2025 döviz-enflasyon-büyüme tahminleri
2024 yılını Merkez Bankasının faizi indirip indirmeyeceği, kararını açıklayacağı aylık Para Piyasası Kurulu Toplantı takipleriyle bitirdik. 2024 yılı bitmeden Merkez Bankası politika faizini indirdi.
1 seçim yaşadığımız 2024 yılında seçim sonrası sıkı para politikası ve uygulanan ekonomik programı her yönüyle yaşadık. 2025'in ilk 15 gününde tabi ki gözler yine piyasalar ve ekonomide. 2025'te ekonomiyi neler bekliyor biraz irdeleyelim...
ZORLU GEÇEN 2024
2023 Genel Seçimlerinden sonra ödemeler dengesi ve diğer parametrelerdeki bozulmanın etkisi kendisini net biçimde göstermişti. Mart 2024'te yapılan yerel seçimlerden sonra artık yeni bir ekonomi yönetimi ve ekonomi politikaları ile artık normale dönüş startı başladı. Rasyonel dönüş olarak nitelendirilen bu politikalara dönüş hem zaman aldı hem de etkisi güçlü oldu. Artık rota; Para Politikası ve Merkez Bankasına yüklenen misyon ile tek hedef faizi ve enflasyonu düşürmekti. Tabi burada büyümeyi, kuru ve enflasyonu aynı anda kontrol altına alma gibi bir misyon da vardı. Nihayet Aralık 2024'e geldiğimizde yıl içinde her toplantı öncesinde beklenen faiz indirimi geldi.
2024 BİTMEDEN SON AYDA FAİZ İNDİ
Merkez Bankasının 2024 yılının son 8 ayında %50 oranında sabit tuttuğu politika faizi nihayet Aralık ayında değişti. En son 22 ay önce faiz indirimi gerçeklemiş, Şubat 2023'te yüzde 9,5'ten yüzde 8,5'e politika faizi indirilmişti. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), Perşembe günü yaptığı açıklamada 2024 yılının son faiz kararında 250 baz puan indirime giderek, politika faizini yüzde 47,5'e çekti. 2024 Mart ayında politika faizini yüzde 50'ye yükselten Merkez Bankası, sonraki 8 ayda faizi yüzde 50'de sabit tutmuştu.
2025'TE ENFLASYON DÜŞECEK Mİ?
Enflasyon konusuna yazılarımda sıklıkla yer veriyorum. 2025 yılı için; Türkiye'de 2025 yılında enflasyonun düşmesi beklenmekle birlikte, çift haneli seviyelerde kalacağı öngörülmektedir. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2025 yıl sonu enflasyon tahminini %14'ten %21'e yükseltmiştir. Birleşmiş Milletler (BM) ise 2025'te enflasyonun %43,9 olacağını, 2026'da ise %21,6'ya gerileyeceğini tahmin etmektedir.
TCMB'nin Aralık 2024 Piyasa Katılımcıları Anketi sonuçlarına göre, 12 ay sonrasına ilişkin enflasyon beklentisi %27,1 olarak belirlenmiştir. Bu veriler, enflasyonun 2025 yılında düşüş eğiliminde olacağını, ancak hedeflenen seviyelerin üzerinde kalacağını göstermektedir. Asgari Ücretteki %30 oranındaki zammı da birlikte değerlendirdiğimizde; 2025 yılında vergi, harç ve cezalar için yeniden değerleme oranı %43,93 olarak belirlenirken, 2024 yılı enflasyonu %45 düzeyindeyken, Asgari ücretteki artışın %30 olması çalışan kesim için şartları iyice zorlaştıracak.
Ekonomi politikaları ile daha da artan düzeyde bir sıkı para politikasının mevcut faiz oranını daha da indirirken çok daha temkinli olmalıyız. 2025'te zor ve kritik bir döneme girdik. Uygulanan bu sıkı para politikası ve faiz indirimleri ile 2025 yılında enflasyonun %30'un altına inmesinde oldukça yol katedilmesi gerekeceği düşüncesindeyim.
Enflasyonun düşürülmesi için sıkı para politikası ve mali disiplinin sürdürülmesi önem taşımaktadır. Ancak, küresel ekonomik koşullar, enerji fiyatları ve jeopolitik riskler gibi dış faktörler de enflasyon üzerinde etkili olabileceğinden, kesin bir öngörüde bulunmanın zor olduğunun da altını çizelim.
