın, kripto piyasasındaki yıllık gelişmeleri değerlendirdi
Bybit TR Ülke Müdürü Kutluhan Akçın, kripto ekosistemindeki yıllık gelişmeleri değerlendirdi: “2024’ün üçüncü çeyreği ve aslında yılın geneli, memecoin’lerin yükselişiyle anıldı. Diğer kripto para birimlerinin gerisinde kalsa da memecoin’ler, sektördeki en hızlı büyüyen kategorilerden biri oldu. Solana ve TRON gibi blok zincirleri, bu dönemde önemli gelişmeler kaydetti ve günlük aktif adres sayısında önemli artışlar yaşandı. Son çeyrekte ise, piyasa daha güçlü bir toparlanma gösterdi. Bitcoin’in 100 bin doları aşan değeri ve kurumsal yatırımların artışı, piyasa kapitalizasyonunu rekor seviyelere taşıdı. DeFi ve NFT alanlarındaki büyüme, sektördeki inovasyon gücünü bir kez daha gözler önüne serdi. Regülasyonların şekillenmesi ve kurumsal yatırımların artışı, sektördeki güveni pekiştirdi. Genel olarak, 2024 yılı, kripto para ekosisteminin olgunlaşma sürecine girdiği bir yıl oldu. Hem piyasa değeri hem de sektördeki kurumsal ve yenilikçi gelişmeler, kripto paraların finansal sistemdeki önemli yerini pekiştirdi. 2025 yılına girerken, sektördeki gelişmelerin daha da hızlanacağı ve dijital varlıkların finansal dünyanın merkezi unsurlarından biri olacağı öngörülebilir.“
Spot piyasaya genel bakış
2024 yılında spot piyasa yoğun bir aktiviteye tanık oldu ve işlem hacimleri yeni zirvelere ulaştı. Borsalardaki düşük işlem ücretleri ve gelişmiş kullanıcı arayüzleri gibi yenilikler, bireysel ve kurumsal katılımı artırdı.
Kripto hakimiyeti
Bitcoin hakimiyeti, yıllık en yüksek yüzde 60,1 ve en düşük yüzde 49,6 ile ortalama yüzde 54,85 ile lider pozisyonunu sürdürdü. Ethereum ise yıllık en yüksek yüzde 18,2 ve en düşük yüzde 11,9 ile ortalama yüzde 15,05 hakimiyet ile lider altcoin pozisyonunu sürdürdü. Solana ve Avalanche gibi alternatif Layer1 blok zincirleri ılımlı bir büyüme kaydederken, Layer2, AI, RWA ve gizlilik odaklı kripto para birimleri gibi sektörler de ilgi gördü.
Kripto para fiyat getirileri
CoinGecko verilerine göre Bitcoin (BTC) fiyatı, yıllık yüzde 123,4’lük bir artış yaşadı. Ethereum (ETH) fiyat artışı ise güçlü DeFi ve Layer2 büyümesiyle desteklenerek bir yıllık dilimde yüzde 48,9’luk performans sergiledi.
Stablecoin piyasasına genel bakış
Stablecoin’ler, benimsenmelerinde büyük bir artış gördü ve USDT 139 milyar dolarlık piyasa değeriyle liderliğini korudu. USDC ve USDe sırasıyla 43 milyar dolar ve 5,88 milyar dolar ile USDT’yi takip etti. Stablecoin piyasasının toplam değeri ise 208 milyar dolara ulaştı.
Toplam kripto piyasa değeri ve Bitcoin
Toplam kripto piyasa değeri, 2023 yılı sonunda 1 trilyon 729 milyar dolar iken 30 Aralık 2024 itibarıyla 3 trilyon 341 milyar dolar seviyesine ulaştı. Böylece, piyasanın toplam değeri geçen yıla oranla yüzde 120’nin üzerinde artış gösterdi. Bitcoin'in piyasa değeri, 31 Aralık 2023'te 826,6 milyar dolar seviyesindeyken, 30 Aralık 2024 itibarıyla 1 trilyon 856 milyar dolara yükseldi. Bu, Bitcoin'in piyasa değerinin bir yıl içinde yaklaşık yüzde 150’nin üzerinde arttığını gösteriyor. Bu artış, yüzdesel olarak toplam kripto para piyasasındaki genel büyümeden çok daha fazla bir yükselme anlamına geliyor, bu da Bitcoin'in güçlü performansını ve kripto ekosistemindeki hakimiyetini gözler önüne seriyor.
2024’te öne çıkan trendler
2024’te öne çıkan trendler arasında yapay zeka (AI), gerçek dünya varlıkları (RWA), memecoin ve merkeziyetsiz kimlik çözümleri gibi kategoriler yer aldı. Layer 2 ağları, ölçeklenebilirlik çözümleri sayesinde benzeri görülmemiş bir benimsenme yaşadı.
