30 Temmuz Salı günü düzenlenen StartupCentrum Ekosistem Buluşması, Türkiye girişimcilik ekosisteminin önemli oyuncularını bir araya getirerek büyük ilgi gördü. Facebook İstasyon’da gerçekleşen etkinlik kapsamında ekosistemdeki değerli paydaşlar bir araya geldi ve StartupCentrum - Yıldız Tekno GSYO 2024 Yarıyıl Türkiye Ekosistemi Yatırım Raporu’nun ilk verileri değerlendirildi.
Ekosistem buluşması, StartupCentrum Kurucu Ortağı Müge Bezgin’in konuşması ile başladı. 2024 yarıyıl verileri ile değerlendirmelerde bulunan Bezgin, “StartupCentrum olarak, ekosistem buluşmalarımızı düzenli hale getirerek, girişimcilik ekosistemine katkıda bulunmaya devam etmeyi hedefliyoruz. Her adımımızı veri odaklı ve ekosistemi geliştirmek üzere atıyoruz. Yeni yarıyıl raporumuz ile Türkiye ekosistemindeki son durumu ve gelecekteki fırsatları kapsamlı bir şekilde ele alarak, tüm oyunculara rehberlik edecek önemli bir kaynak yaratmayı amaçladık. Raporun hazırlanmasında katkıları olan ana sponsorumuz Yıldız Tekno GSYO, altın sponsorlarımız H2O Investment, Arz Portföy, destekçimiz Habitat Derneğine ve tüm katılımcılarımıza bir kere daha teşekkürlerimizi sunuyoruz. “ ifadelerini kullandı.
Yıldız Tekno GSYO Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Tamer Yılmaz ve Habitat Derneği’nden Hasan Rıdvan Çiftçi, etkinliğin öne çıkan konuşmacıları arasında yer aldı. Prof. Dr Tamer Yılmaz raporun faydasından bahsederken ‘’Ölçemezsen yönetemezsin’’ ifadeleriyle ilham oldu. Etkinlik sırasında yapılan speed networking seansı ile katılımcıların birbirleriyle tanışmaları ve potansiyel iş birlikleri kurmaları sağlandı. Speed networking’in ardından StartupCentrum Veri Ekibi Lideri Mustafa Erşad Zor’un sunumuyla 2024 yarıyılının ilk verileri konuşuldu.
İşte StartupCentrum - Yıldız Tekno GSYO 2024 Yarıyıl Türkiye Ekosistemi Yatırım Raporu’ndan Öne Çıkanlar:
245 Girişime 586.5 Milyon Dolar Yatırım
Yılın ilk yarısında gerçekleşen 254 yatırım turunda, girişimlere toplamda 586.8 milyon dolar yatırım yapıldı. Söz konusu miktar, 2023 yılındaki toplam yatırım miktarını geçerken, TÜBİTAK BİGG-1812 yatırımlarının toplam miktarı 4 milyon dolara ulaştı. Getir’in aldığı 250 milyon dolarlık yatırım ise 2024’ün ilk yarıyılında gerçekleşen tek 100 milyon dolar üstü yatırım olarak kayda geçti.
Yatırım adetleri bakımından yılın ilk yarısı incelendiğinde, toplamda 245 girişim yatırım aldı. Bu yatırımlardan 133’ü BİGG fonundan sağlanırken, BİGG fonu dışında kalan yatırım sayısı ise 112 olarak gerçekleşti. 2024 yılı çeyrek bazda incelendiğinde de düşüş olduğu görülmüş ve 2021 yılından bu yana en az yatırım alınan çeyrek, 2024 yılının ikinci çeyreği olmuştur.
2024’in kaybedenleri, ilk yatırımını arayan girişimler oldu
2024 yılının ilk yarısında Türkiye girişimcilik ekosisteminde gerçekleşen yatırımların dağılımı, çeşitli yatırım aralıklarına göre incelendiğinde çarpıcı bazı sonuçlar ortaya çıkardı. 1 milyon dolar altı yatırımlar, toplamda 191 işlemle rekor sayıya ulaşmış gibi gözükse de bu yatırımların 133’ünün BİGG yatırımlarından oluştuğu ortaya çıktı. BİGG programı dışındaki yatırımların sayısı ise sadece 58 olarak görülmüştür. Buna karşılık, 10 milyon ile 100 milyon dolar arasında gerçekleşen 7 yatırımda toplamda 269 milyon dolar toplanmış, bu miktar tüm yatırımların yaklaşık %46’sını oluşturmuştur. Bu segmentteki yatırımlar, yüksek değerlemelere sahip potansiyel unicorn’lar, diğer bir deyişle ‘Soonicorn’lar olarak değerlendirilebilmektedir.