2025'TE DÖVİZ KURU BEKLENTİLERİ
Türkiye'de 2025 yılı için döviz kuru beklentileri, farklı finansal kuruluşlar ve analistler tarafından çeşitli tahminlerle ifade edilmektedir. İşte bazı öngörüler:
Orta Vadeli Program (OVP) Tahmini: 2025 yılı için ortalama dolar/TL kuru 42 olarak öngörülmektedir.
Morgan Stanley: 2025 yıl sonu için dolar/TL kurunu 43 olarak tahmin etmektedir.
JP Morgan: 2025 yılı Haziran ayında dolar/TL kurunu 42,82, Aralık ayında ise 41,86 olarak öngörmektedir.
Credit Agricole: 2025 yılında dolar/TL kurunun Mart sonunda 35,50, Haziran sonunda 35,70, Eylül ve yıl sonunda ise 36 seviyelerinde olacağını tahmin etmektedir.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Piyasa Katılımcıları Anketi: Aralık 2024 verilerine göre, 12 ay sonrası dolar/TL beklentisi 43,23 olarak belirlenmiştir.
2025 yılı için bu tahminler ekonomik politikalar, enflasyon oranları, küresel ekonomik koşullar ve jeopolitik gelişmeler gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebileceğini hatırlatmak istiyorum… Döviz kurları dinamik bir yapıya sahip olduğundan, kesin bir öngörüde bulunmak zordur.
2025 YILI BÜYÜME BEKLENTİLERİ
2025 yılına henüz girdiğimiz şu günlerde beklentilere ve ekonomik projeksiyonlara bakıldığında Türkiye’nin büyüme, kur ve enflasyon üçgeninde kestirilemeyen bir rota çiziliyor. Özellikle enflasyon etkisi ve kur baskısı altında gerek dünyadaki gelişmeler gerekse yerel finansal koşullar ekonominin rotasını belirlemede önemli bir rol oynayacak.
Türkiye'de Ekonomik Büyüme
Türkiye'nin ekonomik büyümesi, özellikle 1980'lerden itibaren dışa açık bir ekonomi modeline geçişle hız kazanmıştır. Ülke, çeşitli dönemlerde hızlı büyüme dönemleri yaşasa da, küresel ve yerel faktörlerin etkisiyle dalgalı bir seyir izlemiştir.
2010 Sonrası Dalgalı Büyüme
Küresel ve Yerel Faktörler: Suriye krizi, döviz dalgalanmaları, siyasi belirsizlikler ve pandemi gibi etkiler.
İnşaat ve Tüketim Odaklı Büyüme: 2010'larda ekonomik büyüme, büyük ölçüde inşaat sektörü ve iç tüketimle sağlandı.
Son Yıllar: 2020'lerde yüksek enflasyon, döviz kuru dalgalanmaları ve dış borç nedeniyle büyüme zorlanmıştır.
Türkiye'nin Ekonomik Büyümesini Etkileyen Faktörler
1. Pozitif Etkiler:
Genç Nüfus: Türkiye'nin demografik avantajı ekonomik büyümeyi desteklemektedir.
Coğrafi Konum: Ticaret yollarına yakınlık ihracatı artırmaktadır.
Turizm ve Hizmet Sektörü: Döviz gelirlerine önemli katkı sağlar.
2. Zorluklar ve Riskler:
Yüksek Enflasyon: Ekonomik istikrarı olumsuz etkiler.
Dış Borç Bağımlılığı: Türkiye'nin cari açığını finanse etmek için dış borca bağımlılığı büyümeyi kırılgan hale getirir.
İhracatın Düşük Katma Değeri: İhracatta düşük teknoloji ürünlerinin ağırlıkta olması büyüme hızını sınırlar.
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan Orta Vadeli Program (OVP), genellikle önümüzdeki birkaç yıl için yıllık büyüme hedeflerini incelediğimizde; 2025 yılı için OVP 'de reel GSYH büyüme hedefi %4 olarak belirlenmiştir. Bununla birlikte, Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) World Economic Outlook raporunda bu oran %2,7, Dünya Bankası'nın Global Economic Prospects raporunda %2,6 ve OECD'nin Economic Outlook raporunda ise %2,6 olarak tahmin edildiğini belirtelim.
