Meng xiang manto tabakasına ulaşmayı deneyecek
Çin, Dünya'nın kabuğunu delerek manto tabakasına ulaşmayı hedefleyen yeni nesil sondaj gemisi Meng Xiang’ı (Rüya) devreye soktu. 179,8 metre uzunluğundaki devasa gemi, deniz tabanının 11 kilometre altına kadar sondaj yapabilme kapasitesine sahip. Eğer proje başarıyla tamamlanırsa, gezegenimizin jeolojik yapısı, tektonik hareketleri ve Dünya'nın oluşumu hakkında devrim niteliğinde yeni bilgiler elde edilebilir.
Dünya’nın Kabuğunu Delmek İçin Tasarlandı
Kasım 2024’te hizmete giren Meng Xiang, bugüne kadar yapılan en derin deniz sondajlarından birini gerçekleştirecek. Çin’in geliştirdiği bu gemi, okyanus kabuğunun daha ince olması nedeniyle doğrudan manto tabakasına ulaşmayı hedefliyor.
Bu ölçeklerde derin sondaj yapabilen mevcut gemiler arasında:
- Japonya’nın Chikyū gemisi 7 kilometreye kadar inebilirken,
- ABD’ye ait eski JOIDES Resolution gemisi ise en fazla 8,4 kilometre derinliğe ulaşabiliyordu.
Meng Xiang, 11 kilometre derinliğe inerek tüm bu rekorları kırmaya hazırlanıyor.
Devasa Bir Araştırma Merkezi
120 gün boyunca dışarıdan destek almadan çalışabilecek şekilde tasarlanan gemi, 180 kişilik mürettebatı ve dokuz gelişmiş bilim laboratuvarı ile dikkat çekiyor. Gemide jeoloji, jeokimya, mikrobiyoloji ve okyanus bilimi alanlarında uzman araştırmacılar çalışmalarını yürütecek.
Bu laboratuvarlar, Dünya’nın derinliklerinden elde edilecek kaya ve tortul örneklerini analiz ederek, gezegenimizin evrimine dair önemli bulgular sunacak.
Okyanus Kabuğu Daha Derine İnmeyi Kolaylaştırıyor
Daha önce açılan en derin yapay delik, Rusya’nın Kola Yarımadası’nda 12.262 metreye ulaşan sondaj kuyusuydu. Ancak bu delik karasal kabukta açılmıştı.
Okyanus kabuğu, karasal kabuktan daha ince olduğu için sondaj gemileri için büyük bir avantaj sunuyor:
- Karasal kabuk ortalama 37,5 kilometre kalınlığında.
- Okyanus kabuğu ise yalnızca 5 ila 7 kilometre kalınlıkta.
Bu nedenle, Meng Xiang'ın kabuğu geçerek doğrudan manto tabakasına ulaşma şansı çok daha yüksek.
Bilim Dünyası için Büyük Beklenti
Eğer Meng Xiang başarılı olursa, Dünya’nın jeolojik yapısı, plaka tektoniği, okyanus kabuğunun evrimi, antik deniz iklimleri ve yaşamın gelişimi hakkında benzersiz veriler elde edilecek.
Çin Jeolojik Araştırmalar Merkezi’nin Guangzhou Deniz Jeolojik Araştırma Direktörü Xu Zhenqiang, projenin önemini şu sözlerle vurguladı:
"Elde edilecek derin dünya çekirdek örnekleri, bilim insanlarına plaka tektoniği, okyanus kabuğunun evrimi, antik deniz iklimleri ve yaşamın gelişimi hakkında doğrudan kanıt sağlayacak. Bu çalışma, insanlığın okyanusları daha iyi anlamasına, korumasına ve kullanmasına yardımcı olacak."
Teksas Üniversitesi’nde sismik stratigraf olan James Austin ise Science dergisine verdiği röportajda, Çin’in böylesine gelişmiş bir gemiye sahip olmasının bilim dünyası açısından önemli olduğunu belirterek, ABD’nin artık böyle büyük çaplı projelere yatırım yapmamasını üzücü bulduğunu dile getirdi.
Dünya’nın Derinliklerine Yolculuk Başlıyor
Meng Xiang, insanlığın Dünya’nın iç yapısını keşfetme çabasındaki en büyük adımlardan biri olacak. Eğer bu dev sondaj projesi başarıya ulaşırsa, gezegenimizin nasıl oluştuğuna ve iç dinamiklerine dair pek çok bilinmeyen açığa çıkabilir.
Bu proje, gelecekte daha gelişmiş jeolojik ve okyanus araştırmalarının önünü açarak, bilim dünyasında çığır açacak keşiflerin kapısını aralayabilir.
