KPMG Türkiye Kurumsal Dayanıklılık Hizmetleri Direktörü Sagi Gün ülkemiz için stratejik bir konumu olan madencilik sektörü hakkında önemli değerlendirmelerde bulundu.
Madencilik sektörü dünyada ve özellikle ülkemizde ekonomik kalkınma için hayati önem taşıyan bir sektör. Bu sektör, ülkemizde doğrudan ve dolaylı olarak yüz binlerce kişiye istihdam sağlıyor, önemli miktarda döviz geliri elde edilmesine katkıda bulunuyor, sanayimizin ihtiyaç duyduğu ham maddeleri yerli kaynaklardan sağlayarak ithalata olan bağımlılığımızı azaltıyor ve kırsal alanlarda bölgesel kalkınmaya katkıda bulunuyor.
KPMG Türkiye Kurumsal Dayanıklılık Hizmetleri Direktörü Sagi Gün ülkemiz için oldukça ciddi stratejik bir konumu olan madencilik sektörü hakkında önemli değerlendirmelerde bulundu. Sektör uzmanı temeli bir hayli eskiye dayanan ancak son dönemde adını çok daha fazla duyduğumuz Dayanıklılık Yönetimi (Resilience Management) yaklaşımına dikkat çekti.
“Tehditler ve aksiyonlar metodolojik bir şekilde belirlenmeli”
Sektörün ekonomik kalkınmamıza, ulusal güvenliğimize ve toplumsal refahımıza önemli katkılar sağladığına dikkat çeken KPMG Türkiye Kurumsal Dayanıklılık Hizmetleri Direktörü Sagi Gün, “Bu nedenle, bu sektörün potansiyelinin en iyi şekilde değerlendirilmesi ve sürdürülebilir bir şekilde geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Fakat bu sektör, jeolojik belirsizlikler, fiyat dalgalanmaları, politik riskler ve kazalar gibi çeşitli risklere maruz kalmaktadır. Bu riskler, madencilik işletmelerinin faaliyetlerini kesintiye uğratabilir, finansal kayıplara yol açabilir ve hatta insan hayatını tehlikeye atabilir. Bu nedenle buradaki tehditlerin ve alınabilecek aksiyonların metodolojik bir şekilde belirlenmesi gerekmektedir. Dayanıklılık yönetimi, karşılaşabileceği beklenmedik ve ani değişimlere, şoklara ve krizlere karşı bir sistemin veya organizasyonun direncini ve uyum yeteneğini geliştirmeye odaklanan bir disiplindir. Bu disiplin, riskleri ve tehditleri önceden tahmin ederek, bunlara karşı önlem almayı ve sistemin esnekliğini artırmayı amaçlamaktadır. Dayanıklılık yönetimi, tüm sektörlerde ve organizasyonlara entegre edilebilecek bir yaklaşımdır. Özellikle, doğal afetler, siber saldırılar, ekonomik krizler gibi risklere maruz kalan sektörlerde ve organizasyonlarda büyük önem taşımaktadır.” dedi.
Gün, dayanıklılık yönetiminin temel prensiplerini de aşağıdaki şekilde sıraladı:
- Risk ve tehditleri önceden tahmin etmek: Risklerin ve tehditlerin kaynağını ve olası etkilerini anlamak için kapsamlı bir analiz yapılması önemlidir.
- Önlem almak: Belirlenen risk ve tehditleri minimize etmek için proaktif bir şekilde planlama yapmak ve gerekli önlemleri almak gerekir. Bunun için farklı bir disiplin olan ISO31000 Risk Yönetimi metodolojisi takip edilmelidir.
- Esnekliği artırmak: Sistemin değişime ve belirsizliğe uyum sağlayabilmesi için esnekliğini artırmak önemlidir ve bu esneklik büyük stratejik değişikliklere de açık olmayı gerektirir.
- Öğrenme ve gelişme: Geçmiş deneyimlerden ders almak ve sürekli olarak gelişmeye açık olmak, yaşananları ve planlamaları mutlaka kurum hafızası haline getirmek ve bu sayede de kişilere değil sisteme bağlı olabilmek önemlidir.
