PIRLANTA TESTİ

Yonca ORTAN 09 Ara 2018

Yonca ORTAN
Tüm Yazıları
Pırlanta elmas madenin kesilerek parlatılması sonucu oluşan değerli bir taştır. Bu nedenle ilk olarak elmas nedir sorusunu cevaplayarak başlamak daha doğru olacaktır.

Elmas karbon atomlarının yüksek sıcaklıklarda ve yüksek basıncın etkisi ile birleşmesi ile oluşur. Yer tabakasının 150 km altında volkanik hareketlerin olduğu alanlarda oluşarak yeryüzüne volkanik hareketler ile çıkar. Bu sebeple daha çok volkanik dağ kraterlerinde lavların oluşturduğu nehir yataklarında sıklıkla bulunur. Dünyanın en sert madenlerinden biridir. İsim kökeni Yunanca Adamas sözcüğünden türemiştir.

Elmasların büyüklükleri yani ağırlıkları karat adı verilen ölçü birimi ile belirlenir. M.Ö. 500 yıllarında Hindistan’da bulunmuştur. Ortaçağ’da Avrupa’da değeri anlaşılarak değerli pırlanta takılarda kullanılmaya başlamıştır. Marcel Tolkowky tarafından ortaya çıkarılan elmas kesim şekline pırlanta adı verilir.

Yeryüzündeki en değerli taş olarak tabir edilen elmasın 57 fasetli (Faset, ışığı yansıtan açılı yüzeylere verilen isim) olarak kesilmesinden elde edilen pırlanta, hemen her kadın tarafından beğenilen bir taştır. Ancak hem önemli özellikleri hem de dünya çapında çok fazla ilgi görmesi sebebiyle maddi değeri de yüksek olan bir taştır. Durum böyle olunca da, yüksek meblağlar verip alacağınız pırlantanın gerçek olup olmaması çok ama çok önemlidir. 

Satın almak istediğimiz bir pırlantanın gerçek olup olmadığını nasıl anlarız? Gerçek pırlanta nasıl anlaşılır? 

Bu yazımda size bu konularla ilgili bilgiler vereceğim.

Çoğu insan bir pırlantanın taklidi yapılmışsa onu sahte olarak kabul eder. Ancak sahte bir pırlantanın gerçek tanımı aslında pırlanta olmayan bir şeyin pırlanta olarak sunulmasıdır. Öncelikle buradaki ayrıma dikkat etmek gerekir.

Günümüzde piyasada pırlanta diye satılan pek çok taş vardır. Bunların en yaygın olanları, yapay taş olan kübik zirconia, zirconium silicate ve beyaz safirdir. Bunlardan sonra ise tüm sahte taşların kralı olarak kabul edilen moisanit gelmektedir. Pırlanta diye satılması en kolay olan taş moisanit’tir, çünkü moisanit tıpkı bir pırlanta gibi parıldar, ışıldar ve aynı göz alıcılığına sahiptir. Bu taşların dışında bir de laboratuvarlarda üretilmiş pırlantalar bulunmaktadır. Bu pırlantalar da gerçek pırlantalarla aynı fiziksel ve kimyasal özelliklere sahiptir.

Pırlantanın gerçek olduğu nasıl anlaşılır?

Bir pırlantayı kontrol ediyorsanız, eğer yapmanıza imkan varsa, kendi kendinize yapabileceğiniz basit testler bulunmaktadır. Gerçek pırlanta ile sahte pırlantayı ayırt etmeyi sağlayabilecek bu testler şunlardır:

Pırlanta şeffaflık testi: Gerçek bir pırlanta şeffaf değildir. Sahte pırlantayı anlamanın en kolay yolu şeffaflık testidir. Örneğin bir gazetenin üzerine konulduğunda kelimeler buğulu görünür. Bu görünüm, onu yapay pırlantalardan ayırt etmekte kolaylık sağlar. Ancak bu testle ilgili bazı istisnai durumlar olabilir. Örneğin bazı pırlantalar sığ kesildiği için okumaya olanak sağlayabilir. Burada, bu hususu göz önünde bulundurmak gerekir. Pırlanta şeffaflık testini ise şu şekilde yapabilirsiniz:

Pırlantanız henüz serbestse (yüzüğe monte edilmemişse) ilk olarak temiz olduğundan emin olun, sonra pırlantayı sivri ucu (culet) yukarı gelecek şekilde bir gazetenin üstüne koyun. Gerçek bir pırlanta ile kelimeleri açık şekilde göremezsiniz. Bir pırlantanın içinden bakıyorsanız, kelimeler biraz buğulu bir şekilde görünmelidir.