Bitcoin analizi
Bitcoin fiyatı, bir yıl içerisinde yüzde 100’ün üzerinde artış yaşayarak 108 bin 135 dolar seviyesini gördü. Bitcoin'in piyasa değeri ise 17 Aralık 2024 itibarıyla 2 trilyon 97 milyar dolara yükseldi. Bitcoin ağının hash rate oranı, 2024 yılı boyunca istikrarlı bir yükseliş göstererek dikkat çekici seviyelere ulaştı. Yılın başında yaklaşık 300-400 EH/s seviyelerinde seyreden hash rate, aralık ayı itibariyle 800 EH/s seviyesini aşarak rekor kırdı. Bu durum, Bitcoin madencilik ekosisteminin yıl boyunca güçlenmeye devam ettiğini ve madencilik faaliyetlerinde yaşanan artışı gözler önüne serdi.
Yılın özellikle temmuz ve ağustos aylarında hash rate oranlarında belirgin yükselişler gözlemlenirken, bu dönemin ardından ağdaki madencilik gücü 700 EH/s bandında istikrar kazandı. Dalgalanmaların zaman zaman yoğunlaştığı görülse de hash rate yıl boyunca genel bir yukarı yönlü eğilim sergiledi. Madencilik zorluğu, enerji fiyatlarındaki değişimler ve donanım yükseltmeleri gibi faktörlerin bu dalgalanmalarda etkili olduğu düşünülüyor.
Aralık’a gelindiğinde ise hash rate oranı 800 EH/s seviyesini geçerek zirveye ulaştı. Bu durum, Bitcoin ağının güvenliğini artırırken, madencilik faaliyetlerindeki büyümenin de güçlü bir göstergesi olarak öne çıktı. Bitcoin’in fiyatı yılbaşından bu yana sergilediği önemli yükselişler ile birlikte altın ve hisse senetlerine kıyasla daha güçlü bir performans sergiledi. Altın yıl boyunca yaklaşık yüzde 30 civarında yükseliş kaydederken, S&P 500 endeksi yüzde 25-30 arasında değer kazandı.
Ethereum analizi
Ethereum (ETH), 2024’te yüzde 48,9’luk performans sergiledi. Ethereum’un piyasa değeri, 2023 yılını 275 milyar dolar seviyesinde kapatırken, 30 Aralık 2024 itibariyle 411 milyar dolara yükseldi. Bu veriler, Ethereum’un bir yıllık dönemde piyasa değerinde yüzde 49,5’lik bir artış yaşandığını ortaya koyuyor. Yükselişin arkasında, Ethereum ekosisteminde artan benimsenme oranı, staking faaliyetleri ve Layer 2 ekosisteminin büyümesi etkili oldu. Ethereum ağındaki günlük işlem sayısı, 2024’ün son aylarında 6,5-7,5 milyon dolar arasında seyrederek 2023 genelindeki 5 milyon seviyesini geride bıraktı. Ethereum üzerindeki kilitli varlık değeri de (TVL) rekor kırdı. 2023’ün sonunda 29 milyar dolar seviyesinde olan TVL, 30 Aralık 2024 itibariyle 69 milyar dolar seviyesine ulaştı.
DeFi analizi
2023 yılının sonunda 54 milyar dolar seviyesinde olan DeFi toplam kilitli değeri (TVL), 2024 yılı itibariyle 139 milyar dolara yükseldi. Bu verilere göre, DeFi ekosistemi bir yıl içerisinde toplam kilitli değerinde yüzde 157’lik dikkat çekici bir artış kaydetti. Bu büyüme, merkeziyetsiz finans alanına olan ilginin artması ve yeni protokollerin piyasaya sürülmesiyle ivme kazandı. Ethereum, DeFi TVL’nin yüzde 56,17’lik payını korurken, onu yüzde 6,96 ile Solana ve yüzde 6,09 ile TRON takip etti.
NFT Analizi
2024 yılı Nansen verilerine göre, Ethereum (ETH) cinsinden en yüksek piyasa değerine sahip NFT koleksiyonu 564 bin 676 ETH ile CryptoPunks oldu. Onu 420 bin 534 ETH piyasa değeri ile Pandora takip ederken, üçüncü sırada 221 bin 77 ETH ile Bored Ape Yacht Club yer aldı. Listenin devamında 161 bin 616 ETH ile Pudgy Penguins ve 144 bin 979 ETH ile Azuki bulunuyor.
NFT koleksiyonlarının satış miktarları ve ETH bazında oluşturdukları hacimlere bakıldığında ise Pudgy Penguins, 17 bin 550 NFT satışı ve 243 bin 542 ETH hacim ile ilk sırada yer aldı. İkinci sırada, 22 bin 668 satış ve 213 bin 806 ETH hacim ile swEXIT gelirken, üçüncü sırada 12 bin 566 satış ve 196 bin 51 ETH hacim ile Bored Ape Yacht Club bulunuyor. Dördüncü sırada ise 46 bin 495 satış ve 144 bin 637 ETH hacim ile Mutant Ape Yacht Club, beşinci sırada ise 23 bin 592 satış ve 144 bin 88 ETH hacim ile Azuki yer alıyor.
