25-26 Mart tarihlerinde Sirius Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nde Uluslararası ATOMEXPO-2024 Forumu düzenlendi. Küresel nükleer endüstrinin bu en önemli etkinliğine, 75 ülkeden 4 bin 500’den fazla kişi katıldı. Açılış töreninde Rusya Devlet Nükleer Enerji Kuruluşu Rosatom Genel Müdürü Aleksey Likhachev, Dünya Nükleer Birliği (WNA) Genel Direktörü Sama Bilbao y León ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Genel Direktörü Rafael Mariano Grossi birer konuşma yaptı.
Rosatom Genel Müdürü Aleksey Likhachev konuşmasında şunları söyledi: “Atomexpo-2024, tüm yeşil enerji kaynaklarının bir arada olduğu, karbonun yer almadığı ilk forum. Bu yaklaşımın tüm büyük etkinliklerde gelenek haline gelmesini umuyoruz. Bu yıl katılımcı sayısı, uluslararası konuk sayısı ve foruma heyet gönderen ülke sayısı açısından bir rekora imza atıldı. Burkina Faso, Mali, Nijer ve Irak ilk kez foruma katıldı. Afrika temsilcilerinin forumumuza özel ve ayrıcalıklı katılımını takdir ediyoruz. Günümüzde Afrika, nükleer teknolojilerin geliştirilmesine yönelik büyük bir potansiyel barındırıyor. Forumun sloganı ‘Temiz Enerji: Geleceği Birlikte Yaratmak’. Gezegenimiz için temiz bir enerji geleceğini ancak tüm ülkelerle birlikte inşa edebiliriz.”
UAEA Genel Direktörü Rafael Mariano Grossi de konuşmasında, “Atomexpo Forumu, küresel nükleer etkinlikler takviminde önemli bir etkinlik, yenilikçi enerji çözümleri arayışı ve nükleer enerjinin geleceğinin tartışılması bağlamında büyük önem taşıyor. Rosatom bu konuda sadece Rusya’da değil yurtdışında da büyük rol oynuyor. Kuruluşun Türkiye, Mısır ve Bangladeş’te geliştirmekte olduğu ve uluslararası düzeyde büyük başarılara imza atan projelerden bazılarını inceleme fırsatı buldum” dedi.
Bu yıl forumun ana konularından birini dördüncü nesil reaktör teknolojileri oluşturuyordu. ATOMEXPO-2024’ün ilk gününde, ana konusu iki bileşenli nükleer enerjiye geçiş, dördüncü nesil enerji üretimindeki gelişmeler ve karbon emisyonlarının azaltılması olan bir genel oturum düzenlendi. Oturumda, Rus nükleer endüstrisinin stratejik hedefinin, küçük modüler reaktörler ve dördüncü nesil reaktörler de dahil olmak üzere yenilikçi teknolojilerin birlikte geliştirilmesi olduğu kaydedildi.
Forumun onur konukları arasında Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar da bulunuyordu. Genel oturumda konuşan Bakan Bayraktar şunları söyledi: “Rosatom’la birlikte inşa edilen Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nde 4 reaktör eş zamanlı olarak yükseliyor. Hedefimiz 2050’ye kadar nükleerden 20 gigawatt elektrik üretmek. İlaveten Sinop’ta 4 reaktör ve Trakya’da 4 reaktör yapmamız gerekiyor. Ayrıca önümüzdeki 20-30 sene zarfında 5 gigawatt civarında küçük modüler reaktör eklememiz lazım. Daha iyi ve parlak bir geleceğe sahip olmak için küresel sorunlarla ortaklaşa mücadele etmemiz, özellikle küresel ısınmayla başa çıkmak ve karbon nötr hedefine ulaşmak için bu konuda çok yoğun bir iş birliği yapmamız gerektiğini düşünüyorum. Nükleer gelecektir.”
Rosatom Genel Müdür Birinci Yardımcısı ve Uluslararası İş Geliştirme Direktörü Kirill Komarov, ATOMEXPO’ya akredite olan gazetecilerin sorularını yanıtladı. Komarov, bir gazetenin sorusuna şöyle yanıt verdi: “Akkuyu Nükleer Santrali Türkiye’deki amiral gemisi projemiz. Bu, sorumluluk ve yatırımlar açısından çok büyük bir proje. Türkiye, Rosatom’un aynı anda hem teknolojinin sahibi hem yatırımcısı hem santralin sahibi hem de tesisi inşa eden yüklenici olarak hareket ettiği Yap-Sahip Ol-İşlet modeline göre bir nükleer enerji santralinin inşa edildiği ilk ülke. Türkiye'de yapmamız gereken ilk şey, santralin hükümetler arası anlaşmamızda belirtilen süre içerisinde inşa edilmesini sağlamaktır. Dört ünitenin de 2028 sonuna kadar tamamlanması gerekmektedir. İlk ünitede şu anda çok yüksek tempoda hazırlık var. Devreye alma çalışmaları devam ediyor. Hepimiz Türkiye elektrik şebekesinde ilk nükleer elektriğin verileceği anı sabırsızlıkla bekliyoruz.”
AKKUYU NÜKLEER A.Ş. Genel Müdürü Anastasia Zoteeva da ATOMEXPO-2024 alanında Türk gazetecilerinin sorularını yanıtladı. Zoteeva, Akkuyu NGS'nin ilk güç ünitesindeki çalışmalar hakkında ayrıntılı bilgi vererek şunları kaydetti: “İlk güç ünitesinde kurulan tüm ekipman ve sistemlerin teker teker kontrol ve test edildiği son aşamaya geçiyoruz. Bir nükleer güç santrali, birbiriyle son derece uyumlu bir şekilde etkileşim içinde olan binlerce sistemden oluşur. Şu anda bulunduğumuz aşama, güvenilir ve kanıtlanmış bir saat modelinin mekanizmasının montajına benzetilebilir. Türkiye’nin nükleer saatinin çalışmaya başlaması, hava ve diğer koşullara rağmen uzun süre güvenle çalışması için her ayrıntı önemlidir. Rosatom’u da neredeyse 80 yıldır en iyi nükleer saat modellerini üreten deneyimli ve profesyonel bir saat üreticisine benzetebiliriz. Ürettikleri ürünler de tüm dünyada talep görüyor ve bu ürünlere sahip olan ülkeler, nükleer santrallerde üretim yapan ülkelerden bahsediyoruz, neredeyse herkesin arzuladığı özel bir statüye sahipler.”
Forum kapsamında Enerji, Sanayi, Ekoloji, Lojistik, Dijitalleşme, Sağlık, Bilim ve Eğitim olmak üzere sekiz alanda yuvarlak masa toplantıları ve panellerin yanı sıra önemli ortaklık anlaşmalarına da imza atıldı. Foruma katılanlar, küresel nükleer endüstrinin önde gelen şirketlerinin teknolojilerini ve yetkinliklerini sundukları sergiye de ilgi gösterdi.
Türkiye’de Akkuyu NGS projesini yürüten AKKUYU NÜKLEER A.Ş., Türk kültürünü yansıtan bir sergi alanına ev sahipliği yaptı. Bu yıl alanın tasarımında, Akkuyu NGS’nin inşa edildiği Mersin ilinin sembolü olan Ortaçağ kaleleri yansıtıldı. Türkiye ve Rusya bayraklarının yanı sıra Mersinlilerin aşina olduğu narenciye ağaçlarıyla süslenen alanda, ATOMEXPO-2024 ziyaretçileri büyük ilgi gösterdi. Konuklara Türk kahvesi, çayın yanı sıra baklava ve diğer geleneksel Türk tatlıları ikram edildi.