"Madencilik sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin karşı karşıya olduğu tüm riskleri belirlemesi ve bu riskleri analiz etmesi gereklidir” diyen Gün, açıklamasının devamında şunları söyledi: “Depremler, sel baskınları, toprak kaymaları ve yeraltı sızıntıları gibi jeolojik olaylar madencilik faaliyetlerini önemli ölçüde etkileyebilir. Bu risklere Jeolojik Riskler diyoruz. 2010 yılında Şili'de meydana gelen 8,8 büyüklüğündeki deprem, birçok madenin çökmesine ve madencilerin mahsur kalmasına neden olmuştu. Bu olay, jeolojik risklerin madencilik sektörü için ne kadar büyük bir tehdit oluşturduğunu açıkça gösteriyor. Bir diğer risk kategorisi ham madde ve enerji fiyatlarındaki dalgalanmalar nedeniyle madencilik işletmelerinin karlılığını olumsuz etkileyebilecek Fiyat Riskleri'dir. Son yıllarda demir cevheri fiyatlarındaki düşüş, birçok madencilik işletmesinin kapanmasına neden olmuştur. Politik istikrarsızlıklar, yasal düzenlemelerdeki değişiklikler ve vergi politikaları da madencilik yatırımlarını ve faaliyetlerini etkileyebilir ve bunları da Politik Riskler olarak adlandırıyoruz. Örneğin, Afrika'daki bazı ülkelerde politik istikrarsızlık ve yolsuzluk, madencilik yatırımlarını caydırmaktadır. Bir diğer ve en çarpıcı risklerin başında gelen ise kazalardır. Kazalar insan hayatını tehlikeye atabilir ve madencilik işletmelerinin faaliyetlerini durdurabilir. 2014 yılında Soma'da, 2022 yılında Amasra'da ve son olarak Erzincan'da meydana gelen maden kazalarında çok sayıda insanımızı ne yazık ki kaybettik. Bu kazalar özellikle madencilikte kaza riskinin ne kadar yüksek olduğunu ve şirketlerin mutlaka bunlara karşı hazırlık yapıp önlem almalarının gerekliliğini göz önüne sermektedir. Özetle risk değerlendirmesinde her bir riskin olasılığı ve etkisi çok detaylı bir şekilde belirlenmeli ve bu risklere karşı dünya çapında kabul edilen yöntem ve iyi uygulama örneklerine göre önlemler alınmalıdır.”
“Dayanıklılık yönetimi, uzun vadeli başarı için kritik önem taşımaktadır”Sagi Gün riskin oluşmasının önlenmesi için alınacak tedbirlerin yanında mutlaka oluşan krizin yönetilmesi ve akabinde işlerin sürekliliğinin sağlanması için de şirketlerin hazırlıklarını yapmaları gerektiğinin altını çizdi.
Gün açıklamasında, “Risk aşamasında belirlenen her bir risk için mutlaka ayrıntılı bir kriz planı hazırlanmalıdır. Kriz planları, içerisinde ‘Olayı tanımlama ve tetikleyicileri belirleme, komuta ve kontrol yapısı, kriz iletişimi, kayıt ve kurtarma prosedürleri' yer alacak şekilde hazırlanmalıdır. Yürütülen çalışmalar mutlaka eğitim ve tatbikatlar ile sınanmalı ve şirket genelinde farkındalığın artırılması sağlanmalıdır. Özellikle iletişim planı içerisinde böyle bir kriz yaşanması durumunda hangi iletişim kanallarının kullanılacağı, mesajların nasıl ve kim tarafından iletileceği ve hedef kitlenin kim olacağı önceden belirlenmelidir.” dedi.
Tüm bunların yanında dayanıklılık yönetiminin en kritik alt başlıklarından biri olan İş Sürekliliği Planlaması için de mutlaka hazırlıkların yapılması gerektiğini aktaran Gün, açıklamasının devamında şunları söyledi: “İş sürekliliği madencilikte görece üretimde kesintisizliği sağlar, maddi kayıpları azaltır, can güvenliğini artırır, şirketin itibarını korur ve yasal zorunlulukların yerine getirilmesini sağlar. Dayanıklılık yönetimine ilişkin bu yaklaşım tek defaya mahsus bir akış olmayıp mutlaka güncel tutulması gereken bir konudur. Bunu yapabilmek kolay değildir ve ancak yapılan çalışmaların kurum kültürüne entegre edilmesiyle bu mümkün olacaktır. Eğitim ve farkındalık çalışmaları, test/tatbikatlar ve daimî bir üst yönetim desteği de yapının güncel ve zinde kalabilmesine katkıda bulunan faktörlerdir. Özetle; dayanıklılık yönetimi, bir sistemin veya organizasyonun uzun vadeli başarısı için kritik önem taşımaktadır. Bu disiplinin etkin bir şekilde uygulanması, şirketlerin risklere karşı daha dirençli ve sürdürülebilir bir gelecek inşa etmesine yardımcı olacaktır.”