Coğrafi Bölge Analizleri
Kuzey Amerika
Kuzey Amerika, büyük ölçüde kurumsal oyuncuların etkisiyle, en büyük kripto para piyasası olmaya devam etmektedir. Bölge, Temmuz 2023 ile Haziran 2024 arasında küresel faaliyetlerin yüzde 22,5'ini oluşturan 1,3 trilyon dolarlık zincir üstü değer elde etmiştir. Amerika Birleşik Devletleri’nde Bitcoin ETF'lerinin piyasaya sürülmesi, kurumsal benimsemeyi artırmış olsa da düzenleyici belirsizlik stablecoin büyümesini engellemektedir. ABD'den daha küçük olmasına rağmen, Kanada'nın düzenleyici netliği, zorluklara rağmen nispeten istikrarlı bir piyasa oluşturmuştur.
Latin Amerika
Latin Amerika, havale transferlerinde ve para birimi değer kaybına karşı koruma sağlamak amacıyla stablecoin kullanımının etkisiyle, yıldan yıla yüzde 42,5 oranında bir büyüme kaydetmiştir. Brezilya, düzenleyici gelişmeler ve artan Bitcoin ETF etkinliği sayesinde kurumsal ilgi yeniden canlanmıştır. Arjantin’de ise stablecoin’ler, hiperenflasyon ve ekonomik istikrarsızlık ortamında bir can simidi görevi görmektedir. Venezuela’da ise siyasi kargaşaya rağmen, ülkenin kripto benimseme oranı yüksektir; stablecoin’ler ve DeFi öne çıkmaktadır.
Orta, Kuzey ve Batı Avrupa (CNWE)
CNWE, küresel işlem hacminin yüzde 21,7’sini oluşturarak dünyanın ikinci en büyük kripto piyasası konumundadır. Stablecoin’ler piyasaya hakimken, ticari hizmetler ve gerçek varlık tokenizasyonu büyümektedir. Birleşik Krallık, bölgeye liderlik etmekte ve hem kurumsal hem de bireysel faaliyetlerde öne çıkmaktadır. MiCA çerçevesi, özellikle stablecoin ve DeFi sektörlerinde yeniliği teşvik etmesi beklenen bir netlik sağlamaktadır.
Doğu Avrupa
Doğu Avrupa, dördüncü en büyük piyasa olarak sıralanmakta olup Ukrayna ile Rusya, jeopolitik zorluklara rağmen benimsemeye öncülük etmektedir. DeFi faaliyetleri yıldan yıla yüzde 40 oranında büyümüş ve merkeziyetsiz borsalar hacmin büyük kısmını oluşturmuştur. Ukrayna’da hem tabandan hem de kurumsal benimseme güçlüdür ve Bitcoin, para birimi oynaklığına karşı bir koruma olarak hizmet etmektedir. Rusya’da ise yerel hizmetler ve yasal değişiklikler, yaptırımları aşmak için kripto kullanımını artırmaktadır.
Merkezi ve Güney Asya ile Okyanusya (CSAO)
CSAO'nun benzersiz piyasaları, yerel borsalarda ve DeFi’de yüksek faaliyetle karakterize edilmektedir. Hindistan'ın taban benimsemesi ve Endonezya'nın kurumsal katılımı dikkat çekici düzeydedir. Hindistan, genç nüfusu ve düzenleyici gelişmeler sayesinde küresel olarak lider konumda yer almaktadır. Endonezya’da ise büyüyen kurumsal faaliyetler, olumlu düzenlemelerle desteklenmektedir.
Orta Doğu ve Kuzey Afrika (MENA)
MENA bölgesindeki benimseme, havale transferleri ve ekonomik çeşitlendirme ile teşvik edilmektedir. Türkiye, küresel sıralamada 11. sırada yer alarak önemli bir oyuncu konumundadır.
Sahra Altı Afrika
Sahra Altı Afrika, DeFi ve stablecoin kullanımında hızlı bir büyüme sergilemekte ve bölge, kriptoyu finansal kapsayıcılık için bir araç olarak kullanmaktadır.