Yapay zekâ ve oyun sektörleri öne çıkmaya devam ediyor
2024’ün ilk yarısında, BİGG programının da etkisiyle beraber, sayıca en çok yatırım alan sektörler sağlık ve biyoteknoloji oldu. BİGG yatırımları hariç tutulduğunda, yapay zeka ve makine öğrenimi sektörü 31 yatırımla en aktif sektör haline gelerek tüm zamanların en çok yatırım alan sektörü haline geldi. Söz konusu dikeyi 14 yatırım ile oyun ve sırasıyla 11 yatırım ile sürdürülebilirlik & çevre, 10 yatırım ile fintech sektörleri izledi.
Yatırım miktarları incelendiğinde ise ulaşım ve lojistik sektörü Getir’in 250 milyon dolarlık dev yatırımı sayesinde en çok fon toplayan sektör oldu Bu büyük yatırım, toplamda 254.6 milyon dolar ile sektörün liderliğini pekiştirdi. Fintech sektörü 130.8 milyon dolar ile ikinci sırada bulunurken, yapay zeka ve makine öğrenimi 94.2 milyon dolar ile üçüncü sırada yerini aldı.
29 farklı şehir, aynı dönemde yatırım turlarını tamamladı
2024’ün ilk yarısında ilk kez 29 farklı Türk şehrindeki girişimler, aynı dönemde yatırım almayı başardı. Geçtiğimiz sene 17 olan bu sayı, BİGG programının da etkisiyle beraber yükselişe geçti.
TÜBİTAK BİGG Fonu aracılığıyla 27 farklı şehirden 133 girişim yatırım aldı. İstanbul, Ankara, Kocaeli ve İzmir gibi büyük şehirler yatırımları çekmeye devam ederken, Kayseri’den 8 proje, Eskişehir ile Antalya’dan da 4’er girişimin yatırım alması dikkat çekici gelişmeler arasında yer aldı. Ayrıca Burdur, Kastamonu, Elazığ, Van, Rize ve Niğde gibi ilk kez yatırım haberi ile karşımıza çıkan şehirlerin olması, ekosistemimiz açısından sevindirici bir durumu ifade etmekte.
Girişimlerin yönetim merkezi İstanbul olarak öne çıkıyor
Yurtdışında resmi merkezleri bulunan, ancak ekibi ve operasyonlarının büyük bir kısmını Türkiye’de sürdüren girişimlerin faaliyet gösterdiği Türk şehirleri incelendiğinde ortaya çıkan tabloda; İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük kentler girişimler için öncelikli merkezler olmaya devam ediyor. Yatırım alan girişimlerin %17’sinin ise merkezi yurt dışında bulunuyor.
Yabancı yatırımcılar oranı gerilemeye devam ediyor
2023 yılında 10-100 milyon dolar arasındaki yatırımlarda yerli yatırımcı katılım oranı %16 iken, 2024’ün ilk yarısında bu oran %30’a yükselmiştir. Kuzey Amerika ve Avrupa kıtasından gelen yatırımcıların oranı sabit kalırken, MENA ve Asya’dan bu yatırım aralığında aktif bir yatırımcı bulunmamaktadır.
100 milyon doların üzerindeki yatırımlarda ise son üç yıl içinde Avrupa merkezli hiçbir yatırımcının katılım göstermediği dikkat çekici bir noktayı oluşturmaktadır. Öte yandan MENA bölgesi yatırımcıları, özellikle son üç yılda 10 milyon doların altındaki yatırımlara pek ilgi göstermemiş, her üç yılda da bu yatırım aralıklarına katılım oranları %1-2’yi geçmemiştir.
BİGG yatırımları arasında sadece kadın kurucu ortağı olan girişimlerin oranı %21’i geçti
2024 yılının ilk yarısında, kurucu ortaklarından en az biri kadın olan girişimlerin oranı ilk kez %30 seviyesini geçti. Özellikle TÜBİTAK BİGG programlarının etkisiyle beraber en az bir kadın kurucu ortağa sahip girişimlerin oranı %30,5 oldu. Bu girişimlerin yarısında yalnızca kadın kurucular bulunurken, diğer yarısında hem kadın hem de erkek kurucular yer alıyor. Önceki yıllarda yalnızca kadın kuruculara sahip girişimlerin oranı %5 ile %7 arasında değişirken, 2024 yılında bu oran %15’e yükselmiş durumda.
