Türkiye’de şuan tedavüldeki banknotların dağılımı incelendiğinde, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) kaynaklı verilere göre 200 liralık banknotlar, diğerlerine nazaran çok daha fazla kullanılıyor.
Ekonomim’den Özder Şeyda Uyanık hazırladığı haberde piyasada uzun süredir ATM'lerde ve ödemelerde 200 TL ve 100 TL dışındaki banknotlara rastlamanın zorlaştığını ifade etti.
İstatistiklere dayalı bu gerçek, ekonomistlerin 200 TL’nin piyasadaki bu baskın konumunu ve banknot sisteminde bir üst kupüre geçilip geçilmeyeceğini tartışmaya başlamasına neden oldu.
200 liralık banknotlar değer kaybetti mi?
200 TL ilk olarak 2009 yılında piyasaya sürüldü. O dönemde banknot tam olarak 130 dolar değerindeydi. Günümüzdeki kurla ise (6 Eylül 2024 dolar/TL 33,9845) bu banknot yalnızca 5,88 dolara karşılık geliyor. Bu durum 200 TL’nin geçen zamanda ciddi bir değer kaybına uğradığını kanıtlıyor.
2009 yılında 200 TL’nin toplam emisyon içindeki payı yüzde 0,95 iken, şu an bu oran yüzde 49,22’ye ulaştı ve piyasadaki diğer banknotların yarısına ulaşmış oldu.
500 TL’lik banknot gündemde mi?
TCMB Eski Başkanı Durmuş Yılmaz, 27 Haziran 2023 tarihinde konuya dair bir açıklama yapmıştı. Yılmaz, açıklamasında yazılı bir kural olmasa bile en büyük kupürün toplam emisyon içindeki payının yüzde 50’yi geçmesi halinde veya en büyük iki kupürün payının yüzde 80' aşması halinde bir üst banknota geçilmesi gerektiğini vurgulamıştı.
Açıklamadaki oranlara henüz ulaşılmasa bile, 200 liranın yüzde 50 sınırında yer alması, 500 TL’lik banknot tartışmalarının başlamasına neden oldu.
Yazılı bir kural yok. Uygulamada en büyük küpürün toplam emisyon içineki payı %50yi veya en büyük iki küpürün payı % 80 ‘i aşarşa bir üst küpüre geçilir.
— Durmuş Yılmaz (@DurmusYillmaz) June 27, 2023
Doğru olan bir üst küpüre geçmek yerine, üst küpürü zorunlu kılan sebep enflasyonla mücadeleye öncelik verilmelidir.
500 lira çıkacak mı?
Sektörel kaynaklardan alınan bilgilerle hazırlanan haberlere göre tedavüldeki banknotlar giderek değer kaybetti. 200 liranın değer kaybına dair düzenlenen istatistikler oldukça dikkat çekti ve konunun ekonomistler tarafından tartışılmasına neden oldu. Yaşanan bu tartışmalara rağmen 500 TL’lik banknot için henüz resmi kaynaklardan bir açıklama gelmedi.