Türkiye’nin detaylı analizi
Türkiye’nin kripto para benimsemesi, dünya çapındaki enflasyon ve stratejik fırsatların benzersiz bir kombinasyonu ile güçlü kalmaya devam ediyor. Küresel Kripto Benimseme Endeksi’nde 11. sırada yer alan Türkiye, birçok metrikte önemli bir büyüme gösteriyor. Türkiye’de stablecoin’ler, güvenilir bir değer saklama ve değişim aracı olarak kritik bir rol oynuyor. Bireysel benimseme oranı yüksek olup, özellikle küçük ve orta ölçekli işlemler dikkat çekiyor. Kurumsal faaliyetler ise özellikle merkezi hizmetler ve DeFi protokollerinde artış gösteriyor. Türkiye’de kriptoya yönelik düzenleyici çerçevesi hala gelişim aşamasında. Hükümet, borsaları düzenlemek ve kripto kazançlarını vergilendirmek için önlemler öneriyor. Düzenleyici belirsizliğe rağmen, Türkiye’nin stratejik konumu ve teknoloji meraklısı nüfusu, onu kripto inovasyonu için bir merkez haline getiriyor.
Kripto para regülasyonları
2024 yılı, dünya genelinde kripto para regülasyonlarının hız kazandığı bir yıl oldu. Türkiye’de, 2 Temmuz 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7518 sayılı Sermaye Piyasalarında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, kamuoyunda “Kripto Varlık Yasası” olarak biliniyor. Bu yasa, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının kurulabilmesi ve faaliyete geçebilmesi için Sermaye Piyasası Kurulu’ndan (SPK) izin alınmasını zorunlu hale getirirken, yurt dışında yerleşik platformların Türkiye’de hizmet sunabilmesi için de SPK onayını şart koşuyor. Aynı zamanda, kripto varlıkların üretiminden ticaretine kadar elde edilen kazançlar kurumlar ve gelir vergisi kapsamında değerlendirilecek. 24 Aralık’ta yapılan son güncellemeyle birlikte ilgili düzenlemede bazı değişiklikler de yapıldı. Resmi Gazete’de yayımlanan değişikliğe göre, borsalar, müşterilerinin işlemlerini sıkı bir şekilde takip etmek ve bir ay içinde uyum görevlisi atayıp regülasyonlara uygun uyum programlarını oluşturmak zorunda kalacaklar. Bankalar ve diğer finansal kurumlar ise kripto para borsalarıyla iş ilişkisi kurarken üst düzey yöneticilerden onay almak zorunda olacaklar.
Avrupa Birliği ise kripto varlık piyasalarını düzenlemek adına MiCA (Kripto Varlık Piyasaları Yönetmeliği) ile önemli bir adım attı. MiCA, kripto varlıkların tanımlanması, hizmet sağlayıcıların lisanslanması ve tüketicinin korunması gibi alanları kapsayan geniş kapsamlı bir düzenleme olup, 2024 yılı sonunda yürürlüğe girmesi planlanıyor.
ABD’de Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), bu yıl denetimlerini artırarak bazı borsalara menkul kıymetler kurallarını ihlal ettikleri gerekçesiyle dava açtı. Ayrıca, ABD Merkez Bankası dijital dolar (CBDC) üzerinde pilot çalışmalarını sürdürüyor.
Rusya, uluslararası ticarette kripto paraların kullanımını 2024 yılında yasal bir zemine oturtarak bu alanda önemli bir yenilik getirdi.
Hindistan Merkez Bankası ise dijital rupi (CBDC) için başlattığı pilot programını genişletirken, Birleşik Krallık Finansal Davranış Otoritesi (FCA), kripto varlık reklam standartlarını sıkılaştırarak NFT ticareti için şeffaflık ve kara para aklama karşıtı düzenlemeler getirdi.
2024’te kriptoda ilgi çeken gelişmeler ve olaylar
2024, kripto para sektöründe sadece finansal yeniliklerle değil, aynı zamanda sosyal ve magazinsel olaylarla da hatırda kalacak bir yıl oldu.
Pavel Durov ve Toncoin çalkantısı
Telegram’ın kurucusu Pavel Durov’un kısa süreli göz altına alınması, Toncoin (TON) topluluğunda büyük bir kaosa neden oldu. Bu olayın ardından Toncoin’in fiyatı ciddi bir düşüş yaşadı. Durov’un olay sonrası sessiz kalmayı tercih etmesi, sosyal medyada yoğun tartışmalara yol açtı.
Tron’daki memecoin patlaması
Justin Sun’ın duyurduğu SunPump etkinliği, Tron ağında bir memecoin çılgınlığı başlattı. Özellikle TROLL, LADYDS ve DOGE T gibi projeler, yüzde 1000’i aşan artışlar gördü. Sun’ın sosyal medyada mizahi ve cesur paylaşımları, topluluk tarafından hem övgü hem de eleştiriyle karşılandı.
Elon Musk ve X skandalları
Elon Musk, X platformu üzerinden yaptığı Dogecoin (DOGE) odaklı manipülasyonlarla yeniden gündem oldu. “Dogecoin to the Moon” tweet’i sonrası fiyat yüzde 20 oranında artarken, bu hareket regülatörlerin dikkatini çekti. Musk’ın şaka yollu açıklamaları ise sosyal medyada geniş yankı buldu.
