IRAK'TAKİ AMERİKAN ÜSLERİ VE BARZANİ'NİN REFERANDUMU

Hasan KÖNİ 03 Nis 2017

Hasan KÖNİ
Tüm Yazıları
​Küresel yönetime soyunmuş olan Amerika'nın kürede 800 kadar üssü var.

Küresel yönetime soyunmuş olan Amerika’nın kürede 800 kadar üssü var. Bizi ilgilendirenler ise Irak ve Suriye’deki üsler ve kamplar. Bazı askeri alanlar üs derecesinde büyük olmadıkları için kamp olarak anılıyor. Bazı bilgilere göre Irak’ta Amerika’nın sekiz bini aşan askeri var. Düzenli olarak var olan ve geçici üsler şunlar: Kayyara, Hamam el-Halil, Erbil, Dahuk, Süleymaniye, Kekük, Ayn el Asad, Rabia, Habbaniye, Halepçe ve Bağdat Uluslararası Hava Alanı. Bunlardan en önemlisi bir üs statüsünde olan Kayyara üssü. Amerikalılar Kayyara Havalanını DEAŞ’tan 2016 yılında geri aldıktan sonra burası 16 Ekim 2016’dan itibaren Musul Savaşının merkezi durumunda. Bu üs Musul’un 56 kilometre güneyinde. Iraklılara göre bu üs, Türkiye’deki İncirlik üssüne alternatif olarak geliştiriliyor ve  Amerikan güçleri Musul barajının yanında daha küçük ikinci bir üs daha geliştiriyorlar. Daha önceleri Saddam Hüseyin’in idam edildiği Bağdat civarında bir Zafer kampı vardı. Bu kamp 2006 yılında kaldırıldı. Abu Garip’teki kampları, Sünnilerin bulunduğu Anbar eyaletindekileri harekat üssü olarak kullanılıyor. Grizzly(büyük ayı)kampı El Halis’te İran sınırına 20 ve Bağdat’a 60 kilometre mesafede. Suriye’deki üsleri ise  Türkiye sınırına 70 kilimetre yakınındaki El –Hasaka’da.

Üsler konusunda Iraklıların tutumu ilerde Amerika’nın oynayacağı role göre değişecek gibi gözüküyor. Şimdilik Sünniler ve Kürtler, Irak’ta Şii etkisine karşı bazı önemli üslerde Amerikalıların Musul’un DEAŞ’tan kurtarılmasından sonra kalmalarını istiyorlar. Barzani’nin bölgesi Amerikan üslerinin en geniş şekilde yer alacağı bir bölge olarak ortaya çıkıyor. Bu alanda Amerikalılar siyasal ve sosyal alanda hüsnü kabul görüyorlar. Oysa çoğu Şii ve Sünni bölgesinde Amerika’nın varlığı işgal olarak görülüyor. Kürt bölgesi dışında bazı yerel yönetimler güvenliğin sağlanması ve yatırımların yapılması ve yeniden inşa için Amerikan üslerinin kalmasını arzu ediyorlar. Irak’la Amerika arasında 2008 yılında yapılan anlaşmaya göre Irak hükümeti üslerin yerinde kalmasını istiyor.

Irak’taki Amerikan üsleri konusunda bazısı zaman içinde değişebilecek üç ayrı görüş var. Irak hükümeti güvenin ve istikrarın sağlanması için Amerikan üslerinin kalmasını istiyor. Bu konuda zorluk, yönetimin rakiplerini ve dostlarını ikna etmesi. Kürt bölgesi ise, Kerkük’te bayrak asma  ve Barzani’nin bağımsızlık için referandum yapma iddialarından sonra Amerikan üslerinin varlığını niye istediği gayet açık. Amerikan üsleri Irak’ın kuzeyinde bulunduğu müddetçe, referandum yapsa bile herhangi bir komşu ülkenin buraya müdahalesi mümkün olmayacak. Belki, Türkiye ve gelir kaynağı olan enerji üzerinde ambargolar uygulayabilir. Büyük güçlerin baskısıyla bazı anlaşmaların olup olmayacağını zaman içinde izleyeceğiz. Irak’taki  Şii Sadr hareketi ise Irak’ta bulunan bütün yabancı güçlerin varlığını kabul etmeyeceklerini belirtiyor. Amerikalıların varlığını işgal olarak görüyorlar ve direneceklerini belirtiyorlar. Tabii, Barzani referandum kararı alırsa Irak hükümeti de Sadr güçlerinin yanında yer alacak.

Burada önemli diğer bir husus Amerika’nın tutumu. Trump’ın bazı konuşmalarından anlaşıldığı kadarıyla Amerikan ordusu Irak’ı asla terk etmeyecek. Trump, zaten, “Biz asla terk etmemiştik” dedi.

Irak’tan çekilme Obama ile generalleri arasında tartışmalara neden olmuştu ve 2007 yılında General Petraus döneminde (2007) yeniden asker gönderme ve Sünni aşiretlerin bu general tarafından yetiştirilmeleri, DEAŞ’ın doğuşuna neden olduğu iddia edilmişti. Yeni  Amerikan Ulusal Güvenlik Kadrosu bir daha bu yanlışa düşmek istemiyor olabilir. Bu sırada, Amerika Suriye ve Irak’a asker göndermeye devam ediyor. 

Acaba kıymetli müttefikimiz daha önce Suriye’de, Ruslarla birbirlerine çok yakın bir şekilde operasyonlar yürütürken birbirlerinin boğazına sarılmazlarsa bu iki ülkede DEAŞ sonrası ne yapmayı düşünüyor?