BİLECİK COĞRAFYASI ÜZERİNE DÜŞÜNCELER (2)
Türkiye, ılıman kuşak ile subtropikal kuşak arasında yer alır. Bu özelliği sayesinde ülkenin değişik iklim bölgeleri üzerinde farklı mevsimler aynı anda yaşanabilmektedir. Çok şanlıyız açıkçası, böylesine dengeli bir iklim yapısı dünyanın hiçbir yerinde bulunmamaktadır.
Ülkemizdeki iklimleri sınıflandırılırken kesin sınırlar çizmek mümkün değil. Karadeniz, Akdeniz ile birlikte karasal iklim tipi, ülkemizde etkili olan üç büyük iklim tipidir. Bu üç iklim tipleri arasında geçişler dereceli gerçekleşmektedir. Ülkemizin üç tarafının denizlerle çevrili olmasının yanında dağlar, derin vadiler, ovalar ve platolar Türkiye'nin coğrafyasını karakterize eder.
Bilecik geçiş iklimine sahiptir
Bilecik iklimi tek cümle ile ‘geçiş iklimine’ sahiptir diyebiliriz. Yani Anadolu’daki hâkim ilkim tiplerinin hepsini bir şekilde yaşamaktadır. İlin çok farklı coğrafi yapısı ve il topraklarının yayılımı, bu geçiş ikliminin yaşanmasında etkili olmaktadır.
Kesişim noktasında bir yerleşke
Bilecik, Anadolu coğrafyasının coğrafi bölümlerinin kesişim noktasında bulunmasından kaynaklı geçiş iklimini yaşamaktadır. Sakarya Nehri’nin de varlığı ile birlikte, çok farklı topografyasına paralel olarak da iklimler yaşamaktadır. Ama ilin genelinde tüm iklimlerin aynı anda yaşandığı bölgeler ve bitki varlıkları da görülür. Bu da dikkate alınması gereken çok ilginç bir konudur.
Mikroklimal iklim
Sakarya Nehri Havzası’nda, özellikle nehrin aktığı araziler boyunca mikroklimal bir iklim yaşanmaktadır. Sakarya Nehri il sınırlarına İnhisar ilçesinden giriş yapıp, Osmaneli ilçesinden Sakarya iline doğru akıp gitmektedir. Bu bölümler tarımsal anlamda çok verimli alanlardır. Bu bölgede üretilen tarımsal ürünlerle ilgili olarak detaylı bir çalışmayı başka bir yazıda paylaşacağım. Çünkü bu bölgede üretilen ürün miktarı Antalya ile yarışır düzeydedir.
Pazaryeri iklimi
İlin, iklimsel olarak en karışık ilçesi Pazaryeri’dir. Pazaryeri’nde üç iklim tipi net olarak görülebilir (Pazaryerililer için, ilçenin ismini Pazarcık’tır. Pazaryeri ismi sadece idari işlemlerde kullanılır). Bozüyük ve Yenipazar ilçelerinde İç Anadolu Bölgesi’ne benzer yapıda karasal iklim yapısı görülür. Merkez ilçe, Osmaneli, Söğüt ve Gölpazarı ilçelerinde daha çok Marmara Bölgesi iklimi görülür. Ancak Bilecik için net iklim tanımı yapmak zordur.
Mevsim kayması
Dünyanın şu günlerde yaşamış olduğu küresel iklim değişikliği sebebi ile Anadolu coğrafyasında pek çok yer için öteden beri anlatılan iklimsel hareketler değişmiştir. Bilecik ilinde yıllık yağış miktarının toplamı 450 kg/m² dolayındadır. Bu veri geçmiş dönemlere aittir. Özellikle Bilecik’teki yağış dönemleri için anlatılan Ocak ve Mayıs ayları arası tanımı yerini Aralık ile Temmuz ayı başı olarak değişmiş olduğuna 2018 yılı içinde şahit olduk. Bu durum gelecekte değişir mi bilinmez. Anadolu için en net gerçeklik; gün dönümünde yani yaz ekinoksunun yaşandığı 21 Haziran tarihinden itibaren pek çok yerde yağışlar kesilmektedir. Karadeniz Bölgesi’nin Doğu Karadeniz Bölümü olarak isimlendirilen Güney Kafkasya bu tanımın dışında bulunmaktadır.
Bir günde dört mevsim
Yenipazar’da yağmur yağarken, Gölpazarı’nda veya İnhisar’da güneşli bir hava yaşanabilir. Özellikle Gölpazarı’ndan Bilecik yönünde ilerlerken geçidi geçtikten sonra tepelerin üzerinde bulunan, Akdeniz ikliminde varlık gösterebilen sandal ağaçlarının ve katırtırnaklarının varlığı kimseyi şaşırtmasın.
Bozüyük ve Domaniç arasında bir silsile olan Yirce Dağları’nda çok kısa mesafelerinde bile farklı iklimler yaşanmaktadır. Bölgelerin iklimsel yapıları sadece yıllık yağış miktarı ile ölçülmez. Coğrafyanın bitki örtüsü de, bölgenin iklim yapısı hakkında ipucu verebilir.
İklimsel veriler
Bilecik’te, yılların birikimine dayanan, takip ve kayıt edilmiş yıllık sıcaklık ortalaması; 12,3 °C’dir. Karlı gün sayısı ise 25 gündür. İlde en soğuk ay ortalama; 2,5 °C ile Ocak ayıdır. İlde 55 günlük bir dönem içerisinde don olayları yaşanmaktadır.
Temmuz ayı 21,7 °C ile ortalama en çok sıcağın yaşandığı aydır. Yıllık ortalama nispi nem % 66, kırağı gün sayısı; 25, sisli gün sayısı ise 14 gündür. Yine takip ve kayıt edilen veriler ışığında ilde yaşanmış en yüksek sıcaklık 1945 Ağustos ayında 40,6 ºC olmuş, en düşük sıcaklık ise 1950 Ocak ayında -16 ºC olarak ölçülmüştür. İlginç iklimsel verilerden biri de ilde batı ve kuzeybatı rüzgârlarının etkin oluşudur. Yıllık ortalama rüzgâr hızı 3,4 m/sn’dir. Yıl içinde rüzgârlar 135 gün kuvvetli rüzgâr ve 17 gün de fırtına şeklinde esmektedir.