Vitalik Buterin’in hesabı saldırıya uğradı
Ethereum’un kurucusu Vitalik Buterin’in X hesabı, 2024 başlarında hacklendi. Hacker’lar, sahte bir NFT etkinliği duyurarak kullanıcıları binlerce dolarlık zarara uğrattı. Bu olay, toplulukta blok zinciri projelerinde güvenlik tartışması başlattı.
Kim Kardashian ve NFT lansmanı
Kim Kardashian, kendi NFT koleksiyonunu piyasaya sürerek tekrar NFT dünyasına geri döndü. Ancak koleksiyon, intihal iddialarıyla gündeme geldi. Bu durum hem Kardashian’ın itibarını zedeledi hem de NFT piyasasının geleceği üzerine tartışmalara neden oldu.
Netflix’in FTX belgeseli
2024’te Netflix, FTX skandalını konu alan bir belgesel yayınladı. Belgesel, Sam Bankman-Fried (SBF) ve FTX’in çöküşünü detaylıca anlatırken izleyicilerden karışık yorumlar aldı. Bazı sahnelerin gerçeği çarpıttığı iddiaları sosyal medyada gündem oldu.
Kripto fenomenleri arasındaki tartışmalar
2024’te kripto topluluğundaki bazı tanınmış fenomenler, çıkardıkları token’lar ve “pump and dump” iddialarıyla birbirine düştü. Bu durum, sektörde etik tartışmalarının fitilini ateşledi.
Detaylı çeyrek analizleri
2024 yılı, kripto para piyasalarında bir dönüm noktası oldu. Hem makroekonomik faktörler hem de gelişmeler, dijital varlıkların benimsenmesini ve piyasa hacmini çok yönlü bir şekilde etkiledi. Aşağıda, 2024 yılının her bir çeyreğine dair detaylı analizleri bulabilirsiniz.
Birinci çeyrek
2024’ün başlangıcı, Bitcoin ETF’lerinin onaylanması, S&P 500’ün rekor seviyelere ulaşması ve yaklaşan Bitcoin yarılanmasının etkisiyle kripto piyasasında olağanüstü bir yükselişe sahne oldu. Bitcoin (BTC), yılın ilk çeyreğinde yüzde 70 değer kazanarak 14 Mart’ta 73.750 dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Bu artış, SEC’in 11 Ocak’ta onayladığı 11 Bitcoin ETF başvurusunun ardından geldi. BlackRock ve Fidelity gibi büyük kurumların spot Bitcoin ETF başvuruları, piyasada olumlu bir hava yaratarak kurumsal fonların ilgisini artırdı.
Ethereum (ETH) ise staking taleplerindeki artış sayesinde 4.000 dolar seviyesinin üzerine çıkarak birinci çeyrekte yüzde 60 değer kazandı. Ancak, ETH’nin altcoin statüsü nedeniyle BTC’den daha iyi performans göstermesi beklense de bu gerçekleşmedi. ABD ve Avrupa borsalarındaki toparlanma, kripto piyasalarını desteklerken Ukrayna savaşının ekonomik etkileri ve enerji fiyatlarındaki oynaklık, Bitcoin madenciliği maliyetlerini etkiledi. Merkezi borsalardaki işlem hacimleri bu dönemde ciddi bir artış göstererek piyasaya sermaye ve yatırımcı akışını işaret etti.
Zincir üstü aktivite de bu dönemde büyüme kaydetti. Kilitli toplam değer (TVL), artan varlık değerleri ve uzun vadeli yatırımcıların ilgisiyle yükseldi. TVL büyümesi, özellikle stake ödülleri ve airdrop’ların etkisiyle dikkat çekti. Ancak, zincir üstü aktivite, 2021-2022 dönemindeki zirve seviyelerden uzaktı. Bu süreçte restaking protokolleri öne çıktı.
Solana ekosisteminde memecoin furyası, birinci çeyrekte etkili oldu. En iyi 10 Solana memecoin’i, toplam piyasa değerlerini 8,32 milyar dolar artırarak çeyreği 9,36 milyar dolarla kapattı. NFT pazaryerlerindeki işlem hacmi ise 4,7 milyar dolara ulaştı.
Ethereum’un merkeziyetsiz borsa (DEX) işlem hacmindeki payı birinci çeyrekte yüzde 40’ın altına düştü ve Şubat 2024’te yüzde 30 ile tüm zamanların en düşük seviyesine geriledi. Ancak, mart ayında piyasa genelindeki işlem faaliyetlerindeki artışla 70 milyar dolarlık işlem hacmine ulaştı.
