GYODER Başkanı Neşecan Çekici, kira fiyatlarındaki yükselişle alakalı, "Şu an bir düzeltme döneminin içindeyiz. 1 yıl içinde doğal dengelerin oluşacağını düşünüyorum." dedi.
GYODER Başkanı Çekici, dünyada 1.6 milyar kişinin barınma sorunu yaşadığını belirterek, bu konuda Türkiye öncülüğünde bir çalışma başlatılabileceğini söyledi.
- 'Değişim dalgasını yakalamalıyız'
Çekici, "Türkiye ekonomisinin kalbi, gayrimenkul sektörüdür. Geçmiş 25 yılda öyleydi, bugün de öyle. Eminiz ki yarınlarda bu nabız, daha güçlü atacak. Çünkü sektörün paydaşları olarak biz, sadece bina inşa etmiyoruz. Biz şehirler kuruyor, insan hayatına dokunuyor ve geleceği şekillendiriyoruz. Sadece Türkiye’miz değil dünya da sürekli bir değişim içerisinde. Biz de bu değişim dalgasını yakalamalı, sektör olarak “yeniden” kelimesini rehberimiz kılmalıyız." İfadelerini kullandı. Zirve hakkında detaylı bilgi paylaşan GYODER Başkanı, “Mavi Kitap” adını verdikleri bir manifesto yayını ile sorun başlıklarını bir araya topladıklarınıve bu başlıkları zirve günü beyan edeceklerini söyledi.
Evlenme-boşanma oranları artığına vurgu yapan Çekici, yabancı öğrenci sayılarındaki artışa ve solo yaşamın son 10 yılda yüzde 70 oranında artmasına değinerek, "Yanı sıra bekar anne-babalar çok arttı. Erişilebilir konut sayısını arttırmamız gerekiyor. Biliyorsunuz GYODER’in Yeni Konut Modeli var. GYODER olarak barınma soruna çare olmak ve kentsel dönüşümün de önünü açmak için yaklaşık 2 yıl önce Erişilebilir Konut Komitesi’ni kurduk ve 2023 Temmuz ayında komitemizin geliştirdiği GYODER Yeni Konut Modeli’ni kamuoyu ile paylaştık. Kiraların yarı yarıya düşmesini hedeflediğimiz bu model için Türkiye’de ve Türkiye dışında ilgili taraflarla görüşmelerde bulunduk. Kamunun kiraya veren konumunda olduğu bu modelin finansmanını, sermaye piyasası enstrümanlarını da içine alan çeşitli modellerle destekledik. Bu modelde devletten bir tek şey istiyoruz: ‘arsa’." şeklinde konuştu.
Konut üretme sürecinde en büyük maliyetin arsa olduğunu söyleyen Neşecan Çekici, "Şu anda Türkiye ortalamasına bakarsak arsa maliyetleri yüzde 50 seviyelerine geldi. Ki bu oran Avrupa’da yüzde 20’lerde seyrediyor. Eğer biz de bu yüzde 50’yi düşürebilirsek diğer maliyetlerdeki artışı dengeleyecek bir formüle imza atmış olacağız. GYODER olarak amacımız, GYODER Yap-Kirala Konut Modelini uygulayarak insanlara konut erişimi sağlamak ve böylece kentsel dönüşüm için yol açmaktır. Erişilebilir konut üretimi konusunda ısrarcı olmaya devam ediyoruz. Her sorun ile ilgili, sık sık her düzeyde kamu ile istişarelerimiz oluyor. Bugün dünyada 1.6 milyar insan erişilebilir konut krizi yaşıyor. Özellikle kıta Avrupası’nda konuyu derleyip toplayan, gönüllü ve öncü ülke olabiliriz erişilebilir konut konusunda. Bu konuda Türkiye’nin öncülüğünde genişletilmiş bir çalışma başlatabiliriz." değerlendirmesinde bulundu.
KİRA KONUSU
"Kiralar dengesizleşti arzın az, talebin çok olması nedeniyle fiyat yükseldi. Kiracılık müessesinin kendine gelmesi gerekiyor çünkü iki yıldır kira artış oranları konusunda devlet müdahalesi yapıldı ve kira düzeyleri kendi doğal akışında oluşmadı ve yüzde 25 zam sebebiyle bir sıkıntı yaşandı. Şu an bir düzeltme döneminin içindeyiz. 1 yıl içinde doğal dengelerin oluşacağını düşünüyorum. Problemlerden biri de ev sahipliği oranlarının çok gerilemiş olması. Türkiye’de ev sahipliği oranı yüzde 57’lere kadar geriledi. Sağlıklı oran yüzde 70’lerin üzeridir."
MEVDUAT FAİZLERİNİN AŞAĞI YÖNLÜ BİR HAREKETİYLE PİYASA CANLANIR
Acilen faiz politikasının üzerinde durulması lazım. Faizlerin gerilemesi ile konut sektörü ivme kazanır. Konut kredi faizlerinin kısa dönemde bir nebze aşağı çekilmesi bile pazarı canlandırır. Konut kredisi faizleri de bir düzeltme yaşasa, okun ucunun aşağıya döndüğünü gördüğü an konut alıcısı harekete geçer. Eğer faizler inerse bu yılın son çeyreğinde kıpırdanma olur. Bazı şeyler psikolojik. Türkiye’de gayrimenkul seviliyor, bir yatırım aracı olarak görülüyor. Özellikle konut iyi bir yatırım aracı, emeklilik planı... Nakitte kalmak Türkiye’de huzursuzluktur. Hal böyleyken kredi faiz oranları biraz düşsün, okun aşağı indiğini görülsün konut alımları artacaktır.
YABANCIYA SATIŞ
Yabancı satışlarında ciddi problemler var. Bunun bir an önce çözüme kavuşması gerekiyor. Nitekim 4 dernek bir rapor hazırladık. Yabancıya satışı gelişmiş ülkeler gibi doğrudan yatırım çekmek olarak görmeli ve işleri profesyonel zeminde kolaylaştırmalıyız. Dikkatinizi çekerim, yabancı satışında ilk defa cari açık vereceğiz bu yıl. Aylık bazda baktığımızda yurtdışından gelip bizden konut alanlardan çok daha fazla, biz yurtdışından alım yapıyoruz. Bazı düzenlemeler yapılabilir. Yabancıya satış yüzde 4.5’tan yüzde 1.9’a düştü. Avrupa’da bu oranlar yüzde 10-15’lerde. Bizde de bu rakamlara çıkması doğal dengeyi bozmayacaktır. Yabancıya satışta kesinlikle TC vatandaşı olmanın koşullarının yumuşatılmasını istemiyoruz. Golden Visa gibi çözümler üretilebilir ve değerleme konusundaki sorunların ivedi olarak çözülmesi ve yabancıya satışın önünün açılması gerekir.