Ekonominin genelinde 200’ün üzerinde alt sektöre yarattığı talep ve istihdam gücüyle lokomotif rolü üstlenen inşaat sektörünün önde gelen kuruluşlarını temsil eden Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB), ekonomi çevreleri ve sektör tarafından ilgiyle takip edilen İnşaat Sektörü Analizi Raporu’nun Nisan 2024 sayısını yayımladı. “Seçimin Ekonomisi, Ekonominin Seçimi” başlıklı analizde, küresel ve ulusal ekonomi ile inşaat sektörüne ilişkin veriler değerlendirildi.
Yapısal düzenlemelere ve altyapı yatırımlarına ihtiyaç var
İnşaat Sektörü Analizi Raporu’nun Nisan 2024 sayısında, Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren’in 31 Mart Yerel Seçimi ardından bir televizyon kanalında yaptığı söyleşiye yer verildi. Yayında, seçim gündemi olmadan geçecek önümüzdeki dört yıllık sürecin ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın seçim sonrasında ayrım gözetmeksizin tüm belediyelerin projelerine hükümet tarafından destek verileceği açıklamasının önemine vurgu yapan Erdal Eren, “Deprem ülkesi olan ülkemizde hemen hemen büyük şehirlerimizin hepsinde mutlaka kentsel dönüşüme, yapısal düzenlemelere, altyapı yatırımlarına ihtiyaç var. Ve bunların devletimizin desteği olmadan yapılması çok zor. Bakanlıklarımız ile belediyelerimizin kritik projelere birlikte çözüm üretmeleri mutlaka daha faydalı olacak. Seçimsiz geçecek bu dört yıl içinde yapısal reformlarla beraber, ekonomide başlamış olan program dahilinde mutlaka bazı acı reçeteler olacak. Ama bu dört yıllık süreçte ülkemizi hükümetimizle, bakanlıklarımızla, belediyelerle ve sivil toplum örgütlerimizin de destekleriyle hep beraber mutlaka düzlüğe çıkartmanın bir yolunu bulacağız. Bulmak zorundayız.” ifadelerini kullandı.
5 yıllık daralmanın yüzde 35’i telafi edildi
2024 yılı için inşaat sektörünün önündeki engellere de dikkat çekilen raporda, “Tasarruf tedbirleri kapsamında yurt içinde zorunlu haller dışında yeni projelere yer verilmeyecek olması, halihazırda yürürlükte olan Fiyat Farkı Kararnamesi’nin yetersiz kalması, jeopolitik gerilimlere bağlı olarak artan inşaat maliyetleri ve gittikçe derinleşen ara eleman sıkıntısı, 2024 yılında da sektörün önündeki en büyük engellerden olmaya devam etmiştir. Sektör, girdiği darboğazı yurt dışı müteahhitlik hizmetlerine ağırlık vererek aşmayı hedeflemektedir.” denildi.
Raporda, Deprem bölgesinin yeniden inşasının etkisiyle inşaat sektörünün, 2023 yılının dördüncü çeyreğinde %10,8 oranında büyüdüğü hatırlatılırken; 2023 yılının ilk çeyreğindeki büyüme oranının %4,5’ten %5,3’e, ikinci çeyrek büyüme oranının %6,2’den %7,2’ye, üçüncü çeyrek büyüme oranının ise %8,1’den %7,8’e revize edildiği belirtildi. Böylece inşaat sektörünün 2023 yılında %7,8 oranında genel ekonominin üstünde bir oranda büyüme kaydettiğine dikkat çekilirken, “İnşaat sektöründe beş yıllık bir aradan sonra ilk defa büyüme gerçekleşmiş olsa da bu oran, sektörün yaşadığı daralmanın ancak %35’ini telafi edebilmiştir. Gayrimenkul sektörü ise 2023 yılında %2,7 ile oldukça yavaş bir büyüme sergilemiştir.” ifadelerine yer verildi.
Türkiye Müteahhitler Birliği’nin 2024 yılının ilk çeyrek döneminin değerlendirdiği raporda, inşaat sektörüne ilişkin özetle şu tespitlere de yer verildi:
YURT DIŞINDA 4,3 MİLYAR DOLARLIK YENİ PROJE ÜSTLENİLDİ: Ocak-Mart 2024 dönemi itibarıyla Türk inşaat sektörü tarafından yurt dışında 4,3 milyar ABD Doları tutarında 40 proje üstlenilmiştir. Böylece sektörün 1972 yılında Libya ile yurt dışı pazara açılmasından bu yana ulaştığı uluslararası proje portföyü büyüklüğü, 136 ülkede üstlenilen 12.164 projeyle toplam 507,3 milyar ABD Doları olmuştur. 2024 yılının ilk çeyreğinde yurt dışında en çok iş üstlenilmiş ülke 892 milyon ABD Doları ile Kazakistan olurken, 807,4 milyon ABD Doları ile Gabon ikinci, 643 milyon ABD Doları ile de Polonya üçüncü sırada yer almıştır.
İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ YÜZDE 67,87 ARTTI: İnşaat maliyet endeksi, 2024 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %15,70, bir önceki yılın aynı ayına göre %67,87 oranında artmıştır. Bir önceki aya göre malzeme endeksi %5,13, işçilik endeksi ise %41,95 artış gösterirken; bir önceki yılın aynı ayına göre malzeme endeksi %53,29, işçilik endeksi ise %103,46 oranında yükselmiştir.
KONUTTA FİYATLAR ARTIYOR, SATIŞLAR DÜŞÜYOR: Konut satışları Ocak-Şubat döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %2,0 azalarak 174 bin 210 olarak gerçekleşmiştir. İpotekli konut satışları da Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %49,1 azalarak 8 bin 827 olmuştur. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı %9,4 olarak gerçekleşmiştir. Ocak-Şubat döneminde gerçekleşen ipotekli konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre %56,1 azalarak 14 bin 742 olmuştur. Yabancılara yapılan konut satışları Ocak-Şubat döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre %48,0 azalarak 3 bin 907 olmuştur. Türkiye’deki konutların kalite etkisinden arındırılmış fiyat değişimlerini izlemek amacıyla hesaplanan Konut Fiyat Endeksi (KFE), 2024 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %2,3 oranında artarak 1190,0 seviyesinde gerçekleşmiştir. Bir önceki yılın aynı ayına göre %68,0 oranında artan KFE, aynı dönemde reel olarak %1,4 oranında artış göstermiştir.
KAMU İHALELERİNDE YEŞİL ÇİMENTO ZORUNLU HALE GELDİ: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 16 Mart tarihinde yayımlanan “Kamu İhale Sözleşmelerinde Düşük Karbon Emisyonuna Sahip Yeşil Çimento Kullanımının Yaygınlaştırılmasına İlişkin Tebliğ” ile kamu ihalelerinde yeşil çimento kullanımı zorunlu hale gelmiştir. Çevresel sürdürülebilirlik ve teknik verimliliğiyle ön plana çıkan yeşil çimentonun kullanımını teşvik etmek amacıyla; kullanılacak çimentoda klinker/çimento oranı en fazla 0,80 olarak satın alınacak ve bu oran 2030’da 0,75’e inecektir. İnşaat sektöründe sürdürülebilirlik bağlamında bir ilk olarak görülen bu önemli gelişme sayesinde ülkemizdeki binaların gömülü karbon emisyonlarının önemli oranda düşmesi beklenmektedir.
