Spor Ekonomisti ve SPK Bağımsız Denetçisi Bora Yargıç, Türkiye’de spor ekonomisinin geldiği noktayı, kulüplerin finansal yapılarını ve dijital yayıncılığın etkilerini tüm detaylarıyla değerlendirdi. Yargıç, “Sportif başarı kadar finansal başarı da kulüplerin geleceği ve sürdürülebilirliği için şart” ifadelerini kullandı.
Spor Ekonomisi, Karın Ötesine Geçen Bir Disiplindir
Bora Yargıç, spor ekonomisinin klasik ekonomi disiplinlerinden ayrıştığı noktaya dikkat çekerek, “Spor ekonomisi; spor endüstrisinde meydana gelen ekonomik olayları inceler, üretim, tüketim, istihdam ve gelir dağılımı gibi unsurları analiz eder. Ancak diğer ekonomi disiplinlerinden farklı olarak burada sadece kar değil, sportif başarı da ön plandadır” dedi.
Yargıç, “Bir futbol kulübü kar amacı güder mi, yayın haklarının fiyatını ne belirler, bir stadyum yatırımı kamuya nasıl katkı sağlar?” gibi soruların spor ekonomisinin temel analiz alanlarını oluşturduğunu belirtti.
Futbol Ağırlıklı Ekonomi Dengeleri Bozuyor
Türkiye'de spor ekonomisinin büyük ölçüde futbola dayandığını belirten Yargıç, bu durumun hem avantaj hem de dezavantajlar barındırdığını ifade etti. “Dört büyük kulüp — Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş ve Trabzonspor — spor ekonomisinin ana aktörleri konumunda. Ancak bu yapı, diğer branşların gelişmesini engelliyor. Yayın gelirlerinin neredeyse tamamı Süper Lig'e yöneliyor” dedi.
Yargıç, futbolun marka değerinin ve taraftar ilgisinin yüksekliğini avantaj olarak gösterse de, aşırı borçlanma ve gelir-gider dengesizliğinin sürdürülebilirlik açısından ciddi risk oluşturduğunun altını çizdi.
Yayın Gelirlerinde Ciddi Gerileme Yaşandı
Süper Lig yayın gelirlerinin son yıllarda dramatik bir düşüş gösterdiğine dikkat çeken Yargıç, “2023-24 sezonu itibarıyla Süper Lig yayın geliri 2,5 milyar TL’ye kadar geriledi. TL’nin değer kaybı, yayıncı kuruluşlarla yaşanan sorunlar ve azalan izlenme oranları bu düşüşte belirleyici oldu” ifadelerini kullandı.
Modern Stadyumlar Var, Ama Getirisi Yetersiz
Son 10 yılda Türkiye’de yapılan büyük stadyum yatırımlarını hatırlatan Yargıç, “Fiziki altyapı modernleşti, ancak bu yatırımların çoğu geri dönüş üretmiyor. Kullanım oranı düşük, bakım maliyetleri ise oldukça yüksek” diye konuştu.
Kulüpler Teknik İflas Pozisyonunda
Kendisi aynı zamanda bir bağımsız denetçi olan Yargıç, kulüplerin mali yapısına dair çarpıcı tespitlerde bulundu. “2025 itibariyle halka açık dört büyük spor kulübünün toplam borcu 45 milyar TL’nin üzerinde. Özsermayeleri negatif; yani teknik iflas durumundalar” dedi.
Kulüplerin sportif başarıya ulaşmak uğruna kısa vadeli transfer harcamalarına yöneldiğini belirten Yargıç, bu borçların ilerleyen dönemde sürdürülemez hale geldiğini vurguladı.
Yayın Geliri Olmadan Sürdürülebilir Model Kurulamaz
Yayın gelirlerinin futbol kulüpleri için ana gelir kalemi olduğunu belirten Yargıç, “Premier Lig’in yayın hakları anlaşması 8,4 milyar doları bulurken, Süper Lig’in yayın gelirleri Avrupa ortalamasının 7’de 1’i düzeyinde. Bu makasın kapanması için piyasa ve marka değerinin artması şart” dedi.
Süper Lig'in marka değerinin artırılması, yeni ticari iş modelleriyle desteklenmesi ve naklen yayın gelirlerinin adil bir şekilde dağıtılması gerektiğini ifade etti.
Dövizle Borçlanma Kulüpleri Boğuyor
Oyuncu ücretlerinin döviz bazında olması sebebiyle borçlanmanın artığını kaydeden Yargıç, “Kulüplerin gelirleri TL, giderleri döviz. Bu dengesizlik finansal yapıyı bozuyor. Döviz kurlarındaki artış, zaten negatif özsermayeli kulüplerin borç sarmalını büyütüyor” dedi.
Bankalar Birliği anlaşmalarıyla yapılan yapılandırmaların kısa vadeli çözümler sunduğunu belirten Yargıç, uzun vadeli kalıcı reformlar gerektiğini vurguladı.
Futbol, Bir Show Business Alanıdır
Futbolun sadece spor değil aynı zamanda bir gösteri endüstrisi haline geldiğini belirten Yargıç, “Show business boyutunda yeni görsel ve işitsel teknolojik yatırımlar şart. Dijital yayın platformlarıyla global erişim artırılmalı, bu da kulüplerin marka değerine katkı sağlar” dedi.
Dijitalleşme Yeni Gelir Modelleri Yaratabilir
Dijital yayıncılığın önemine vurgu yapan Yargıç, “Avrupa’daki dijital dönüşümden geri kalmıyoruz. Süper Lig’in kendi dijital yayın havuzunu oluşturması artık bir hayal değil. Teknolojik gelişmeler sayesinde maçlar farklı cihazlardan izlenebilir hale geldi. Bu da dijital yayıncılığın potansiyelini ortaya koyuyor” diye konuştu.
E-spor örneğini vererek dijitalleşmenin spor dünyasındaki etkilerini anlatan Yargıç, “Teknoloji sadece hataları azaltmakla kalmıyor, yeni spor dallarının doğmasına da neden oluyor. Kulüpler, bu dijital dönüşümü iyi okumalı ve gelir modellerini bu yönde yeniden yapılandırmalı” ifadelerini kullandı.
