ÇEK İSLAMI'NIN ÖNE ÇIKAN İSİMLERİ, HRBEK VE ŠİLHAVY

Mustafa Kadir ATASOY
Tüm Yazıları
1945'ten 1955'e kadar Çekoslovakya Müslüman Cemaati'nin başkanlığını yaptı. Ivan Hrbek'in ilk kez 1972'de yayınlanan tercümesi halen okuyucular tarafından Çekçede en çok kullanılan Kur'an tercümesidir ve aynı zamanda en doğru Çekçe meallerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Ivan Hrbek, 20 Haziran 1923'te Prag'ta doğup 20 Mart 1993'te yine Prag'ta vefat etmiş, Müslüman olduktan Kuranı Kerim'i Çekçeye çevirmiş Çek doğubilimci, tarihçi ve Arapça çevirmenidir. Çekoslovak generali Jaroslav Hrbek'in oğludur. 1945-1950'de Charles Üniversitesi'nde Sami filolojisi ve İslam tarihi okudu. 1953'ten itibaren Çekoslovak Bilimler Akademisi Doğu Enstitüsü'nde araştırmacı olarak çalıştı ve 1961'den itibaren Charles Üniversitesi'nde dışarıdan Afrika tarihi üzerine dersler verdi. Misafir akademisyen olarak Fas, Gana, Senegal, Almanya ve İngiltere'deki üniversitelerde ders verdi. Gençliğinde Müslüman olan ve Ahmed adını alan Hrbek İkinci Dünya Savaşı sırasında Çek Müslümanlarının çıkardığı Hlas dergisine katkıda bulundu.

1945'ten 1955'e kadar Çekoslovakya Müslüman Cemaati'nin başkanlığını yaptı. Ivan Hrbek'in ilk kez 1972'de yayınlanan tercümesi halen okuyucular tarafından Çekçede en çok kullanılan Kur'an tercümesidir ve aynı zamanda en doğru Çekçe meallerinden biri olarak kabul edilmektedir. Ayrıca Afrika tarihi çalışan UNESCO'nun uluslararası bilim komitesinin üyesi olarak çalıştı. İslam Ansiklopedisi'ne katkıda bulundu. Deniz kaşifleri, savaş gemileri ve muharebeler üzerine bir dizi eser yayınladı. Bunlardan bazılarını oğlu tarihçi Jaroslav Hrbek ile birlikte yazdı. Prag mezarlıkları kayıtlarını incelediğimizde Ivan Hrbek isminde tek kaydın Olšany Mezarlığı'nda bulunduğu bilgisine ulaştık.

Přemysl Šilhavý, 19 Kasım 1917'de Třebíč yakınlarındaki Budíkovice'de doğdu. Třebíč gramer okulunun bir öğrencisi olarak bir Kuran tercümesine ilgi duydu, bunun için para biriktirip satın aldı. 1937'de Müslüman olma kararı aldı. Çekoslovak Müslüman cemaati Mısır El Ezher Üniversitesi'nin bursunu (Mohamed Ali) Šilhavý'e teklif etti ve o da kabul etti. El-Ezher'deki öğrenimi yalnızca bir dönem sürdü, çünkü Çekoslovakya'yı ziyaret ettikten sonra Nazi Almanyası'nın işgali nedeniyle artık Mısır'a dönememişti.

Třebíč'teki jimnasyumda uzun yıllar öğretmenlik yaptı. İnancını açıkça ortaya koydu. Öğrencilerinden eski İçişleri Bakanı ve Milletvekili František Bublan Šilhavy hakkında “dinini açıkça beyan etti ama bunu kimseye empoze etmedi. Derslerinde çok katı olmasına rağmen en popüler öğretmendi" demiştir.

Kadife Devrim'den sonra Müslüman cemaatinin çıkardığı Hlas dergisinin ve bazı broşürlerin yayınını yürüttü. Ülkedeki Müslüman birliğinin başkanı seçildi. 1994 yılında Třebíč'teki Müslüman mezarlığının kurulmasına önayak oldu. 14 Mart 2008'de öldüğünde buraya defnedildi.