Pırlanta parlaklık testi: Pırlanta, eşsiz parlaklığa sahip bir taştır. Taşın kesimi, kesim oranları ve fasetleri, ona özgü bu ışıltıyı sağlamak için tasarlanmıştır. Bu nedenle pırlantanın gerçekliğini anlamak için öncelikle bakılması gereken şey pırlantanın verdiği ışıltıdır. İçinden geçen ışığı keskince bükerek yüksek bir kırılma oranına sahip olan pırlantaların bu ışıltısı, yapay taşlarda görülemeyecek bir özelliktir. Bu nedenle yapay pırlantalar, gerçek pırlantalar kadar ışıltıya sahip değildir.

Pırlanta yansıma testi: Pırlantanın gerçek olup olmadığını anlamanın diğer bir yolu da renklerden geçmektedir. Pırlantanın yansımaları gri tonlarındadır. Eğer pırlantayı ışığa tuttuğunuzda yansımaları çok renkli bir görüntü (gökkuşağı gibi) oluşturuyorsa pırlanta ya sahtedir ya da düşük kaliteli bir pırlantadır. Ayrıca gerçek pırlantalar sahtelerinin aksine tüm taraflarından yansıma yaparlar.

Pırlanta su testi: Sahte pırlanta ile gerçeğini ayırmanın bir başka yolu da su testidir. Suya konulduğunda yüzeyde kalan yani suda batmayan pırlantalar sahtedir. Gerçek pırlantalar suya konulduğunda hemen batarlar.

Pırlanta buğu testi: Bu testi yaparken taşın yağdan, kirden ve pislikten arındırılmış olduğuna emin olun ve pırlantaya üfleyin. Pırlantaya üflediğinizde taşın üzerindeki buğu kısa sürede kendiliğinden silinmelidir. Eğer buğu 4 saniyeden fazla pırlanta üzerinde kalırsa taşın sahte olma ihtimali artar.

Pırlanta darbe testi: Gerçek pırlanta hiçbir haberden etkilenmez ve çizilmez. Bir metalle pırlantayı çizmeye çalışın eğer taş bozuluyorsa o pırlanta sahtedir.

Pırlanta aşınma belirtileri: Taş, aşınmış bir görüntü veriyorsa ve üzerinde çok fazla sıyrık ve çentik bulunuyorsa pırlanta sahtedir.

Yüzük malzemesi: Gerçek bir pırlanta yüksek kalite altın ya da platin üzerine yerleştirilir. Düşük kaliteli metaller üzerine yerleştirilmiş pırlantalar, büyük olasılıkla yapaydır.

Pırlantanın sahte olup olmadığı bu testlerle anlaşılsa da pırlanta alışverişi yapılmadan önce, satıcıdan pırlantanın sertifikasının olup olmadığını mutlaka öğreniniz. Satıcı firmanın logosu, ismi ya da bilgilerinin yer aldığı pırlanta sertifikası, satın aldığınız pırlantanın kimliği olarak elinizde olacaktır. Özellikle 1.00 ct ve üzeri pırlantalarda uluslararası geçerliliği olan sertifikalar ( GIA, HRD, IGI vb.) istenmelidir. Ve bu kimlik aldığınız pırlanta taşın değerini ölçtürmenizde size yol gösterecektir.

Tanınmış yerel bir kuyumcudan ya da değerli taşları inceleyen ünlü laboratuvarlardan (GIA ve HRD gibi) derecelendirme sertifikasına sahip olan bir satıcıdan pırlanta almak gerçek bir pırlanta aldığınızın garantisidir. Ancak pırlantayı özel bir topluluktan aldıysanız ve sertifikanız yoksa pırlantayı termal, ağırlık ve ışınım testlerine tabi tutarak bileşimini ve kıymetini sertifikalayacak bağımsız, tanınmış bir ekspere kontrol ettirin. Eğer bir şüpheniz varsa, sahte bir pırlanta almadığınızı ancak güvendiğiniz bir profesyonel kuyumcuya pırlantanızı inceleterek garanti altına alabilirsiniz.