İkinci çeyrek
2024’ün ikinci çeyreği, düşük volatilite ve sınırlı fiyat hareketleriyle geçti. Kripto piyasası genel olarak sakin bir dönem yaşarken, spot Ethereum ETF’lerinin kabul edilmesi bile bu durumu değiştirmedi. Nisan ayında Orta Doğu’da yaşanan jeopolitik kriz, enerji fiyatlarında büyük dalgalanmalara yol açtı. Petrol ve gaz fiyatlarındaki artış, Bitcoin madencilik maliyetlerini etkileyerek hash rate üzerinde hafif dalgalanmalara neden oldu. Bu dönemde, Avrupa Birliği Komisyonu, stablecoin’ler için MiCA (Kripto Varlık Piyasaları Yönergesi) kapsamında yeni bir yasal çerçeve sundu ve stablecoin ihraççılarının rezerv gerekliliklerini artırmasını talep etti.
Çoğu token için ikinci çeyrek olumsuz geçerken, BNB, TON, TRX, KAS, PEPE, XMR ve ONDO gibi bazı varlıklar bu çeyreği kazançla tamamladı. Ethereum, diğer kripto para birimlerine göre daha dayanıklı bir performans sergileyerek yalnızca yüzde 1 değer kaybetti. Bitcoin ise bu süreçte yüzde 9,8 düşüş yaşadı.
2024’ün ikinci çeyreği, Bitcoin halving olayının yaklaşmasıyla önemli bir dönüm noktasına tanıklık etti. Bitcoin halving, 20 Nisan 2024’te gerçekleşti. Halving, madencilik ödüllerinin yarıya inmesiyle birlikte arzın daralmasına neden oldu ve bu olay genellikle Bitcoin fiyatlarında artış beklentisi yaratır. Bu süreçte yatırımcılar, halving’in tarihsel olarak fiyatları artırıcı bir etki yaptığı beklentisiyle piyasaya odaklandı. Ancak halving sonrasında, Bitcoin fiyatında anlık bir volatilite yaşandı. Birkaç gün içinde, halving haberine rağmen fiyatlarda beklenenden daha düşük seviyelere geriledi. Bunun nedeni olarak piyasanın halving etkisinin zaten fiyatlara bir önceki çeyrekte kısmen yansıması ve daha geniş makroekonomik faktörlerin, özellikle de jeopolitik risklerin etkisiyle yatırımcıların temkinli yaklaşmaları gösterilebilir.
Bu süreçte, genel kripto piyasası yüzde 12 daralarak iki çeyrek süren büyümenin ardından bir soğuma dönemine girdi. Bu süreçte altcoin sezonu beklenmesine rağmen gerçekleşmedi, ancak bazı kripto para birimleri tüm zamanların en yüksek seviyelerine ulaştı.
Bu dönem, özellikle memecoin’ler için olumlu bir zemin sundu. Memecoin’ler, piyasadaki en hızlı büyüyen token kategorisi olurken, GameFi ve DeFi sektörleri de diğer alanlara göre daha iyi performans sergiledi. Hizmet sektörü ise sağlam bir büyüme kaydetti. ZkSync ve Wormhole gibi önde gelen projeler, IDO yerine doğrudan borsalarda işlem görerek piyasaya giriş yaptı.
Blok zincirleri arasında aktif adres sayısında Tron lider olurken, Near Protocol ve Solana onu takip etti. Toplam işlem hacminde ise Solana ilk sırada yer aldı, ardından Near Protocol, Sui, Tron ve TON geldi. Özellikle Sui ve TON, bu çeyrekte dikkat çekici bir performans sergiledi.
Sonuç olarak, 2024’ün ikinci çeyreği düşük volatilite, sınırlı fiyat hareketleri ve karışık bir performans dönemi oldu. Memecoin’ler, GameFi ve DeFi sektörleri ön plana çıkarken, bazı token’lar piyasadaki genel durgunluğa rağmen kazanç elde etmeyi başardı.
Üçüncü çeyrek
2024 yılının üçüncü çeyreği, memecoin’lerin yazı olarak hatırlanacak bir dönem oldu. Bu dönemde, sadece memecoin’ler belirgin şekilde yükseldi. Genel olarak, piyasa karışık sonuçlar verdi. Bazı token’lar değer kazanırken, bazıları sabit kaldı, bazıları ise dramatik düşüşler yaşadı. Üçüncü çeyrekte, ana kripto para birimlerinin fiyatları farklı yönlere hareket etti. Çeyrek, düşüşle başladı ve Eylül ayının ikinci yarısına kadar piyasa dalgalanmaları devam etti. Eylül ayında bazı token’lar (örneğin, TRX ve SUI) neredeyse önceki zirvelerini yenilemeyi başarsa da diğerleri oldukça zorlandı. Ethereum, bu çeyrekte en büyük kaybedenlerden biri oldu. ETH fiyatı 2 bin dolara kadar gerileyip, 2 bin 500 dolar civarlarında tutunmakta zorlandı.
S&P 500 için de üçüncü çeyrek volatil bir dönemdi, ancak genel trend pozitifti ve S&P 500, tüm zamanların en yüksek seviyelerine birkaç kez ulaştı. Makroekonomik şartlar, enflasyonun düşmesi ve Fed’in faiz oranlarını indirmesiyle birlikte riskli varlıklar için daha elverişli hale geldi. Hem Trump hem de Harris’in ekonomik alanda, özellikle kripto para birimleriyle ilgili, olumlu vaatlerde bulunmaları bu durumu destekledi. Bitcoin, oldukça yüksek volatilite yaşadı ve BTC fiyatı 68 bin 239 dolara kadar yükselse de 53 bin 986 dolara kadar düştü. Ancak çeyrek sonunda Bitcoin, 3 ayda sadece yüzde 0,76 değer kazandı.
Ethereum’un durumu ise daha büyük hayal kırıklığı yarattı. Ethereum spot ETF’lerinin piyasaya sürülmesine rağmen, ETH fiyatı 2 bin 500 doların altına düştü ve 2 bin 100 dolar civarlarına geriledi.
Ethereum gibi bazı token’lar düşüş yaşarken, özellikle memecoin’ler büyük bir fiyat artışı gördü. Memecoin’ler arasında en büyük kazancı, meme launchpad’leri üzerinde yeni piyasaya sürülen token’lar sağladı. Bunlar arasında pump.fun ve SunPump öne çıktı.
2024’ün üçüncü çeyreğinde, memecoin rallisi kripto piyasasının ana anlatısı oldu. Bu ralli, yeni anlatıların eksikliği, büyük projelerin duyurularına dair düşük beklentiler ve önceki airdrop kampanyalarına duyulan hayal kırıklığı gibi faktörlere bağlanabilir. Ayrıca, birçok utility token’ın girişim sermayesi tarafından desteklenmesi ve bu token’ların vesting sürecinde olması, dolaşımdaki arzlarının yılın kalan bölümünde iki katına çıkma riskini beraberinde getirdi. Bu durum, büyük enflasyon oranlarına yol açarken, bu token’larda belirgin bir büyüme potansiyeli görülmemesi nedeniyle perakende yatırımcılar memecoin’lere yöneldi. Memecoin’ler, girişim sermayesi müdahalesi ve token kilitleme takvimlerinden muaf olmaları nedeniyle büyüme açısından daha cazip hale geldi.
Memecoin launchpad’leri, üçüncü çeyreğin en dikkat çekici trendi oldu ve memecoin rallisinin arkasındaki önemli bir faktör olarak öne çıktı. Pumpfun’ın büyük başarısı, farklı blok zincirlerinde birçok yeni memecoin launchpad’inin aynı başarıyı yakalamaya çalışmasına yol açtı. Bu süreçte öne çıkan SunPump, kendisi için büyük gelirler sağlarken Solana blok zincirinin önemli metriklerini de yukarı taşıdı. Memecoin’lerin patlama yaşaması sayesinde Solana, merkeziyetsiz borsa (DEX) işlem hacminde Ethereum’u geride bıraktı.
Bu dönemde, Solana ve TRON, memecoin’lerin etkisiyle günlük aktif adres sayısında sırasıyla ikinci ve üçüncü sıraya yerleşti. NEAR Protocol ise bu metrikte liderliğini korudu. Ağustos ayında önemli bir proje lansmanının olmaması, yeni piyasaya sürülen token’lar arasında memecoin’lerin piyasa değerinde baskın olmasına neden oldu. Spot borsa hacmi ise yıl boyunca benzer seviyelerde kalırken, memecoin’lerin çoğunluğu merkeziyetsiz borsalarda işlem görmeye devam etti.
Üçüncü çeyrek, yalnızca memecoin’ler ve onlarla ilişkili blok zincirleri için değil, aynı zamanda bazı Bitcoin ölçekleme çözümleri ve Layer1 blok zincirleri için de verimli geçti. Memecoin’ler, zincir üzerindeki aktiviteleri yönlendirdi ve Solana ile TRON’un pozisyonlarını güçlendirdi. Genel olarak, geniş piyasa karışık sonuçlar verirken memecoin rallisi, üçüncü çeyreğin en dikkat çekici gelişmesi olarak kripto dünyasında damgasını vurdu.
Dördüncü çeyrek
2024’ün son çeyreği, kripto para piyasasının en güçlü dönemi oldu. Orta Doğu’da devam eden yüksek tansiyon, çeyreğin ilk döneminde piyasalara olumsuz yönde etki etti. Ancak Kasım 2024’te, Bitcoin’in 100 bin doları aşan değeri ve önemli kurumsal yatırımlar sayesinde, piyasa kapitalizasyonu tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 3,47 trilyon dolara ulaştı. Federal Rezerv faiz indirimi ve SEC Başkanı Gary Gensler’in istifası, kripto dostu düzenleyici reformların geleceği hakkında spekülasyonları artırarak piyasa güvenini pekiştirdi.
DeFi sektörü, bu çeyrekte Toplam Kilitli Değer’de (TVL) önemli bir artış yaşayarak birden fazla blok zincirinde rekor seviyelere ulaştı. DeFi piyasasının büyüyüp güçlenmesine yenilikçi protokoller, yoğun kullanıcı katılımı ve gerçek dünya varlıklarının entegrasyonu katkı sağladı. Bu süreçte DeFi üzerindeki TVL, 2021’deki 179 milyar dolarlık seviyeye yaklaşarak 136 milyar dolara yükseldi.
NFT piyasası da fiyat ve performans bakımından önemli bir yükseliş gösterdi. Trump’ın ABD başkanlık seçimlerinde zaferi, kripto piyasasındaki likiditenin bir ay içerisinde iki katına çıkmasına yol açtı. Ayrıca, ETH fiyatındaki yüzde 80’lik artış, NFT piyasasını hareketlendiren temel faktörler arasındaydı.
Bu dönemde, “dinozor coin” olarak tabir edilen köklü kripto para birimleri de önemli yükselişler yaşadı. Trump’ın kripto dostu vaatleri ve seçim zaferi, piyasa genelinde olumlu bir hava yarattı. Gary Gensler’in istifa edeceğini açıklaması ve SEC’in başına daha kripto dostu atamalar yapılacağı beklentisi, XRP, XLM, TRON, HBAR ve ADA gibi kripto para birimlerinde rekor seviyelere ulaşılmasına neden oldu. XRP fiyatı, Kasım ayının başında 0,54 dolar seviyesindeyken 2,82 dolara kadar yükseldi. Stellar (XLM), 0,10 dolardan 0,60 dolara, Cardano (ADA) 0,40 dolardan 1,30 dolara, TRON (TRX) 0,16 dolardan 0,42 dolara, Hedera (HBAR) ise 0,045 dolardan 0,37 dolara kadar artış gösterdi.
Trump’ın zaferi ve Elon Musk’ın Trump yönetimine verdiği destek, uzun bir süre sessiz kalan Dogecoin’in (DOGE) de yükselmesine neden oldu. Musk’ın, kısaltması D.O.G.E olan bir departman kurarak bu departmanın diğer harcama birimlerini düzenleyeceğini duyurması üzerine DOGE fiyatı 0,15 dolardan 0,47 dolara kadar yükseldi.
Son çeyreği aylara göre inceleyecek olursak, Uptober olarak bilinen ekim ayında memecoin’ler başta olmak üzere birçok kripto kategorisinde yükseliş görüldü. Oyna-kazan modeline sahip kripto projelerini de kapsayan GameFi kategorisi, ekim ayının en iyi performans gösteren kategorilerindendi. Ayrıca NFT coin’leri ve ödeme aracı olarak kullanılabilecek kripto para birimleri de bu ayda değer kazandı.
Kasım ayında ise Layer 2 projeleri dikkat çekti. ETH fiyatı beklenen seviyelerin altında kalmış olsa da Loopring (LRC), Arbitrum (ARB), Skale (SKL), Polygon (POL) ve Manta Network (MANTA) gibi projelerde önemli artışlar yaşandı. Trump’ın zaferinin yanı sıra MicroStrategy, MARA Holdings, Riot Platforms gibi kurumsal şirketlerin BTC alımlarını artırması, Grayscale’in yeni ETF başvuruları, BlackRock ve Fidelity ETF’lerine olan yüksek ilgi gibi önemli gelişmeler, piyasanın olağanüstü bir süreçten geçmesine katkıda bulundu. Bu sayede kripto para piyasasının toplam değeri 3,9 trilyon dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.
Sonuç ve öngörüler
2024 yılı, kripto para piyasasının gelişimi ve benimsenmesi açısından hem fırsatlar hem de zorluklarla dolu bir yıl oldu. Bitcoin’in tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşması, Ethereum ekosistemindeki büyüme ve DeFi’nin etkileyici performansı, kripto piyasasının potansiyelini bir kez daha gözler önüne serdi. Aynı zamanda, memecoin furyası ve stablecoin pazarındaki büyüme, sektörün çeşitliliğini ve yenilikçi dinamiklerini vurguladı.
Regülasyonların belirginleşmesi, yatırımcıların güvenini artırsa da sektördeki yeni sorulara kapı araladı. 2024’teki gelişmeler, kripto para ekosisteminin yalnızca bir yatırım aracı olarak değil, aynı zamanda finansal sistemin geleceğini şekillendiren bir yapı taşı olduğunu gösterdi. 2025 yılına yaklaşırken, yapay zeka, gerçek dünya varlık tokenizasyonu ve merkeziyetsiz kimlik çözümleri gibi yeniliklerin sektördeki etkisini artırması bekleniyor. Bununla birlikte, Layer 2 çözümlerindeki büyüme ve DeFi’nin evrimi, 2025 yılını da oldukça heyecan verici bir yıl haline getirecek gibi gözüküyor.
